Phát triển kinh tế tư nhân trên nền tảng lý luận vững chắc của Đảng cùng vai trò kiến tạo của Nhà nước

Đột phá nền tảng lý luận của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân

Có thể khẳng định, tư duy lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam về KTTN đã có những bước chuyển biến mạnh mẽ trong chặng đường 40 năm đổi mới, từ chỗ coi kinh tế tư nhân là đối tượng cải tạo đến công nhận và khẳng định, nâng lên thành bộ phận hợp pháp, quan trọng và đến nay là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Đại hội Đảng VI (1986) là dấu mốc quan trọng đầu tiên hình thành lý luận cơ bản của Đảng về phát triển KTTN. Nghị quyết 10/NQ-TW ngày 3-6-2017 là nghị quyết đầu tiên của Trung ương về phát triển KTTN trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế. Tới Dự thảo báo cáo chính trị và các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng (sau đây gọi là Dự thảo văn kiện XIV) là bước ngoặt lịch sử về nền tảng lý luận về KTTN, lần đầu tiên KTTN được khẳng định vị thế chính danh lý luận “là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”.

Tiếp thu tinh hoa, trí tuệ của Nghị quyết 68/NQ-TW (2025) của Bộ Chính trị, Dự thảo văn kiện XIV nhất quán quan điểm “phục vụ, trân trọng” với KTTN, hóa giải định kiến “trọng công hơn tư”, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng, gắn kết hài hòa KTTN với kinh tế nhà nước với phương châm “Công-tư đồng kiến quốc, hùng cường, thịnh vượng”.

Ảnh minh họa: tuyengiao.vn

Cùng với đó, Dự thảo văn kiện XIV đã khẳng định mối quan hệ biện chứng chặt chẽ giữa sự tiên phong, lớn mạnh của khu vực KTTN với đổi mới mô hình tăng trưởng của đất nước. Sự lớn mạnh vượt qua chính mình, vượt qua giới hạn, sẵn sàng cạnh tranh với các doanh nghiệp thế giới của của các tập đoàn KTTN lớn mạnh chính là con đường tất yếu đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

Về vai trò của các doanh nhân, Dự thảo văn kiện XIV cũng thể hiện tầm nhìn mới, toàn diện về những người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế, từ đó đưa đến thông điệp ý nghĩa về xây dựng đội ngũ doanh nhân có đạo đức, văn hóa kinh doanh, bản lĩnh, trí tuệ, năng động sáng tạo, khát vọng cống hiến hết mình cho quốc gia, dân tộc. Sự gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với gìn giữ giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường, an sinh xã hội là cơ sở để hiện thực hóa mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” và đất nước ngày càng giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Dấu ấn tự hào của kinh tế tư nhân Việt Nam sau 40 năm đổi mới

Với sự chuyển biến tư duy lý luận và sự tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với phát triển KTTN, sau 40 năm đổi mới, khu vực KTTN đã có những bước tiến mạnh mẽ: Từ tỷ lệ 50% số doanh nghiệp cả nước năm 2000, doanh nghiệp tư nhân đã chiếm tới 98% số doanh nghiệp trong nền kinh tế năm 2025, đóng góp cao nhất vào tăng trưởng GDP (ước đạt 51,5-52% năm 2025, gấp 1,6 lần năm 2000); 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu và 30% tổng thu ngân sách Nhà nước từ thuế; chiếm 58% tổng vốn đầu tư toàn xã hội; 82% tổng số lao động trong nền kinh tế; trình độ phát triển doanh nghiệp đạt top 4 ASEAN.

Trong hành trình lớn mạnh, tiên phong đổi mới sáng tạo, vươn tầm quốc tế, nhiều DNTN, thương hiệu Việt được ghi nhận qua các giải thưởng, danh hiệu cao quý như Top Fortune SEA 500; Top 500 thương hiệu lớn nhất, Top 1000 thương hiệu uy tín toàn cầu, Top 500 ngân hàng mạnh nhất Châu Á-TBD; 5 doanh nhân lọt top tỷ phú thế giới như Vingroup, Vietjet, Hòa Phát, Techcombank, Masan (Forbes, 10-2025).

Hưởng ứng mô hình hợp tác “Công-tư đồng kiến quốc”, nhiều doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng cùng với Nhà nước giải quyết các “bài toán lớn” của nền kinh tế như phát triển hạ tầng, đô thị thông minh, công nghiệp công nghệ cao, trung tâm tài chính quốc tế… Cùng với phát triển kinh tế, khu vực KTTN đã đóng góp hàng nghìn tỷ đồng cho an sinh xã hội và tham gia tích cực các phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”, “mái ấm cho đồng bào tôi”; xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nhà ở xã hội, cứu trợ thiên tai, bão lũ…

