Kết quả nổi bật trong hợp tác quốc phòng giữa Việt Nam và Nam Phi đó là hai nước đã chính thức thiết lập cơ chế Đối thoại Chính sách Quốc phòng (DPD) cấp Thứ trưởng. Cho đến nay, hai bên đã tổ chức DPD được 2 lần, lần lượt tại Việt Nam và Nam Phi vào các năm 2015 và 2017.
Tại DPD 2015, hai nước xác định các trọng tâm hợp tác quốc phòng bao gồm thúc đẩy trao đổi đoàn các cấp, đào tạo cán bộ, chia sẻ kinh nghiệm trong hoạt động tham gia lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (GGHB LHQ). Hai bên cũng xác định thúc đẩy hợp tác về công nghiệp quốc phòng trên cơ sở những thế mạnh của hai nước.
Đối thoại Chính sách Quốc phòng Việt Nam-Nam Phi lần đầu tiên năm 2015 cho thấy, việc thực hiện hiệu quả Thỏa thuận giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Nam Phi về quan hệ trong lĩnh vực quốc phòng ký năm 2006 và nội dung trao đổi tại Diễn đàn Đối tác Việt Nam-Nam Phi lần thứ 3 (tháng 6-2015), góp phần tăng cường, phát triển mối quan hệ hợp tác về quốc phòng giữa hai nước.
Đến DPD lần thứ 2 năm 2017, các nội dung ưu tiên hợp tác giữa hai bên được xác định trong DPD 2015 tiếp tục được nhấn mạnh. Đặc biệt, lĩnh vực hợp tác trong tham gia GGHB LHQ được nhấn mạnh vì Nam Phi là quốc gia có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này có thể chia sẻ với Việt Nam. Được biết, quân đội Nam Phi có hẳn một binh chủng quân y chuyên cử lực lượng tham gia các phái bộ GGHB của Liên hợp quốc. Trong bối cảnh Việt Nam mới triển khai Bệnh viện Dã chiến cấp 2 số 1 tham gia Phái bộ GGHB LHQ ở Nam Sudan, việc thúc đẩy hợp tác với Nam Phi trong lĩnh vực GGHB LHQ sẽ rất có ý nghĩa.
Tại DPD lần thứ 2 giữa Việt Nam và Nam Phi, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã khẳng định, Nam Phi là một đối tác quan trọng của Việt Nam trong lĩnh vực GGHB LHQ. Việt Nam cũng coi trọng hợp tác công nghiệp quốc phòng và mở rộng hợp tác hậu cần, quân y, đào tạo với Nam Phi. Việt Nam sẵn sàng tiếp nhận học viên Nam Phi tham dự các khóa học của Học viện Quốc phòng Việt Nam.
Năm 2017 có thể nói là năm đánh dấu sự phát triển của hợp tác quốc phòng hai nước trong lĩnh vực trao đổi đoàn. Lần đầu tiên có 2 đoàn Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam thăm Nam Phi (tháng 3 và tháng 10) nhằm thúc đẩy quan hệ quốc phòng hai nước, đồng thời tìm kiếm cơ hội hợp tác về công nghiệp quốc phòng và viễn thông.
Trên nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Nam Phi, Việt Nam xác định Nam Phi là một trong những đối tác ưu tiên ở châu Phi để phát triển quan hệ trong lĩnh vực quốc phòng. Trong chính sách đối ngoại của mình, Nam Phi chủ trương tăng cường quan hệ với khu vực châu Á, đặc biệt với các nước ASEAN.
Cùng với quan hệ hai nước tiếp tục được vun đắp qua các thế hệ lãnh đạo hai bên, quan hệ quốc phòng có thể nói là đã có những bước phát triển nhưng chưa tương xứng với tiềm năng hợp tác hai nước. Các thế hệ lãnh đạo của đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền ở Nam Phi từng sang Việt Nam học hỏi về chiến thuật và cách thức tiến hành cuộc đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Còn nhớ tại DPD lần đầu tiên giữa hai nước, Quốc vụ khanh về Quốc phòng Nam Phi, Tiến sĩ S.M Gulube đã bày tỏ ngưỡng mộ tinh thần anh dũng của quân đội và nhân dân Việt Nam trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Ông nhấn mạnh, Việt Nam và Nam Phi là hai nước có quan hệ truyền thống, hữu nghị, gắn bó lâu đời, quân đội và nhân dân Nam Phi sẽ luôn sát cánh cùng Quân đội và nhân dân Việt Nam củng cố, phát triển mối quan hệ tốt đẹp này.
Hợp tác trong lĩnh vực thương mại quân sự và công nghiệp quốc phòng được đánh giá là có nhiều tiềm năng nhất trong quan hệ hợp tác quốc phòng giữa hai nước. Nam Phi là quốc gia có nền công nghiệp quốc phòng phát triển được xếp hạng tầm cỡ thế giới. Trong thời gian tới, hai bên nhất trí tiếp tục tập trung vào các lĩnh vực hợp tác như trao đổi đoàn, đối thoại-tham vấn, công nghiệp quốc phòng, đào tạo quân sự, quân y, hậu cần. Việt Nam sẵn sàng tiếp nhận học viên quân sự Nam Phi sang Việt Nam học tiếng Việt tại Học viện Khoa học Quân sự và khóa nghiên cứu chính sách quốc phòng dành cho quan chức quốc phòng tại Học viện Quốc phòng. Ngoài ra, hai bên cũng sẽ hợp tác chống khủng bố giữa Lực lượng Tác chiến đặc biệt Nam Phi với Binh chủng Đặc công Việt Nam.
MAI NGUYÊN