Câu chuyện lạm thu trong trường học lại trở thành tâm điểm của dư luận khi những ngày qua, Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh đã ra công văn khẩn chấn chỉnh tình trạng lạm thu và nghiêm khắc phê bình các hiệu trưởng nhà trường để xảy ra tình trạng thu phí ngoài quy định.

Thay mặt ngành giáo dục TP Hồ Chí Minh, ông Hồ Tấn Minh, Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố chính thức “gửi lời xin lỗi chân thành quý phụ huynh” và cảm thấy “rất đau lòng khi nghe đến từ “lạm thu” xảy ra trong ngành giáo dục”.

Học sinh trường trung học cơ sở Ngô Sĩ Liên, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) nô nức trong lễ khai giảng năm học mới 2022-2023. Ảnh minh họa: TTXVN

Không đau lòng sao được khi có ban đại diện cha mẹ học sinh (thường gọi là hội phụ huynh) đã tự ý “đẻ ra” hàng chục khoản thu trong đầu năm học mới với số tiền lên đến cả trăm triệu đồng. Điển hình như bảng dự tính thu chi hỗ trợ hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh lớp 9/12, Trường THCS Lê Quý Đôn (quận 3) là 270 triệu đồng; còn bảng dự tính thu chi hỗ trợ hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh lớp 9/10 của trường này là 165 triệu đồng. Riêng bảng dự trù kinh phí hoạt động năm học 2022-2023 của ban đại diện cha mẹ học sinh lớp 1/3, Trường Tiểu học Võ Thị Sáu (quận 7) dự kiến chuyển khoản cho giáo viên chủ nhiệm, bảo mẫu 54 triệu đồng/năm.

Sau khi dư luận lên tiếng, những trường trên đã yêu cầu hội phụ huynh phải dừng các khoản thu vô lý.

Không riêng gì TP Hồ Chí Minh, nhiều năm qua, sở giáo dục và đào tạo các tỉnh, thành phố trong cả nước trước khi bước vào năm học mới đều yêu cầu, nhắc nhở các trường phải thực hiện nghiêm túc Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT ngày 22-11-2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc chấp hành các khoản thu theo quy định, nghiêm cấm các khoản thu ngoài luồng.  

Tại sao Thông tư 55 của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành hơn chục năm, nhưng từ đó đến nay, hầu như năm nào cũng xảy ra lùm xùm về vấn nạn lạm thu ở không ít cơ sở giáo dục? Một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho vấn nạn này tồn tại dai dẳng là nhiều nhà trường, cụ thể là ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm thiếu lòng tự trọng, nói thẳng ra là có biểu hiện đồng lõa với hội phụ huynh trong việc “đẻ ra” các khoản thu vô lý đối với cha mẹ học sinh. Thực chất là lạm dụng quyền lực của cán bộ quản lý giáo dục và nhà giáo để “bật đèn xanh” cho các hội phụ huynh làm sai mục đích, nguyên tắc hoạt động của hội này. Thế nên, không ngẫu nhiên mà hội phụ huynh ở nhiều nơi được gọi với một cái tên không mấy hay ho là “hội phụ thu”, “hội lạm thu”. Bởi trên thực tế, đại diện của hội phụ huynh mỗi lớp có dăm bảy người (thường là những cha mẹ học sinh có điều kiện khá giả) luôn đứng đằng sau ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm để “hợp lý hóa” những khoản thu vừa bất hợp lý, vừa thiếu nhân văn. Thế nên, nhiều cha mẹ học sinh dù rất ấm ức với những khoản thu “từ trên trời rơi xuống”, nhưng đành “tặc lưỡi, bấm bụng” cho qua vì nếu lên tiếng phản đối thì sợ con em mình bị thiệt thòi đủ đường, thậm chí còn bị giáo viên chủ nhiệm thành kiến, trù dập trong suốt cả năm học.

 Có lẽ đã đến lúc ngành giáo dục, các nhà trường không chỉ dừng lại ở những lời xin lỗi hay ở những câu “kịp thời rút kinh nghiệm, nghiêm khắc phê bình” mà phải xử lý mạnh tay đối với ban giám hiệu, giáo viên để xảy ra lạm thu khiến phụ huynh, dư luận bức xúc. Đó là phải xử lý kỷ luật thật nghiêm khắc (khiển trách, cảnh cáo, chuyển trường, chuyển vị trí công tác, giáng chức...) đối với những cán bộ quản lý giáo dục và nhà giáo liên quan đến việc lạm thu xảy ra ở lớp mình, trường mình. Tránh tình trạng khi bị phát hiện lạm thu lại đổ lỗi cho hội phụ huynh rồi... hòa cả làng. Nếu không giải quyết dứt điểm vấn nạn lạm thu ở trường học thì hình ảnh nhà trường, giáo viên sẽ trở nên xấu xí trong mắt người dân.

NGÔ DƯƠNG