* Gặp gỡ song phương

* ASEAN ra Tuyên bố Chủ tịch

Các nhà lãnh đạo ASEAN đã chúc mừng Thủ tướng Phạm Minh Chính được Quốc hội Việt Nam tín nhiệm bầu vào cương vị Thủ tướng Chính phủ, hoan nghênh Thủ tướng lần đầu tiên tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN tập trung trao đổi về 3 nội dung chính là hợp tác xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ đối ngoại của ASEAN và các vấn đề khu vực, quốc tế đang được quan tâm.

ASEAN cần phát huy vai trò và tận dụng các cơ chế sẵn có để hỗ trợ Myanmar

Một trong những ưu tiên cao của ASEAN lúc này là đẩy mạnh ứng phó đại dịch và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Các nước thống nhất tiếp tục triển khai hiệu quả các sáng kiến ứng phó dịch Covid-19 đã được thông qua trong năm 2020, trước mắt, sớm hoàn tất và thực hiện kế hoạch sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để mua vaccine phòng bệnh cho người dân, cũng như hỗ trợ người dân, doanh nghiệp ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất, kinh doanh. Các nước bày tỏ ủng hộ cao đối với sáng kiến tăng cường sức mạnh tổng hợp của ASEAN ứng phó với các thảm họa thiên tai (Sáng kiến ASEAN SHIELD) do nước Chủ tịch Brunei đề xuất.

Nhìn nhận về tầm quan trọng của quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, các nhà lãnh đạo bày tỏ ủng hộ tích cực các đề xuất tăng cường quan hệ với ASEAN của các đối tác Trung Quốc, Australia, Mỹ và Anh.

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo chủ yếu tập trung trao đổi về tình hình Myanmar. Đại diện Myanmar đã trình bày với hội nghị về diễn biến tình hình Myanmar thời gian qua. Lãnh đạo các nước ASEAN đều bày tỏ quan ngại, cho rằng tình hình đang tiếp tục xấu đi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sinh mạng của người dân, yêu cầu các bên kiềm chế, chấm dứt sử dụng vũ lực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm giải pháp cho tương lai của Myanmar.

Các nhà lãnh đạo nhất trí ASEAN cần phát huy vai trò và tận dụng các cơ chế sẵn có để hỗ trợ Myanmar, trên tinh thần đoàn kết ASEAN và không can thiệp vào công việc nội bộ, cụ thể là cử đại diện của ASEAN tới Myanmar tìm hiểu tình hình, tiếp xúc với các bên liên quan, đề xuất cách thức, biện pháp thúc đẩy đối thoại, hòa giải. ASEAN cũng thống nhất tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ nhân đạo giúp người dân Myanmar thông qua Trung tâm điều phối hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA).

Ngay sau khi đảm nhận cương vị mới, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự hội nghị lần này thể hiện sự chủ động, tích cực và trách nhiệm cao của Việt Nam đối với khu vực và ASEAN. Là nước Chủ tịch ASEAN 2020 và hiện là nước ASEAN duy nhất tại Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên hợp quốc (LHQ), cũng là Chủ tịch HĐBA trong tháng 4-2021, các phát biểu của Thủ tướng tập trung vào thúc đẩy triển khai các định hướng hợp tác mà ASEAN đã thống nhất trong năm 2020, đáp ứng các yêu cầu cấp thiết của ASEAN trong giai đoạn hiện nay, nhất là kiểm soát tốt dịch bệnh, bảo đảm cuộc sống người dân, duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, kể cả trên các vùng biển, để phục hồi và phát triển kinh tế.

leftcenterrightdel
 Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hội kiến Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi. Ảnh: TTXVN

Chia sẻ ý kiến của lãnh đạo các nước ASEAN về tình hình Myanmar và vai trò của ASEAN, Thủ tướng khẳng định, trên cương vị Ủy viên không thường trực và hiện đang là Chủ tịch HĐBA trong tháng 4-2021, Việt Nam đã nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm ra giải pháp phù hợp với tình hình Myanmar. Thủ tướng đề nghị các nước ASEAN phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn của LHQ, cùng Việt Nam vận động các đối tác ủng hộ và hỗ trợ nỗ lực của ASEAN trong tiếp cận và tìm kiếm giải pháp phù hợp cho Myanmar.

