Tập trung xây dựng Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm

Ngay sau Lễ khai mạc, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã họp Phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30 với trọng tâm là bàn về phương hướng và biện pháp tăng cường liên kết ASEAN, triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Kế hoạch tổng thể của các trụ cột Cộng đồng.

Về những lĩnh vực ưu tiên hợp tác cho năm 2017, các Nhà Lãnh đạo nhấn mạnh sẽ tập trung xây dựng Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm, sẵn sàng ứng phó với các thách thức an ninh, tăng cường hợp tác biển, thúc đẩy tăng trưởng toàn diện và dựa trên sáng tạo, nâng cao khả năng chống chịu của ASEAN thông qua các cơ chế quản lý thảm họa và đối phó với biến đổi khí hậu, và nâng cao vai trò của ASEAN. Các Lãnh đạo khẳng định rằng, thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết, thống nhất và sức mạnh nội lực là nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN; cam kết phấn đấu vì mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao sức cạnh tranh của ASEAN, tăng cường khả năng ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên; đồng thời tiếp tục cải tiến bộ máy hoạt động, nâng cao hiệu quả hợp tác ASEAN, thu hút đông đảo các tầng lớp tham gia vào tiến trình xây dựng Cộng đồng chung.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ ủng hộ các ưu tiên hợp tác của Chủ tịch Phi-líp-pin trong năm nay, coi đây là những nội dung thiết thực, phản ánh nhu cầu kết nối nội khối và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN với tư cách là một đối tác toàn cầu. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những kết quả đạt được trong triển khai Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và nhấn mạnh trong giai đoạn hiện nay, để đạt hiệu quả hợp tác thực chất, ASEAN cần ưu tiên thực hiện ba trọng tâm là: Đáp ứng lợi ích của người dân, lấy người dân làm trung tâm; nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN; và đẩy mạnh hợp tác nội khối và liên kết khu vực.

Thủ tướng nhấn mạnh để tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN có sự ủng hộ và tham gia rộng rãi của người dân mọi tầng lớp và vùng miền, ASEAN cần chú trọng các dự án gắn kết người dân các nước thành viên, mở rộng và kết nối các cơ hội việc làm, giao lưu văn hóa, du lịch… để người dân được hưởng lợi nhiều hơn nữa từ tiến trình liên kết, hội nhập ASEAN. Bên cạnh đó, sau 50 năm hình thành và phát triển, đây là thời điểm ASEAN đề ra các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động, cải tiến cơ chế, tinh giản bộ máy, coi đây là điều kiện cần thiết để ASEAN tiếp tục vững mạnh và vươn lên. Cuối cùng, một biện pháp để đẩy mạnh liên kết khu vực, hợp tác nội khối là cần dành ưu tiên cao cho hợp tác về kinh tế thương mại, tích cực hỗ trợ khối doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs), sớm hoàn thiện Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa 2016-2025, dành nhiều nguồn lực hơn cho các hoạt động khởi nghiệp và sáng tạo, hỗ trợ tiếp cận tài chính, mở rộng thị trường trong nền kinh tế số toàn cầu.

Chiều 29-4, Lãnh đạo 10 nước ASEAN đã tham dự phiên họp hẹp, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, thủ đô Ma-ni-la của Phi-líp-pin nhằm thảo luận về việc tăng cường quan hệ đối ngoại và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời, trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các Nhà Lãnh đạo hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ giữa ASEAN với đối tác bên ngoài, thể hiện qua kết quả cụ thể trong triển khai các Chương trình hành động của ASEAN với các đối tác Đối thoại. Các Nhà Lãnh đạo ghi nhận ngày càng nhiều các quốc gia và tổ chức khu vực mong muốn tăng cường hợp tác với ASEAN, vai trò của ASEAN trong các cơ chế khu vực do ASEAN thiết lập được các nước đề cao và tôn trọng. Các Nhà Lãnh đạo cũng cho chỉ đạo về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm quan trọng với một số đối tác lớn như 40 năm quan hệ hợp tác của ASEAN với Hoa Kỳ, Ca-na-đa, EU và 25 năm quan hệ ASEAN-Ấn Độ, coi đây là cơ hội để tạo đà mới cho quan hệ của ASEAN với các đối tác. Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, củng cố và nâng cao hiệu quả các cơ chế/diễn đàn hợp tác khu vực do ASEAN dẫn dắt, tăng cường năng lực của ASEAN trong ứng phó với các vấn đề khu vực và toàn cầu.