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đối với KTTN. Số lượng doanh nghiệp khó đạt mục tiêu 1,5 triệu vào cuối năm 2025, quy mô doanh nghiệp còn nhỏ (94% là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ); năng suất lao động thấp nhất trong 3 khu vực, hiệu quả đầu tư thấp hơn 1,2 lần hiệu quả đầu tư chung, điểm số quản trị công ty thấp nhất khu vực ASEAN; đóng góp của hộ kinh doanh vào thu ngân sách nhà nước chỉ ở mức thấp (1,6% thu ngân sách Nhà nước từ thuế)…

Cùng với đó, những bất cập về thủ tục hành chính, rào cản về tiếp cận đất đai, tài chính, rủi ro khó lường của kinh tế-tài chính quốc tế, ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu, áp lực chi phí… là nguyên nhân khiến tỷ lệ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường còn cao và việc chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp còn chậm. Chất lượng, kỹ năng lao động vẫn là thách thức lớn với doanh nghiệp tư nhân trong nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh - số.

Giải pháp trọng tâm, kiến tạo kỳ tích mới

Những khó khăn, thách thức của KTTN cũng đã được nhận diện trong Dự thảo văn kiện XIV, từ đó dự thảo đề ra định hướng, giải pháp thực hiện thực chất, hiệu quả, đưa Nghị quyết 68/NQ-TW, Nghị quyết 57NQ-TW và các quyết sách chiến lược đi vào cuộc sống, tăng niềm tin của doanh nghiệp, các hộ kinh doanh và nhà đầu tư, khai phóng tiềm năng để phát triển KTTN vững mạnh cả về lượng và chất. Để thực hiện những định hướng trong phát triển KTTN cần tập trung thực hiện một số nội dung cụ thể :

Một là, hoàn thiện Dự thảo văn kiện XIV, đồng thời tăng cường tuyên truyền quán triệt với toàn Đảng, toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp Việt về nền tảng lý luận sâu sắc, đột phá của Đảng về phát triển KTTN “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, bao trùm, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Hai là, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế: Yêu cầu cấp thiết là tiếp tục hoàn thiện thể chế (sửa Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hệ thống pháp lý cho kinh tế xanh - số, Đề án Go global...). Cùng với đó, thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW và các quyết sách trụ cột, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính, 30% chi phí kinh doanh và 30% thời gian xử lý hồ sơ sẽ giúp giảm áp lực chi phí, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục hành chính, củng cố niềm tin, tạo động lực mở rộng kinh doanh.

Ba là, hỗ trợ giải quyết tổng thể vướng mắc về công nghệ, tài chính, tiếp cận đất đai, chuyển đổi xanh và số của KTTN: Giải pháp quan trọng hàng đầu để khả năng tiếp cận vốn, tháo gỡ khó khăn về tài chính là phát triển thị trường tài chính cân bằng, lành mạnh hơn. Cùng với đó, các Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh để, Quỹ đầu tư mạo hiểm Nhà nước, Quỹ phát triển khoa học công nghệ, Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ giúp dòng vốn hỗ trợ đúng đối tượng. Xây dựng cơ chế phối kết hợp giữa doanh nghiệp nhà nước với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn tư nhân lớn sẽ giúp nâng cao hiệu quả mô hình “Công-tư đồng kiến quốc” góp phần giải quyết các bài toán trọng điểm của quốc gia. Với hộ kinh doanh, cùng với miễn giảm thuế, phí, cần chú trọng hỗ trợ về công nghệ, đào tạo nhân lực, quản trị, kế toán, thông tin thị trường, kết nối, hợp tác với các doanh nghiệp lớn, dẫn đầu.   

Bốn là, phát triển thế hệ doanh nhân, doanh nghiệp mới, doanh nghiệp dân tộc: Cùng với tăng cường truyền thông về thượng tôn pháp luật, nâng cao đạo đức kinh doanh, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng thế hệ doanh nhân trẻ về đổi mới tư duy, năng lực quản trị, thích ứng và vượt qua những cú sốc kinh tế-tài chính. Bản thân doanh nghiệp, doanh nhân cần quan tâm xây dựng tầm nhìn, chiến lược dài hơi hơn, “nghĩ sâu làm lớn”, tương hỗ lẫn nhau nhiều hơn, phấn đấu trở thành doanh nghiệp dân tộc, chung sức đồng lòng phát triển đất nước hùng cường, nhân dân hạnh phúc.  

Năm là, chuẩn hóa thông tin, số liệu thống kê, báo cáo về các khu vực kinh tế nói chung và KTTN nói riêng, hỗ trợ đắc lực cho sự lãnh đạo của Đảng, các quyết sách chiến lược để phát triển KTTN, cộng đồng doanh nghiệp Việt vững mạnh.

Tiếp nối chặng đường vinh quang 40 năm đổi mới, dưới ngọn cờ lãnh đạo sáng suốt của Đảng, nền tảng lý luận vững chắc của Đại hội Đảng lần thứ XIV, cùng vai trò kiến tạo của Nhà nước, chúng ta tin tưởng rằng, KTTN Việt Nam sẽ tạo nên những kỳ tích mới, đưa đất nước, dân tộc vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi viết Vững bước dưới cờ Đảng xem các tin, bài liên quan.