Đây là những sự kiện quan trọng nhất trong các hoạt động, hội nghị quốc phòng-quân sự của ASEAN do Bộ Quốc phòng Việt Nam chủ trì tổ chức trong Năm ASEAN 2020. Nhân dịp này, Báo Quân đội nhân dân giới thiệu loạt bài về vai trò của ADMM, ADMM+ đối với hòa bình, ổn định, thịnh vượng chung ở khu vực, những đóng góp tích cực, quan trọng của Việt Nam đối với các cơ chế này nói riêng cũng như hợp tác quốc phòng ASEAN nói chung.

Bài 1: Đóng góp quan trọng vào xây dựng Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN

Là một thành phần quan trọng của Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN (ASPC), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM) tạo ra khuôn khổ cho đối thoại và tham vấn cấp Bộ trưởng Quốc phòng về các vấn đề chiến lược, quốc phòng, an ninh; đồng thời tạo ra nền tảng thúc đẩy sự hợp tác trên thực tế giữa lực lượng vũ trang các nước trong khu vực.

Cơ chế tham vấn và hợp tác về quốc phòng cao nhất trong ASEAN

Sáng kiến thiết lập ADMM được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 10 ở Lào năm 2004. Việc tổ chức ADMM được các nước ASEAN đặc biệt chú trọng vì hợp tác quốc phòng có liên quan trực tiếp đến hòa bình, ổn định của khu vực và an ninh quốc gia của mỗi nước. Đến năm 2006, các nước thành viên ASEAN đã tổ chức thành công Hội nghị ADMM lần thứ nhất tại Malaysia, mở ra cơ chế hợp tác quốc phòng chính thức trong khu vực. Mục tiêu của ADMM nhằm giúp các nước thành viên tăng cường hợp tác để đối phó có hiệu quả với những thách thức an ninh đang nổi lên; bảo đảm duy trì môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực thông qua đối thoại và hợp tác quốc phòng; góp phần xây dựng lòng tin, tăng cường đoàn kết nội khối ASEAN để cùng nhau xây dựng APSC. Từ đó đến nay, ADMM đã trở thành hoạt động thường niên của Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN, là cơ chế tham vấn và hợp tác về quốc phòng cao nhất trong hiệp hội.

Kể từ khi được thiết lập, ADMM đã trải qua 13 kỳ hội nghị tại Malaysia (2006), Singapore (2007), Thái Lan (2009), Việt Nam (2010), Indonesia (2011), Campuchia (2012), Brunei (2013), Myanmar (2014), Malaysia (2015), Lào (2016), Philippines (2017), Singapore (2018), Thái Lan (2019) với nhiều sáng kiến được thông qua và đang tích cực được triển khai. Giáo sư Carl Thayer thuộc Đại học New South Wales (Australia) cho rằng, hợp tác quốc phòng ASEAN trong khuôn khổ ADMM đã có đóng góp quan trọng vào việc xây dựng APSC. “Cần lưu ý rằng cho đến nay, 96% dòng hành động trong Kế hoạch tổng thể xây dựng APSC đã được triển khai. Hợp tác quốc phòng ASEAN được thể chế hóa thành cơ chế ADMM đã có nhiều đóng góp vào kết quả này”, Giáo sư Carl Thayer đánh giá khi trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

leftcenterrightdel
Các đại biểu tham dự Hội nghị ADMM hẹp tại Hà Nội (tháng 2-2020) chụp ảnh chung. Ảnh: TRỌNG HẢI

Theo chuyên gia người Australia, hợp tác quốc phòng ASEAN đã có những bước phát triển kể từ năm 2006 với nhiều sáng kiến hợp tác được triển khai trong khuôn khổ ADMM như: Mạng lưới các trung tâm Gìn giữ hòa bình của ASEAN (APCN); Hợp tác công nghiệp quốc phòng ASEAN (ADIC); Chương trình giao lưu quốc phòng ASEAN (ADIP); Khuôn khổ hỗ trợ hậu cần của ASEAN (LSF); Trung tâm quân y ASEAN (ACMM); Nhóm thường trực quân đội ASEAN về hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa (AMRG về HADR); Mạng lưới các chuyên gia quốc phòng ASEAN về hóa học, sinh học và phóng xạ (CBR)... “Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN đã thông qua các tài liệu khái niệm, khuôn khổ, hướng dẫn, quy trình hoạt động tiêu chuẩn... đối với mỗi sáng kiến hợp tác quốc phòng ASEAN. ADMM đã góp phần thúc đẩy lòng tin thông qua hợp tác quốc phòng ASEAN ở 6 lĩnh vực chính: Chống khủng bố, công nghiệp quốc phòng, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, an ninh biển, quân y, các hoạt động Gìn giữ hòa bình. Ngoài ra, ADMM cũng tích cực thúc đẩy hợp tác quốc phòng với 8 nước đối tác đối thoại của ASEAN (Nga, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Ấn Độ) thông qua các nhóm chuyên gia ADMM+ trong 7 lĩnh vực: Hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, an ninh biển, quân y, chống khủng bố, các hoạt động Gìn giữ hòa bình, hành động mìn nhân đạo, an ninh mạng”, Giáo sư Carl Thayer nhấn mạnh.

Đưa hợp tác trong ADMM ngày càng đi vào thực chất, hiệu quả

Với phương châm “chủ động, tích cực và có trách nhiệm” trong tham gia hợp tác ASEAN, Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của ASPC nói chung, của hợp tác quốc phòng-quân sự ASEAN nói riêng.

Trong những năm qua, Việt Nam đã khẳng định được vai trò của mình tại một diễn đàn quốc phòng đa phương như ADMM. Việt Nam đã có những đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy tiến trình phát triển của ADMM theo Hiến chương của ASEAN và đề xuất nhiều sáng kiến được các nước đánh giá cao, góp phần đưa hợp tác trong ADMM ngày càng đi vào thực chất, hiệu quả. Có thể kể đến các sáng kiến như cam kết không sử dụng vũ lực trước và tăng cường hợp tác cứu hộ, cứu nạn trên biển; tăng cường hợp tác hải quân trong khu vực thông qua các hoạt động tuần tra chung, giao lưu, thiết lập đường dây nóng giữa hải quân cũng như lãnh đạo quốc phòng các nước... Đặc biệt, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2010, Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị ADMM-4. “Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cấp giao lưu hải quân các nước ASEAN thành Hội nghị Tư lệnh Hải quân ASEAN. Việt Nam đã nhất quán ủng hộ thành lập, phát triển ADMM cũng như đề xuất, ủng hộ các biện pháp hợp tác quốc phòng ASEAN thực chất”, Giáo sư Carl Thayer khẳng định.

(còn nữa)

HOÀNG VŨ