Từ năm 2012 đến nay, “giờ học lịch sử” đã thu hút hàng chục nghìn lượt học sinh, sinh viên bằng những hoạt động trải nghiệm lịch sử thú vị.

 Những giờ học cuốn hút

Một ngày đầu tuần, chúng tôi cùng tham gia giờ nghiên cứu thực tế môn Lịch sử Dân tộc tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia của lớp TS20, Trường Sĩ quan Chính trị do Thiếu tá Lê Thị Huyền làm chủ nhiệm. Dưới sự hướng dẫn của thuyết minh viên, các học viên tham quan trưng bày chủ đề “Lịch sử Việt Nam-Khám phá từ lòng đất”. Qua từng khu trưng bày, các học viên nhanh chóng bị cuốn hút bởi những hình ảnh, hiện vật đa dạng gắn với các thời kỳ lịch sử mà họ đã được giới thiệu trên lớp.

Sau khoảng 2 giờ nghiên cứu, khác với những nội dung tham quan khác, các học viên lớp TS20 được trải nghiệm “giờ học lịch sử” của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Theo hướng dẫn của cô Huyền và thuyết minh viên, lớp bốc thăm chia thành 4 nhóm nghiên cứu cổ vật là “Trống đồng Ngọc Lũ”, “Vũ khí Đông Sơn”, “Cọc gỗ Bạch Đằng” và “Văn bia Vĩnh Lăng”. Các nhóm có 10 phút chuẩn bị nội dung trước khi di chuyển sang hội trường tổ chức thuyết trình.

Theo chân các học viên bước vào hội trường nhỏ trong khuôn viên “Câu lạc bộ em yêu lịch sử”, trước mắt chúng tôi là dòng thơ trong bài “Lịch sử Việt Nam” của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Dân ta phải biết sử ta/ Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam được in cách điệu trên phông chính của sân khấu. Một không gian gần gũi để trao đổi kiến thức lịch sử hiện ra trước mắt, các thiết bị cơ bản như máy chiếu, âm thanh, giá treo đã được chuẩn bị sẵn sàng.

 Sản phẩm của nhóm học viên TS20 thuyết trình trong “giờ học lịch sử”.

Sau khi học viên ổn định chỗ ngồi, bằng chất giọng nhẹ nhàng, truyền cảm, thuyết minh viên Nguyễn Thị Định tiếp tục vai trò người dẫn chương trình cho “giờ học lịch sử”. Người dẫn chương trình tổ chức cho các nhóm lần lượt lên thuyết trình theo nội dung chuẩn bị của nhóm mình. Chúng tôi chú ý đến phần thuyết trình của nhóm “Trống đồng Ngọc Lũ” do Hạ sĩ Phạm Tiến Dũng trình bày. Nhóm của Tiến Dũng nhanh chóng thu hút mọi người bằng hình ảnh chiếc trống đồng, chim lạc được vẽ minh họa ấn tượng trên tờ giấy A0. Anh tiếp tục chiếm cảm tình của người nghe bằng nội dung trình bày mạch lạc, hấp dẫn về nguồn gốc, đặc điểm, cấu tạo, đặc biệt là những bí ẩn còn đang được các nhà nghiên cứu thảo luận về trống đồng Ngọc Lũ.

Phần thuyết trình của nhóm “Trống đồng Ngọc Lũ” diễn ra trong 10 phút nhưng phần đặt câu hỏi, tranh luận của các nhóm diễn ra sôi nổi hết gần 30 phút. Các nhóm khác đã nêu 10 câu hỏi yêu cầu Tiến Dũng và các thành viên trong nhóm giải đáp. Nhiều câu hỏi hay, bất ngờ khiến người dẫn chương trình và giáo viên phải hỗ trợ giải đáp những thắc mắc...

Nhân lên tình yêu lịch sử cho học sinh, sinh viên

“Giờ học lịch sử” mà lớp TS20 được trải nghiệm là một trong chuỗi chương trình giáo dục của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang triển khai như “Em yêu lịch sử”, “Đánh trống đồng”… Để tạo nên sức hấp dẫn cho “giờ học lịch sử”, các cán bộ Phòng Giáo dục, công chúng đã chủ động xây dựng kế hoạch khoa học, sát với nội dung trưng bày của bảo tàng. Các hoạt động phải hướng đến phù hợp với tâm sinh lý, nhận thức, sở thích, trình độ của học sinh, sinh viên. Có một điều đặc biệt, “giờ học lịch sử” không chỉ hướng đến học sinh của các trường học mà còn cả học sinh của các nhóm gia đình có nhu cầu theo học. Đây là sáng kiến của chị Hoàng Thị Thu Giang, cán bộ Phòng Giáo dục, công chúng trong việc liên kết các nhóm gia đình tạo điều kiện cho con em mình học tập, trải nghiệm lịch sử. Nếu như năm 2013, chỉ từ một nhóm gia đình với 10 học sinh thì đến nay bảo tàng đã có hàng chục nhóm gia đình với hàng trăm học sinh là khách tham quan thường xuyên.

Những đổi mới, sáng tạo trong công tác hoạt động đã tạo đà thu hút học sinh, sinh viên đến với bảo tàng. Theo thống kê, trong 5 năm gần đây, bảo tàng đã tổ chức 1.098 “giờ học lịch sử”, thu hút hơn 50.000 học sinh, sinh viên tham gia các hoạt động trải nghiệm lịch sử. Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Thu Hoan, Trưởng phòng Giáo dục, công chúng, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết: “Nội dung các “giờ học lịch sử” được thực hiện theo kế hoạch phối hợp của bảo tàng với nhà trường, nhóm gia đình. Những “giờ học lịch sử” không chỉ giúp học sinh, sinh viên học tập tốt môn lịch sử mà còn phát huy tính sáng tạo, chủ động, rèn luyện kỹ năng tư duy, làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình. Từ đó, góp phần giáo dục, bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc, hoàn thiện phẩm chất, năng lực, nhân cách cho các em”.

 “Giờ học lịch sử” của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang là điểm đến hấp dẫn cho các học sinh, sinh viên muốn nghiên cứu, trải nghiệm hoạt động liên quan đến lịch sử. Như để minh chứng cho điều này, chị Hoàng Thị Thu Giang “khoe” với chúng tôi một tập dày những bức thư được viết, cắt dán thủ công gửi về cho bảo tàng. Đây là tình cảm của học sinh, sinh viên dành cho các thuyết minh viên và “giờ học lịch sử” mà các em được trải nghiệm. Chúng tôi rất ấn tượng với dòng chữ được viết cẩn thận, nắn nót trên lá thư hình trái tim của Trúc Lam, học sinh lớp 4C, Trường THCS Nam Từ Liêm (Nam Từ Liêm, Hà Nội) dành tặng cán bộ, nhân viên bảo tàng: “Qua buổi tham quan, con đã hiểu thêm rất nhiều về lịch sử đất nước. Ngoài ra, con còn được tham gia nhiều trò chơi gắn kết với các bạn. Nhưng điều con thích nhất là được các cô quan tâm, kiên nhẫn giải đáp những thắc mắc nhỏ nhất của con. Con sẽ nhớ mãi buổi tham quan thú vị với "giờ học lịch sử" đáng yêu này”.

Bài và ảnh: NGUYỄN ĐỨC