Đài quan sát Chiến trường Điện Biên Phủ

Trong quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ, nếu Sở Chỉ huy chiến dịch tại Mường Phăng được coi là "trái tim", thì Đài quan sát Pu Tó Cọ chính là "đôi mắt".

Đỉnh Pu Tó Cọ, thuộc bản Khá, xã Mường Phăng (tỉnh Điện Biên) có độ cao 1.700m so với mực nước biển. Từ vị trí này, có thể quan sát rõ toàn bộ trung tâm Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, bao gồm sân bay Mường Thanh, các cứ điểm và toàn bộ lòng chảo.

Du khách thích thú khi trải nghiệm và chinh phục đỉnh núi Pu Tó Cọ. 

Nguyên bản tiếng dân tộc Thái, thì “Pu” là núi (đỉnh núi). Còn "Tó Co" nghĩa là "bẫy rồng". Theo truyền thuyết xưa, Pu Tó Cọ là nơi dùng để bẫy rồng. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, đỉnh núi Pu Tó Cọ đóng vai trò quan trọng khi được các chiến sĩ trinh sát chọn để đặt Đài quan sát, nghiên cứu và nắm tình hình chiến trường. Vị trí này vừa nằm gần Sở Chỉ huy chiến dịch, vừa đảm bảo bí mật, an toàn tuyệt đối, lại vừa thuận lợi cho việc chỉ đạo.

Chính từ Đài quan sát này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bộ Chỉ huy chiến dịch đã thường xuyên lên nắm bắt diễn biến chiến sự. Từ đó đưa ra những quyết định và mệnh lệnh chính xác, hiệu quả, góp phần làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy Điện Biên, chấn động địa cầu” năm 1954.
Trên đường di chuyển, du khách thỏa sức chiêm ngưỡng vẻ đẹp của các loại hoa, quả và hệ sinh thái rừng nguyên sinh 

Hành trình khám phá Đài quan sát

Để lên tới Đài quan sát, đi từ vị trí trạm gác tiền tiêu của Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ (tại xã Mường Phăng), du khách phải đi bộ với quãng đường rừng khoảng 9km. Hành trình này mất khoảng 3 đến 4 tiếng đồng hồ tùy vào thể trạng sức khỏe của từng người. Đặc biệt, những năm gần đây, đỉnh núi Pu Tó Cọ đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều đoàn Famtrip và du khách đam mê trekking, khám phá. Cung đường có độ dốc vừa phải xen kẽ những đoạn đường rừng nguyên sinh, đủ để người đi cảm nhận sự thay đổi độ cao và bầu không khí mát lạnh đặc trưng của vùng Mường Phăng.

Đoàn khảo sát của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên chụp ảnh lưu niệm tại đỉnh núi Pu Tó Cọ. 

Quá trình di chuyển, du khách không chỉ trải qua nhiều thử thách hấp dẫn khi qua các địa hình khác nhau, mà còn được chiêm ngưỡng cảnh quan núi rừng, hệ sinh thái phong phú trên suốt quãng đường di chuyển. Càng lên cao, cảnh sắc dần mở ra thoáng đãng hơn với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ dưới tán cây rừng.
Quá trình chinh phục đỉnh núi Pu Tó Cọ, du khách được chiêm ngưỡng cảnh quan núi rừng, hệ sinh thái… từ trên cao. 

Từ trên đỉnh núi Pu Tó Cọ, du khách không chỉ nhìn thấy các địa danh lịch sử như sân bay Điện Biên, hồ Pe Luông, hồ Hồng Khếnh..., mà còn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của hồ Pá Khoang và lòng chảo Điện Biên. Đỉnh Pu Tó Cọ cho tầm nhìn trải dài khắp lòng chảo Điện Biên. Xen giữa khung cảnh núi rừng trùng điệp, là những đốm bản làng nhỏ bé nằm bên triền núi cùng mặt nước êm xanh tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và đầy cuốn hút.

Hướng đi mới cho du lịch lịch sử và văn hóa

Lãnh đạo tỉnh Điện Biên và du khách tại khai mạc triển lãm ảnh "33 số Báo Quân đội nhân dân đặc biệt xuất bản tại Mặt trận Điện Biên Phủ", tháng 6-2025.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Điện Biên, Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ tại Mường Phăng là một trong 46 điểm di tích thành phần thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ, là tài nguyên du lịch vô giá của tỉnh Điện Biên. Vì thế, năm 2024, UBND tỉnh Điện Biên đã phê duyệt quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 quần thể đô thị, dịch vụ, cáp treo Điện Biên Phủ.

Dệt thổ cẩm là nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Thái tại Điện Biên. 

Quy hoạch này mở ra khả năng kết nối Pu Tó Cọ với các điểm tham quan quan trọng như: Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bãi họp các quân binh chủng tuyên bố chiến thắng, Tòa soạn tiền phương Báo Quân đội nhân dân, Sở chỉ huy Tổng cục Cung cấp và khu du lịch sinh thái hồ Pá Khoang. 

Bức tương đá được đồng bào dân tộc Thái xây dựng tỉ mỉ, công phu.

Sự liên kết này không chỉ tạo thành một tuyến du lịch đồng bộ mà còn giúp nâng cao giá trị trải nghiệm, kéo dài thời gian lưu trú của du khách khi đến với Điện Biên.

Thời gian tới, tỉnh Điện Biên sẽ tập trung vào ba hướng phát triển du lịch tại di tích Sở chỉ huy Mường Phăng.

Cùng với du lịch lịch sử và văn hóa, nhiều điểm đến tại Điện Biên còn mang vẻ đẹp hoang sơ. 

Tour du lịch trải nghiệm “theo dấu chân Đại tướng”, kết nối từ trung tâm phường Điện Biên Phủ - hầm Đờ Cát - đồi A1 – Mường Phăng. Tăng cường thuyết minh, trình chiếu tư liệu (mô hình 3D, phim tài liệu, tái hiện chiến dịch bằng công nghệ thực tế ảo).

Đồng thời, phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc (ẩm thực, trang phục, nghệ thuật dân gian); đẩy mạnh việc số hóa di tích bằng mã QR, tour ảo 360 độ, ứng dụng hướng dẫn viên số trên điện thoại.

 Với sự đầu tư bài bản, Đài quan sát Pu Tó Cọ hứa hẹn trở thành một điểm đến du lịch sống động, kết hợp hài hòa giữa giá trị quá khứ hào hùng và nhịp phát triển hiện đại.

Bài và ảnh: HÀ KHÁNH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Du lịch xem các tin, bài liên quan.