Đồng chí Trần Mạnh Quang (bên trái), bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn 7 (xã Cổ Đông) và đồng chí Nguyễn Văn Minh, bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Mai Trang (xã Vạn Thắng) trong một phiên họp giao ban trực tiếp với Thường vụ Huyện ủy Ba Vì (Hà Tây)

Một khó khăn lớn của chi bộ nông thôn là vấn đề thu nhập cho bí thư chi bộ. Bởi nếu làm cho hết trách nhiệm thì thời gian dành cho công tác của bí thư không hề nhỏ, trong khi mỗi bí thư còn phải lo cuộc sống cho bản thân và gia đình mình. Nhiều địa phương đã chọn giải pháp: bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn để tăng mức phụ cấp cho các bí thư nhưng xung quanh vấn đề này vẫn còn nhiều điều đáng bàn...

Bí thư chi bộ: “Bận như con mọn”

Đồng chí Lê Văn Diệm, Bí thư Đảng ủy xã Tản Hồng (Ba Vì, Hà Tây) cho biết: “Xây dựng được một bí thư chi bộ giỏi khó lắm, bởi những bất cập của chi bộ nông thôn (như bài trước chúng tôi đã nêu) và có khi tìm được người phù hợp rồi nhưng họ không muốn làm. Một số chi bộ trong xã buộc phải đề ra chế độ luân phiên (mỗi đảng viên làm bí thư chi bộ một năm), có đồng chí đã ngoài 70, phải “xin” mãi, chi bộ mới cho nghỉ. Hiện tại, quá nửa số bí thư chi bộ trong xã tôi có tuổi đời ngoài 60”.

Theo đồng chí Hoàng Thanh Vân, Bí thư huyện ủy Ba Vì, để làm hết trách nhiệm của một bí thư chi bộ thôn, xóm thì phải dành thời gian khoảng 20 ngày/tháng. Có nghĩa là đã làm bí thư thì cũng không còn mấy thời gian để làm kinh tế cho gia đình, trong khi phụ cấp bí thư chi bộ hàng tháng hiện nay chỉ 180 nghìn đồng. Đây đã là mức phụ cấp cao, thể hiện sự nỗ lực, quan tâm của Tỉnh ủy Hà Tây đến các bí thư chi bộ, còn mặt bằng chung trong các địa phương trên cả nước, phụ cấp bí thư chỉ 120-150 nghìn đồng/tháng.

Đồng chí Trần Mạnh Hà, bí thư chi bộ thôn Lặt (Minh Quang, Ba Vì, Hà Tây) cho biết: Làm bí thư “bận như con mọn” bởi bà con trong thôn tin vào chi bộ, việc gì cần giải quyết, họ đều tìm đến bí thư chi bộ. Nhiều chuyện thuộc nhiệm vụ của trưởng thôn, của đội trưởng đội sản xuất… nhưng bà con vẫn cứ ý kiến với bí thư, bởi lý lẽ họ nêu ra là “Đảng lãnh đạo, nên tôi cứ phản ánh vấn đề này với bí thư, anh có trách nhiệm phải giải quyết”. Thành ra, chuyện tranh chấp đất đai, chuyện lục đục trong sinh hoạt vợ chồng, chuyện con cháu hư hỏng, sinh đẻ kế hoạch… bà con đều “trình bày với bí thư”, không chỉ ban ngày, mà nửa đêm, sáng sớm, ban trưa… bất cứ lúc nào, bí thư chi bộ cũng “được” nghe phản ánh. Nếu là bí thư có trách nhiệm, giải quyết được hết các việc bà con đề nghị thì lại trở thành người “vô trách nhiệm” với gia đình (vì chẳng còn thời gian để chăm lo), nhưng nếu dửng dưng, né tránh bà con thì uy tín của bản thân và của chi bộ sụt giảm trước dân. Thành ra, nhiều đảng viên khi được giới thiệu bầu làm bí thư đã từ chối.

Ngồi “ba ghế”, thu nhập vẫn thấp hơn thợ nề

Theo đồng chí Nguyễn Hoàng Giang, Bí thư Đảng bộ xã Chu Minh (Ba Vì, Hà Tây), để gỡ khó khăn trên, nhiều nơi đã giới thiệu bí thư chi bộ dự bầu làm trưởng thôn để hưởng hai phụ cấp, thậm chí, có nơi còn để bí thư gánh thêm cả “chức” đội trưởng sản xuất để “kiếm thêm công điểm”. Thế nhưng, ngay cả khi thực hiện “ba trong một” thì tổng thu nhập của bí thư cũng chỉ đạt khoảng 450 nghìn đồng/tháng. “Với mức thu nhập này thì dù làm ba chức, thu nhập vẫn chỉ bằng một nửa so với anh thợ nề trong làng”.