Nhất trí duy trì lập trường của ASEAN trong vấn đề Biển Đông

 Chiều cùng ngày, nhân dịp tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN tại Jakarta, Indonesia, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có các cuộc gặp song phương với Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin.

Tại cuộc gặp với Thủ tướng Samdech Techo Hun Sen, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên hàng đầu cho việc củng cố và phát triển mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Campuchia; chia sẻ những khó khăn do đại dịch Covid-19 đang gây ra tại Campuchia và nhấn mạnh Việt Nam luôn sẵn sàng hỗ trợ Campuchia trong khả năng có thể để phòng, chống dịch bệnh. Thủ tướng Phạm Minh Chính chân thành cảm ơn và đề nghị phía Campuchia tiếp tục quan tâm hỗ trợ cộng đồng người gốc Việt tại Campuchia, nhất là trong giải quyết giấy tờ pháp lý để bà con sinh sống ổn định và hội nhập sở tại.

Thủ tướng Hun Sen khẳng định, Campuchia coi trọng phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị truyền thống với Việt Nam; đồng thời chân thành cảm ơn Việt Nam đã kịp thời dành cho Campuchia sự hỗ trợ quý báu cả về vật chất và kinh nghiệm phòng, chống dịch bệnh.

Hai bên vui mừng nhận thấy, mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, quan hệ hợp tác giữa hai nước vẫn tiếp tục phát triển tốt đẹp và đạt được nhiều kết quả tích cực, kim ngạch thương mại Việt Nam-Campuchia tăng mạnh (3 tháng đầu năm 2021 đạt 2,69 tỷ USD, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2020).

Hai bên cũng đánh giá cao việc Việt Nam và Campuchia đã trao đổi văn kiện phê chuẩn hai văn kiện pháp lý ghi nhận thành quả 84% công tác phân giới, cắm mốc trên đất liền và đồng ý tiếp tục trao đổi, đàm phán giải quyết các khu vực chưa hoàn thành phần giới cắm mốc (khoảng 16%) trong thời gian tới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn Campuchia đã ủng hộ Việt Nam đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, đề nghị Campuchia ủng hộ Việt Nam đăng cai Trung tâm dịch bệnh mới nổi và các tình huống y tế khẩn cấp. Hai Thủ tướng nhất trí cùng với các nước ASEAN khác thúc đẩy đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) trên tinh thần phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Tại cuộc hội đàm với Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam coi trọng quan hệ đối tác chiến lược với Singapore, đánh giá cao quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước về kinh tế, thương mại và đầu tư. Thủ tướng cũng đề nghị hai bên đẩy nhanh đàm phán về Quy chế đi lại ưu tiên theo hướng linh hoạt và có đi có lại, giúp sớm kết nối lại đường bay thương mại giữa hai nước và thúc đẩy hợp tác kinh tế và du lịch song phương, đánh giá cao và đề nghị Singapore tiếp tục triển khai hiệu quả các khu công nghiệp Việt Nam-Singapore (VSIP); đồng thời đề nghị Singapore tiếp tục cung cấp các suất học bổng ngắn và trung hạn cho Việt Nam, trong đó có đào tạo về chính sách công tại Đại học Lý Quang Diệu.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long bày tỏ mong muốn xây dựng quan hệ hợp tác gần gũi với Thủ tướng Phạm Minh Chính để không ngừng thúc đẩy toàn diện và sâu rộng quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Singapore. Thủ tướng Singapore cũng bày tỏ nhất trí cao với các ý kiến và đề xuất của Thủ tướng Phạm Minh Chính về việc đẩy nhanh tiến độ đàm phán về Quy chế đi lại ưu tiên giữa hai nước song song với duy trì các biện pháp phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh chặt chẽ; tiếp tục cung cấp học bổng ngắn và dài hạn, trong đó có đào tạo về chính sách công cho sinh viên Việt Nam.

