Theo đánh giá của các chuyên gia, phổ điểm năm nay tương đối đẹp về mặt đo lường chất lượng, phù hợp với mục tiêu kỳ thi. Đáng chú ý, Lịch sử là môn có nhiều điểm 10 thứ hai trong kỳ thi năm nay.

Phổ điểm một số môn thay đổi đáng kể

Năm nay, cả nước có hơn 5.560 điểm 10 ở các môn thi tốt nghiệp THPT, giảm 18.995 điểm 10 so với năm 2021. Phổ điểm các môn thi nhìn chung ổn định so với các năm trước, số lượng thí sinh được điểm trung bình trở lên nhiều. Điểm trung bình của các môn thi ở khoảng 5-7 điểm. Cả nước có 671 bài thi bị điểm liệt (bằng hoặc dưới 1,0 điểm). Mức điểm này giảm mạnh so với năm ngoái (năm 2021, cả nước có 1.281 điểm liệt).

Phổ điểm các môn Toán, Vật lý, Hóa học, Ngữ văn, Địa lý, Giáo dục công dân tương tự năm 2021, đặc biệt với môn Sinh học phổ điểm hai năm này gần như giống nhau. Môn Sinh học có số học sinh điểm dưới trung bình khá lớn, đến 50,79%. Đây là điều dễ hiểu vì học sinh ít đầu tư cho môn học không có nhiều tổ hợp xét tuyển đại học. Là môn thi tự luận duy nhất trong kỳ thi, môn Ngữ văn năm nay có 5 thí sinh đạt điểm 10. Phổ điểm “hình răng cưa” cho thấy việc chấm thi tự luận với điểm của mỗi câu nhiều điểm khó có “độ mịn” như chấm thi trắc nghiệm với thang điểm chia nhỏ hơn nhiều. Phổ điểm môn Ngoại ngữ tuy “cải thiện” hơn năm 2021 nhưng vẫn có 51,56% thí sinh đạt điểm dưới trung bình. Điểm trung bình môn này là 5,15 điểm; điểm số nhiều thí sinh đạt nhất là 3,8 điểm.  

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT tại điểm thi Trường THPT Phan Huy Chú-Đống Đa (Đống Đa, Hà Nội)

Sau nhiều năm, điểm thi môn Lịch sử năm nay có sự bứt phá ngoạn mục với 1.779 điểm 10, là môn có nhiều điểm 10 thứ hai trong kỳ thi năm nay. Điểm trung bình là 6,34 điểm; điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,0 điểm. TS Lê Thống Nhất nhận định: “Điều này có nguyên nhân từ đổi mới cách ra đề. Đề thi không đi vào những con số chi tiết bắt học sinh phải thuộc mà yêu cầu học sinh nắm được ý nghĩa của sự kiện lịch sử. Đây là dấu hiệu tốt về sự thay đổi sau khi các chuyên gia cũng như dư luận phản ánh. Theo chiều hướng này, các thầy cô sẽ thuận lợi hơn trong việc tạo cho học sinh sự hứng thú học tập bộ môn này”.

Cũng như năm 2021, Giáo dục công dân tiếp tục là môn thi có số lượng thí sinh được điểm 10 nhiều nhất trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022. Phổ điểm năm nay tốt hơn năm trước với điểm trung bình là 8,03 điểm; hơn 2.836 điểm 10. Đây là môn mà độ chênh giữa điểm học bạ và điểm thi thấp nhất (một số tỉnh có điểm thi cao hơn điểm học bạ). Giải thích cho kết quả cao ở môn này, TS Lê Thống Nhất cho rằng chuẩn kiến thức kỹ năng có thể đang yêu cầu ở mức độ thấp. Tuy nhiên để làm bài thi này, ngoài kiến thức trong chương trình còn có một phần quan trọng liên quan tới trải nghiệm và kỹ năng sống nên đây có thể là yếu tố để các em làm bài tốt.

Đánh giá chỉ số về giáo dục ở các địa phương

Theo kết quả phân tích phổ điểm, có thể phần nào đánh giá được mức độ, kết quả học tập của học sinh trên toàn quốc. Những địa phương như Vĩnh Phúc, Hà Nam, Nam Định hầu hết các môn đều có phổ điểm rất tốt và tương đối sát với điểm học bạ. Những vùng như Đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, sự chênh lệch giữa điểm thi và điểm học bạ nhiều hơn.

GS, TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng ban Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: “Kết quả kỳ thi THPT nhằm đạt được mục tiêu đánh giá để học sinh có thể tốt nghiệp THPT theo chương trình đã định ra. Bên cạnh đó, đánh giá chỉ số về giáo dục của các địa phương, các vùng miền, từ đó có những điều chỉnh phù hợp. Về cơ bản, tất cả các môn, phổ điểm đều giữ ổn định, tỷ lệ điểm 8 vẫn như năm trước”.  

Theo GS, TSKH Nguyễn Đình Đức, điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ có sự chênh lệch, đối với từng môn học chênh lệch 1 điểm là khoảng cho phép, phù hợp. Nhưng nếu 3 điểm trên 3 đầu môn thi trong một tổ hợp thì chênh lệch đến 3 điểm sẽ khác nhau. Rõ ràng điểm thi và điểm xét học bạ là hai điểm hoàn toàn khác nhau. Do đó, sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển vào đại học sẽ sát và tốt hơn. Với phổ điểm này, năm nay sẽ rất hiếm hoặc sẽ không xảy ra hiện tượng 30 điểm vẫn trượt đại học nữa vì có sự phân hóa tốt ở ngưỡng điểm tuyệt đối.  

Ghi nhận phổ điểm môn Tiếng Anh có nhiều điểm tiến bộ, song GS, TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng chỉ ra nguyên nhân của sự chênh lệch. “Ở những vùng phát triển gắn với đầu tư nước ngoài, như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai và các tỉnh, thành phố lớn, những địa phương có tiềm năng về du lịch, người dân ở đó tập trung đầu tư học ngoại ngữ. Đây cũng được xem là những cảnh báo cho các địa phương cần tìm cách nâng cao việc dạy và học, đánh giá kiểm tra hằng ngày. Kỳ thi tốt nghiệp THPT đáp ứng những yêu cầu cần đạt cho một học sinh ra xã hội. Còn tuyển sinh đại học là xác định năng lực của một học sinh để vào học một ngành nghề nào đó. Việc tổ chức thi tốt nghiệp THPT như hiện nay, trên cơ sở tổ chức một cách nghiêm túc cũng như so sánh các kết quả trong quá trình học tập của các em là một trong những căn cứ để các trường đại học có thể dựa vào như một hình thức tuyển sinh của mình”.  

Hiện nay, với kết quả của Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 và phổ điểm từng môn đã được công bố, các thí sinh có thêm nhiều dữ liệu để cân nhắc điều chỉnh nguyện vọng, thứ tự ưu tiên của các nguyện vọng xét tuyển vào các trường đại học tốt hơn.

Bài và ảnh: THU HÀ