Việc thực hiện bí thư “ba trong một” đã giải quyết được phần nào bài toán thu nhập thì lại đặt ra nhiều bài toán khó khác, như: phải chống “độc quyền, độc đoán” khi một người giữ cả 3 cương vị quan trọng của thôn, xóm. Có người được chi bộ bầu làm bí thư nhưng lại không được dân tín nhiệm bầu trưởng thôn. Hoặc có đồng chí là cán bộ hưu trí, kiên quyết không “kiêm” thêm những chức danh còn lại. Hơn nữa, đặc điểm hình thành thôn, xóm của Hà Tây nói riêng và cả nước nói chung rất phức tạp. Như ở thôn Chu Quyến (Chu Minh, Ba Vì, Hà Tây) có tới 7 xóm, hàng trăm đảng viên nên một thôn có tới 7 chi bộ. Trong trường hợp này thì bí thư không thể kiêm nhiệm, trong khi chỉ có một trưởng thôn thì có tới 7 chi bộ lãnh đạo, lắm lúc trưởng thôn phải đứng ra “thống nhất” vì có tới 7 nghị quyết lãnh đạo, lại còn sự chỉ đạo từ UBND xã xuống… Rất phức tạp.

Trong một trường hợp khác, như thôn Mai Trang (Vạn Thắng, Ba Vì, Hà Tây), là một thôn lớn, trước đây tách thành 3 chi bộ xóm, nay gộp thành một chi bộ thôn, khiến số lượng đảng viên lên tới 82 đồng chí: “Đảng viên quá đông, lo chỗ ngồi cho mỗi kỳ họp đã mệt. Nhiều phiên họp có quá nhiều ý kiến, rất khó để “kết luận” nội dung phiên họp. Hơn nữa, ở một thôn có tới hơn 4 nghìn khẩu thì rất nhiều việc phải làm. Có ngày, không đủ thời gian tiếp dân” - đồng chí Nguyễn Văn Minh, bí thư kiêm trưởng thôn cho biết như vậy.

Bồi dưỡng bí thư chi bộ như thế nào?

Như vậy, việc để bí thư chi bộ kiêm nhiệm thêm một số chức danh khác trong thôn, tuy còn có những bất cập nhưng vẫn là một biện pháp tích cực góp phần cải thiện tình hình thu nhập, nâng cao vai trò trách nhiệm cho đội ngũ bí thư. Cách làm này cần được ủng hộ và tìm thêm những hình thức khác để đội ngũ bí thư chi bộ yên tâm công tác.

Vấn đề còn lại là nâng cao trình độ cho đội ngũ bí thư chi bộ. Ở huyện Ba Vì, nơi có tới 520 chi bộ với gần 11 nghìn đảng viên, vấn đề bồi dưỡng bí thư chi bộ được đặt ra thường xuyên. Ngoài các nội dung bồi dưỡng bằng cách mở lớp học tập tập trung, huyện còn có một cách bồi dưỡng trực tiếp là mỗi quý giao ban bí thư chi bộ một lần, Thường vụ huyện ủy trực tiếp ngồi nghe các thắc mắc của 520 bí thư chi bộ; thôn nào, xóm nào còn vướng mắc, Huyện ủy biết được, cho các ban, ngành xuống giải quyết luôn. Cách làm này khá hiệu quả và là một “kênh” thông tin rất quý cho Huyện ủy. Đồng chí Hoàng Thanh Vân, Bí thư Huyện ủy Ba Vì cho biết: “Có lần tôi đi cơ sở, có đồng chí bí thư chi bộ thôn tâm sự rằng, tôi làm cán bộ thôn, xã đã 40 năm mà chưa một lần được đi họp huyện. Việc mở buổi giao ban trực tiếp với bí thư chi bộ các thôn không chỉ là nơi đội ngũ này phản ánh tình hình mà còn là một kênh mở mang kiến thức, giao lưu học hỏi lẫn nhau, cùng tiến bộ”.

Bài và ảnh: HỒNG HẢI - CÔNG HUỲNH

Kỳ sau: NHỮNG CÁI KHÓ “KHÔNG TÊN”

Kỳ trước: KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG CHI BỘ “U70”