Hai Thủ tướng nhất trí cùng phối hợp duy trì lập trường của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, ủng hộ vai trò của ASEAN trong giải quyết vấn đề Myanmar, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực cũng như góp phần duy trì hình ảnh, vị thế của ASEAN.

Tại cuộc gặp với Thủ tướng Malaysia sau hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam coi trọng phát triển quan hệ đối tác chiến lược với Malaysia, bày tỏ mong muốn trên cương vị mới sẽ không ngừng củng cố, phát triển quan hệ hợp tác với Malaysia cả trong khuôn khổ song phương và đa phương; bày tỏ cảm ơn Malaysia trong bối cảnh dịch bệnh đã tạo điều kiện cho công dân Việt Nam lưu trú, quá cảnh cũng như tạo điều kiện cho các chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước.

Hai Thủ tướng nhất trí không ngừng mở rộng hợp tác mọi mặt trong thời gian tới, trong đó có duy trì trao đổi và tiếp xúc cấp cao và các cấp theo hình thức phù hợp, trực tuyến hoặc trực tiếp khi điều kiện cho phép; nỗ lực phấn đấu đưa kim ngạch hai chiều sớm đạt 15 tỷ USD, hoàn tất đúng kỳ hạn Chương trình hành động đến năm 2025, tăng cường hợp tác trong lĩnh vực biển và đại dương, mở rộng nội dung hợp tác như nghiên cứu khoa học biển, bảo vệ môi trường biển và tuần tra chung cảnh sát biển.

Hai bên nhất trí tiếp tục ủng hộ lẫn nhau trong khuôn khổ ASEAN cũng như tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, tiếp tục phát huy vai trò của ASEAN thúc đẩy tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Myanmar, phối hợp duy trì lập trường và tiếng nói chung của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm đạt được COC thực chất, hiệu quả trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Ban Thư ký ASEAN mong Việt Nam đóng góp nhiều hơn nữa cho ASEAN

 Chiều cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi. Thủ tướng đánh giá cao sự hợp tác, phối hợp của Tổng thư ký và Ban Thư ký ASEAN đối với Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị Tổng thư ký ủng hộ triển khai hiệu quả các kết quả đã đạt được của ASEAN năm 2020, trong đó có xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN và tăng cường hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển. Thủ tướng mong Tổng thư ký tiếp tục phát huy tốt vai trò điều phối, thúc đẩy các vấn đề liên trụ cột, liên ngành, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thực chất của ASEAN. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cảm ơn Tổng thư ký Lim Jock Hoi đã hỗ trợ, tạo điều kiện cho các cán bộ, nhân viên người Việt Nam làm việc tại Ban Thư ký ASEAN, khẳng định Việt Nam luôn ủng hộ và tạo điều kiện để công dân Việt Nam ứng cử và làm việc tại các tổ chức quốc tế, trong đó có Ban Thư ký ASEAN.

Việt Nam và Brunei khuyến khích doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư

 Trước đó, sáng 24-4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Quốc vương Brunei Darussalam Haji Hassanal Bolkiah. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Việt Nam coi trọng phát triển quan hệ với Brunei, đồng thời khẳng định Việt Nam ủng hộ vai trò Chủ tịch ASEAN 2021 của Brunei.

Hai nhà lãnh đạo nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác kinh tế và tùy theo tình hình cụ thể, sẽ bổ sung các lĩnh vực hợp tác thích hợp, phấn đấu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại hai chiều; hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam về quy trình kỹ thuật sản xuất, cấp chứng chỉ cho phép xuất khẩu các sản phẩm nông sản và các sản phẩm khác đạt tiêu chuẩn Halal sang thị trường Brunei; khuyến khích doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư và thương mại; tăng cường hợp tác biển giữa hai nước, bao gồm nuôi trồng và chế biến thủy-hải sản cũng như chia sẻ kinh nghiệm và thông tin về thực thi pháp luật trên biển...

