Dù đã có quá trình chuẩn bị lâu dài nhưng khi triển khai, dự án cũng gặp không ít khó khăn, bất cập do sự ì ạch, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, đền bù, giải tỏa, kéo dài nhiều năm. Những thông tin về việc nhiều công trình kinh tế-văn hóa-xã hội và dân sinh thuộc phạm vi dự án bị giải tỏa luôn làm "nóng" dư luận. Việc một số công trình kiến trúc có tuổi đời cả trăm năm, có giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, kiến trúc phải đập bỏ để nhường đất cho dự án khiến một bộ phận dư luận chưa đồng tình, lập tức được một số phần tử cơ hội tận dụng để xuyên tạc, tuyên truyền kích động...
Một góc Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: chinhphu.vn
Không ai phủ nhận sự cần thiết và tính cấp thiết việc cho ra đời những công trình giao thông trọng điểm để góp phần giải tỏa áp lực giao thông, phát triển kinh tế, chỉnh trang đô thị… nhưng không phải ai cũng dễ dàng chấp nhận sự đánh đổi khi phải phá bỏ những giá trị hiện hữu liên quan trực tiếp đến lợi ích của mình.
Sự phản ứng của dư luận trước những dự án quy mô lớn, liên quan đến các công trình lịch sử, văn hóa và đời sống, việc làm của hàng ngàn người là khó tránh khỏi. Chục năm trước, khi triển khai dự án Đại lộ Đông Tây (nay là Đại lộ Võ Văn Kiệt), TP Hồ Chí Minh cũng phải di dời, giải tỏa hàng ngàn hộ dân; phá bỏ hàng trăm công trình. Khi đó, chính quyền và các cơ quan chức năng thành phố cũng chịu rất nhiều sức ép từ những phản ứng trái chiều của dư luận. Tuy nhiên, sau khi dự án hoàn thành và cho đến nay, ai cũng thấy giá trị to lớn về mọi mặt mà dự án đem lại. Hàng ngàn cây xanh được trồng mới đã tỏa bóng mát. Hàng trăm công trình hiện đại đã mọc lên thay thế những công trình cũ. Cái được là rất nhiều và ngày càng phát huy tác dụng, trong khi những cái mất, qua thời gian và sự nỗ lực khắc phục, thay đổi, không còn là nỗi băn khoăn, lo lắng của người dân.
Thời gian này, cùng với dự án Metro, TP Hồ Chí Minh đang triển khai hàng loạt dự án trọng điểm về phát triển hạ tầng giao thông, giải tỏa ùn tắc, chống ngập nước, cải tạo môi trường và chỉnh trang đô thị… với tổng mức đầu tư lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Hằng ngày, chứng kiến nhiều công trình, nhà cửa bị đập bỏ, môi trường sống bị ảnh hưởng, ai cũng tiếc nuối. Nhưng ai cũng biết, không có bất cứ dự án nào ở đô thị mà không phải giải phóng mặt bằng. Chẳng có một sự phát triển nào không phải đánh đổi, trả giá nhất định về mặt kinh tế-văn hóa-xã hội và lợi ích của một bộ phận cư dân.
Tính kịp thời, công khai, minh bạch về thông tin, luôn quan tâm lắng nghe, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân, nhất là những người liên quan trực tiếp đến các dự án, để có sự tính toán khoa học, hợp lý, hạn chế đến mức thấp nhất sự thiệt hại khi phải đánh đổi, thúc đẩy nhanh tiến độ, chất lượng triển khai các dự án… là bổn phận, trách nhiệm của các nhà khoa học và chính quyền, cơ quan chức năng các cấp. Về phía người dân, khi đã có sự đồng thuận của đại đa số vì sự nghiệp chung, các ý kiến đóng góp, phản biện cần nhìn nhận vấn đề theo hướng tích cực, ủng hộ sự nghiệp phát triển của thành phố và đất nước, tỉnh táo trước những phản ứng cực đoan, phiến diện, tiêu cực, lợi dụng dư luận để kích động, chống phá chính quyền Nhà nước của các phần tử cơ hội, phản động…
Giải bài toán "được và mất" trong quy hoạch phát triển không bao giờ là việc dễ dàng, nhưng khi quyền lợi, nghĩa vụ của người dân, của cộng đồng và lợi ích của địa phương, của quốc gia, dân tộc được giải quyết hài hòa, thì việc tìm lời giải cho từng dự án, công trình sẽ không còn là việc khó.
PHAN TÙNG SƠN