Bàn về tình hình thế giới và khu vực, các Nhà Lãnh đạo bày tỏ quan ngại đối với những diễn biến phức tạp như tình hình căng thẳng liên quan đến Bán đảo Triều Tiên, các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông và nguy cơ khủng bố lan rộng. Do đó, ASEAN đứng trước yêu cầu cần có tiếng nói chung mạnh mẽ, phát huy vai trò tích cực và đóng góp vào nỗ lực chung duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực và trên thế giới. Các Lãnh đạo hoan nghênh Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đã kịp thời ra Tuyên bố chung nêu lập trường của ASEAN trước những căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên, kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh làm trầm trọng thêm tình hình và nối lại đàm phán. Các Lãnh đạo cũng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy hoàn tất khung của Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) vào giữa năm nay, tạo điều kiện sớm tiến tới xây dựng một COC hiệu quả.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ quan ngại về những chuyển biến sâu sắc của tình hình quốc tế và khu vực thời gian qua cũng như các tác động nhiều mặt đối với ASEAN và mỗi quốc gia thành viên. Các thách thức đa chiều này vừa là phép thử chiến lược, vừa là cơ hội để ASEAN chứng tỏ bản lĩnh và vai trò trung tâm trong việc xử lý các vấn đề khu vực. Trước tình hình và yêu cầu đó, Thủ tướng đã có một số đề xuất cụ thể là: (i) ASEAN cần đề cao trách nhiệm của thành viên và tinh thần Cộng đồng, nhất là lập trường chung về các vấn đề quốc tế và khu vực, hướng tới một Cộng đồng ASEAN có vai trò và trách nhiệm trên trường quốc tế; (ii) ASEAN cần đi đầu trong việc đề cao, tuân thủ luật pháp quốc tế và những nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế, phù hợp với mục tiêu của ASEAN xây dựng một cộng đồng ASEAN dựa trên luật lệ; (iii) ASEAN cần nâng cao hiệu quả hợp tác với các đối tác, chú trọng các hoạt động thực chất, tăng cường hiệu quả các cơ chế đối thoại của ASEAN.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chia sẻ quan ngại về tình hình căng thẳng gia tăng trên Bán đảo Triều Tiên, Biển Hoa Đông, Biển Đông, các vụ khủng bố ở một số nước châu Âu vừa qua; hoan nghênh những nỗ lực chung của ASEAN trong xử lý các thách thức cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống. Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN cần đề cao các nguyên tắc cơ bản và lập trường chung về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS); các bên cần kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tôn trọng các tiến trình pháp lý và ngoại giao; thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới xây dựng Bộ quy tắc Ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất và khả thi trên thực tế; góp phần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Sau Phiên họp hẹp, các Nhà Lãnh đạo ASEAN đã có cuộc gặp với đại diện Liên minh Nghị viện ASEAN (AIPA) và đại diện thanh niên các nước ASEAN.

Tiếp theo, các Nhà Lãnh đạo các nước ASEAN đã tham dự Lễ ký kết "Tuyên bố ASEAN về vai trò của nền công vụ làm chất xúc tác trong việc đạt được Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025”. Nội dung Tuyên bố nhấn mạnh vai trò và sự đóng góp của nền công vụ trong việc đạt được Tầm nhìn ASEAN 2025 và đưa ra những định hướng và biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác trong lĩnh vực công vụ giữa chính phủ các nước ASEAN thời gian tới.

Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30 đã diễn ra lúc 16 giờ 40 phút giờ địa phương.

* Ngày 29-4, tại thủ đô Ma-ni-la (Phi-líp-pin), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp song phương với Quốc vương Bru-nây Đa-rút-xa-lam, Ngài Xun-tan Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a (Sultan Haji Hassanal Bolkiah), nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30.

Tại cuộc gặp, hai vị lãnh đạo đã bày tỏ vui mừng trước sự phát triển tươi đẹp của quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Quốc vương Bru-nây nhất trí tiếp tục tăng cường trao đổi đoàn các cấp và triển khai mạnh mẽ hơn nữa các lĩnh vực hợp tác hiện có, đặc biệt là thương mại, công nghiệp, nông nghiệp và du lịch, đồng thời, tăng cường tính hiệu quả trong hoạt động của Ủy ban hợp tác song phương cấp Bộ trưởng Ngoại giao, nhóm làm việc về Hải quân và các cơ chế hợp tác song phương khác.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Bru-nây thúc đẩy đầu tư vào thị thường Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực hạ tầng, năng lượng, chế biến thực phẩm xuất khẩu, khai thác dầu khí và những lĩnh vực khác còn nhiều tiềm năng hợp tác. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị Bru-nây tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia đầu tư vào các lĩnh vực dầu khí-dịch vụ dầu khí, các mặt hàng thực phẩm cho người hồi giáo và nông sản tại Bru-nây.

* Cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp song phương với Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Pray-út Chan-ô-cha (Prayuth Chan-ocha) nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30.

Tại cuộc gặp, hai Thủ tướng đã bày tỏ hài lòng về sự tiến triển tốt đẹp của quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Thái Lan, nhất trí sẽ giải quyết các vấn đề còn tồn tại trong quan hệ hợp tác giữa hai nước tại cuộc họp Nội các chung được tổ chức trong thời gian tới. Hai bên đồng ý cần cân bằng cán cân thương mại và thúc đẩy hợp tác đầu tư, trong đó Thái Lan muốn các nhà đầu tư Thái Lan giúp đỡ các nhà đầu tư Việt Nam. Hai bên nhất trí sẽ tăng cường tuyên truyền và phối hợp cảnh báo trước để giảm số tàu cá hai nước vi phạm lãnh hải của nhau.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị hai bên thực hiện hiệu quả Chương trình Hành động triển khai Đối tác Chiến lược giai đoạn 2014-2018; tăng cường các chuyến thăm cấp cao cũng như triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có. Thủ tướng cũng đề nghị tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực an ninh, quốc phòng, thương mại, đầu tư, lao động, hợp tác chống đánh bắt cá trái phép, trong đó có việc sớm đàm phán Hiệp định Dẫn độ, Hiệp định Hỗ trợ tư pháp; thúc đẩy cân bằng cán cân thương mại hai nước; thúc đẩy hợp tác gạo; triển khai trên thực tế Thỏa thuận về phái cử lao động trong năm 2017; sớm thiết lập cơ chế đường dây nóng nhằm giải quyết các vấn đề phát sinh trên biển.

Về hợp tác ASEAN, hai Thủ tướng đề nghị ưu tiên xây dựng một Cộng đồng ASEAN vững mạnh; tăng cường đoàn kết, thống nhất và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN; tăng cường phối hợp lập trường và quan điểm của ASEAN trong những vấn đề an ninh và chiến lược của khu vực, trong đó có việc triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và thúc đẩy đàm phán thực chất để sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Thủ tướng Thái Lan trân trọng mời Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Thái Lan và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã vui vẻ nhận lời. Thời gian thăm sẽ được thu xếp qua đường ngoại giao.

Tin, ảnh: HỒ QUANG PHƯƠNG (gửi từ Ma-ni-la, Phi-líp-pin)