Cần cân bằng lợi ích giữa bên cung cấp và bên sử dụng dịch vụ bảo hiểm

Xây dựng thị trường bảo hiểm phát triển tầm cỡ

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh sự cần thiết ban hành luật nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng; khắc phục những hạn chế, bất cập sau hơn 20 năm thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000. Theo đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm ra đời cách đây 20 năm, khi thị trường bảo hiểm còn non trẻ, cơ quan quản lý cũng mới thành lập, quy mô thị trường còn nhỏ, các sản phẩm, kênh phân phối chưa đa dạng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH

Đến nay, trước sự phát triển của thị trường và nhiều quy định pháp luật liên quan thay đổi, Luật Kinh doanh bảo hiểm bộc lộ một số bất cập nhất định, không còn thống nhất, đồng bộ với quy định mới được sửa đổi, bổ sung tại Bộ luật Dân sự, một số nội dung chưa có căn cứ áp dụng trong thực tiễn. Mặt khác, một số quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành chưa theo kịp với quốc tế như: Quy định về phòng, chống trục lợi bảo hiểm, rửa tiền, tài trợ khủng bố chưa đầy đủ; điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài còn hạn chế; mô hình quản lý tài chính lạc hậu; chưa có yêu cầu về quản trị rủi ro.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH

Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh tư tưởng lập pháp và định hướng xây dựng pháp luật từ phục vụ quản lý là chính sang kiến tạo phát triển. "Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) là một trong những dự luật đầu tiên trình Quốc hội khóa XV thì cần làm rõ cách làm mới cũng như thể hiện sự kiến tạo phát triển ở chỗ nào để xây dựng thị trường bảo hiểm phát triển tầm cỡ, tiệm cận cái mới; đồng thời, nghiên cứu kinh nghiệm thế giới để rõ cái đổi mới, luật hóa những gì thực tế đã chứng minh và thậm chí điều chỉnh cả những vấn đề sẽ có sau khi luật ra đời” – Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu ý kiến.

Tạo cú hích cho thị trường kinh doanh bảo hiểm phát triển

 Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thì nêu rõ, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII nêu mục tiêu hoàn thiện thể chế phát triển, trước hết thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN. Trong việc tập trung đầu tư phát triển các loại hình dịch vụ có giá trị gia tăng cao thì có hoạt động kinh doanh bảo hiểm – thị trường mà Việt Nam còn thấp so với tiềm năng và mặt bằng thế giới.

Đánh giá dự luật được soạn thảo và cho ý kiến rất sớm, có sự chuẩn bị công phu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt vấn đề là cần tư duy luật này sau ban hành có tạo cú hích cho thị trường bảo hiểm phát triển mạnh hơn không, chứ không chỉ là sửa một số điểm bất cập. Đây là thị trường rất tiềm năng, do đó cần tổng kết sâu thực tiễn và áp dụng kinh nghiệm quốc tế.

Quan tâm đến Điều 5 của dự thảo luật về chính sách phát triển hoạt động kinh doanh bảo hiểm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng “còn chung chung, không biết sẽ thể hiện thế nào”. Dẫn chứng một số sản phẩm bảo hiểm cho phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói, mỗi khi thiên tai, mất mùa thì Nhà nước “chịu trận” hết từ nguồn dự phòng ngân sách địa phương, dự phòng Trung ương và xã hội hóa bù đắp, còn công cụ phòng ngừa như bảo hiểm lại “vắng bóng”, trong khi nước ta là nước nông nghiệp; ngư dân chịu thiệt đành tự phá sản, kêu gọi Nhà nước hỗ trợ mà không có công cụ gì cho người ta, chưa phát triển được bảo hiểm trong lĩnh vực này.

Từ đó, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: Dự thảo nêu Nhà nước có chính sách khuyến khích và tạo điều kiện tổ chức triển khai các sản phẩm bảo hiểm phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp là đúng rồi, nhưng hỗ trợ cái gì đây? Vẫn mang tính khẩu hiệu nhiều lắm. Tôi băn khoăn luật có ban hành thì những điểm này cũng nằm ở Điều 5 chứ không vào tỉnh thành, bộ ngành nào đâu. Thể hiện thế thì sau này luật khác, chính sách khác có liên quan phải làm thế nào?

Liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cần tiếp tục rà soát, bởi lẽ theo Chủ tịch Quốc hội, quy định trong dự luật còn nặng về lợi ích và bảo vệ rủi ro cho doanh nghiệp cung cấp bảo hiểm, còn người thụ hưởng, người mua bảo hiểm lại chưa được chú trọng đúng mức. “Ngoài xem xét tính tương thích của hợp đồng cũng cần cân bằng lợi ích giữa bên cung cấp và bên sử dụng dịch vụ, bảo đảm công bằng, minh bạch”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH

Cũng liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nêu thực tế là, khi bán bảo hiểm thì dễ nhưng khi có sự việc xảy ra cần giải quyết đền bù thì lại rất khó nên  lần này cần có quy định rõ ràng về hợp đồng.

“Mỗi đơn vị lại có một hợp đồng riêng, không có hợp đồng chuẩn nên khi có sự cố liên quan đền bù thiệt hại thì bên bán “vin” vào một hai từ trong hợp đồng và không muốn đền, còn bên mua bảo hiểm lại yêu cầu đền bù rồi sau cùng đưa ra tòa”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nói.

Dẫn chứng một trường hợp “cháy nhà máy gỗ 5 năm nhưng đến nay chưa được đến bù ở Đồng Nai”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đề nghị nên có một hợp đồng mẫu để tránh việc xảy ra tranh chấp. 

NGUYỄN THẢO