ASEAN sẽ họp để tiến tới nâng cấp quan hệ với Trung Quốc và Mỹ

Cùng ngày, kết thúc Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN, ASEAN đã ra Tuyên bố Chủ tịch. Theo Tuyên bố Chủ tịch, các nhà lãnh đạo ASEAN cam kết hỗ trợ hiện thực hóa kịp thời các Mục tiêu kinh tế ưu tiên (PED) của Chủ tịch ASEAN 2021 Brunei theo trụ cột Cộng đồng Kinh tế ASEAN, với chiến lược phục hồi, số hóa và bền vững; đánh giá cao các nỗ lực không ngừng nhằm tăng cường hơn nữa trụ cột Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN và các chương trình nghị sự của các cơ quan ASEAN trong việc xây dựng cộng đồng nhằm đảm bảo ASEAN được điều phối, phục hồi và chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.

Liên quan đến đại dịch Covid-19, các nhà lãnh đạo ASEAN nhắc lại cam kết thực hiện kịp thời Kế hoạch triển khai Khuôn khổ phục hồi toàn diện ASEAN, đồng thời hoan nghênh quyết định sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó với Covid-19 để mua vaccine cho người dân ASEAN càng sớm càng tốt.

ASEAN cũng nhất trí đẩy nhanh việc hoàn tất Khung thỏa thuận về Hành lang du lịch ASEAN (ATCAF), sớm vận hành Kho dự phòng vật tư y tế khu vực cho các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng và nhanh chóng thành lập Trung tâm ASEAN về các trường hợp khẩn cấp và các bệnh mới nổi. 

 Tuyên bố Chủ tịch cũng đề cập tình hình Myanmar, trong đó bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước các báo cáo về số người thiệt mạng và tình trạng bạo lực leo thang. Nhấn mạnh rằng sự ổn định chính trị tại các quốc gia thành viên là điều cần thiết nhằm xây dựng Cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định và thịnh vượng, các nhà lãnh đạo ASEAN ghi nhận vai trò tích cực và mang tính xây dựng của tổ chức này trong việc tạo điều kiện cho một giải pháp hòa bình vì lợi ích và sinh kế của người dân Myanmar.

Các nhà lãnh đạo ASEAN đã đạt được đồng thuận 5 điểm về tình hình Myanmar, trong đó yêu cầu chấm dứt ngay lập tức bạo lực và tất cả các bên phải hết sức kiềm chế, tiến hành đối thoại mang tính xây dựng giữa tất cả các bên liên quan nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình, cử đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN làm trung gian thúc đẩy tiến trình đối thoại, và cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân Myanmar thông qua Trung tâm AHA. ASEAN cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các nỗ lực không ngừng của Myanmar trong việc giải quyết tình hình ở bang Rakhine, trong đó có việc bắt đầu quá trình hồi hương tự nguyện, an toàn theo các thỏa thuận song phương của nước này với Bangladesh.

Về quan hệ đối ngoại, các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí chỉ đạo các bộ trưởng ngoại giao ASEAN sớm tổ chức các cuộc họp tiến tới nâng cấp quan hệ với Trung Quốc và Mỹ; chấp nhận kết nạp Anh làm đối tác đối thoại của ASEAN tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN lần thứ 54.

* Cũng trong dịp này, bên lề hội nghị, trưởng đoàn các nước: Lào, Thái Lan, Philippines, Myanmar đều đến chào Thủ tướng Phạm Minh Chính, chúc mừng Thủ tướng và bày tỏ mong muốn Thủ tướng quan tâm tiếp tục thúc đẩy quan hệ song phương.

* Sáng 24-4, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã tiếp bà Christine Schraner Burgener, Đặc phái viên của Tổng thư ký LHQ về Myanmar.

Trước đó, tối 23-4, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã tham dự ăn tối làm việc của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại trụ sở Bộ Ngoại giao Indonesia.

Đoàn Ca và TTXVN