Các kiểu “trợ giúp”         

Chị Nguyễn Thanh Minh ở quận Hà Đông, TP Hà Nội kể: “Khi làm bài kiểm tra, giáo viên đều yêu cầu học sinh bật camera, tắt micro để bảo đảm không gian lận khi thi cử. Trừ môn Văn, các môn còn lại đều thi trắc nghiệm. Thế nhưng, ngồi quan sát con thi các môn: Lịch sử, Địa lý, Công nghệ, Giáo dục công dân... tôi thấy gặp câu hỏi khó, con liền đọc câu đó vào điện thoại qua ứng dụng tìm kiếm bằng giọng nói. Chỉ trong tích tắc, khoảng 90% câu hỏi có ngay đáp án. Nhắc thì con bảo, các bạn cũng làm thế. Cô giáo coi thi qua ứng dụng có lẽ cũng không biết được vì cô yêu cầu các con tắt micro cho đỡ ồn, các con cũng láu cá, chỉ để camera rõ từ cổ lên đến đầu, nên tay cầm điện thoại hay mở tài liệu thì cô cũng không biết được”. Chị Trần Vân Anh ở quận Thanh Xuân, TP Hà Nội, có con học lớp 6, tâm sự: “Mấy môn đầu tôi cho con tự làm và dặn con nghiêm túc. Tuy nhiên, sau mỗi môn thi, chỉ vài tiếng là có danh sách điểm. Nhìn bảng điểm của lớp toàn 9, 10, tôi thực sự không tin lắm. Theo dõi con thi tôi còn nghe thấy có phụ huynh tranh cãi với con: “Đáp án C mới đúng”, cháu kia thì cự lại: “Không, con làm thế đúng rồi”, chắc lúc đó họ quên tắt micro”.

“Nhóm chúng cháu chơi thân có 9 đứa, khi thi, chúng cháu lập group trên zalo, phân công rõ ràng cứ 3 đứa một nhóm chịu trách nhiệm làm khoảng 10 câu. Nhóm nào gặp câu khó thì thông báo sớm lên nhóm để còn thời gian tất cả tập trung giải quyết. Nhờ vậy, kết quả thi cao hơn cả mong đợi”-học sinh của một trường trung học phổ thông trên địa bàn Hà Nội cho biết. Tìm hiểu thêm, phóng viên được biết, bất kể môn học nào cũng có thể nhờ sự trợ giúp của công nghệ hoặc người thân nếu thi online. Kể cả đối với môn tiếng Anh, nhiều học sinh chụp đề bằng điện thoại rồi sử dụng chức năng dịch văn bản của ứng dụng Google dịch đã cài sẵn trên điện thoại, nên sau đó chỉ cần thêm một nút chạm, đề thi đã được dịch hoàn toàn sang tiếng Việt và học sinh chỉ việc chọn đáp án đúng từ nghĩa tiếng Việt được dịch ra. Bên cạnh đó, quá trình thi, ứng dụng giám sát mà giáo viên sử dụng nhiều khi tự out (thoát) học sinh khỏi ứng dụng vì quá tải, đường truyền kém hoặc ứng dụng giới hạn thời gian nên lúc đó không còn camera giám sát học sinh nữa. Quá trình theo dõi con thi học kỳ online, người viết bài này cũng ghi nhận, trên nhóm zalo lớp do cô chủ nhiệm lập, nhiều phụ huynh ngay lúc đó đã phản ảnh ứng dụng giám sát tự thoát con họ ra ngoài tầm kiểm soát của cô giáo chứ con họ không cố tình.   

Một học sinh ở TP Hà Nội đang học online. Ảnh: HUYỀN NGỌC. 


Nhiều biện pháp để có điểm số thực chất

Thi học kỳ online khó lòng bảo đảm sự nghiêm túc so với thi tập trung vì về mặt công nghệ (phần mềm, nền tảng kỹ thuật) chưa thể bảo đảm khách quan, giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm nên chủ yếu phụ thuộc vào tinh thần tự giác và sự trung thực của học trò. Thực tế, trước khi tổ chức thi học kỳ online, có chuyên gia cho rằng, không giám sát được quá trình học sinh làm bài để bảo đảm khách quan, công bằng thì “thà không làm còn hơn”. Thế nhưng cũng có nhiều chuyên gia cho rằng, trong điều kiện dịch Covid-19 phức tạp, điều quan trọng nhất là sức khỏe của giáo viên, học sinh, nên chúng ta có thể phải chấp nhận một phần kiến thức gác lại và phải chấp nhận một kết quả thi online dù cho nó không làm cho chúng ta tin tưởng tuyệt đối.

Trao đổi với chúng tôi, GS, TS Phạm Tất Dong, Phó chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho biết: “Trong điều kiện hiện nay, dù muốn hay không thì học và thi online vẫn phải diễn ra. Chúng ta nên coi kết quả thi online là một phần, kết hợp với kết quả giáo viên theo dõi, đánh giá thường xuyên học sinh trong suốt học kỳ để từ đó đưa ra nhận định đánh giá cuối cùng cho từng em. Về lâu dài, khi diễn biến dịch bệnh còn phức tạp, bên cạnh việc đầu tư công nghệ giúp cán bộ coi thi phải quan sát được rõ thí sinh làm bài, bảo đảm xung quanh không có người hỗ trợ thì cũng rất cần đầu tư đề thi trắc nghiệm khác nhau. Hơn nữa, nếu có thể thì mỗi môn thi cần có thêm phần vấn đáp online để vừa đánh giá đúng năng lực học sinh, vừa chống được gian lận khi thi”.

Thiết nghĩ, để có kết quả thi online thực chất, ngoài sự đổi mới công nghệ, nỗ lực của thầy, cô, nhà trường, rất cần ý thức tự giác của mỗi học sinh và sự đồng lòng, đồng hành của phụ huynh, coi mình như chiếc camera giám sát trợ giúp các thầy, cô coi thi. Điều đó cũng tạo động lực để con cố gắng và có kiến thức thực sự làm hành trang trong cuộc đời. Về lâu dài, ngành giáo dục cần tính tới giải pháp này như một hình thức thi thứ hai. Như vậy, cần phải có quy chế, quy định, các văn bản pháp luật để kết quả từ hình thức thi này cũng được công nhận làm căn cứ xét tuyển sinh các cấp.

KIM DUNG