Vì an ninh lương thực

Do rét đậm, rét hại kéo dài nên phần lớn diện tích lúa đông xuân 2008 được cấy muộn, ảnh hưởng tới mùa vụ, thêm nỗi lo về an ninh lương thực. Ảnh TTXVN

Giá gạo xuất khẩu tăng mạnh

Bộ Công Thương cho biết, hiện tại, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang tăng rất mạnh. Đầu năm 2008, giá gạo 5% tấm xuất khẩu được chào bán theo giá FOB là 355USD/tấn. Đến khoảng giữa tháng 1, giá tiếp tục tăng thêm 40USD/tấn. Không dừng lại ở đó, từ giữa tháng 2, giá gạo của Việt Nam xuất khẩu đã lên mức 460USD/tấn. Gạo Việt Nam còn vượt gạo Thái Lan về giá. Nếu cùng kỳ năm trước, giá gạo Thái Lan tăng 71%-73% thì giá gạo Việt Nam tăng 77%-82%.

Một số quốc gia khác như Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a, Trung Quốc, Hàn Quốc và nhiều nước châu Phi đang dùng nhiều biện pháp tăng lượng nhập gạo, bù vào phần thiếu hụt của lúa mì, ngô... Phi-líp-pin mới đây cũng phải mua gạo với giá cao hơn 50% so với đầu năm. Chính phủ Phi-líp-pin đang nỗ lực nhập thêm 1,5 triệu tấn gạo để đáp ứng nhu cầu trong nước. Hàn Quốc, In-đô-nê-xi-a, Mông Cổ… thì tạm thời dỡ bỏ hàng rào thuế bảo hộ nhà nông trong nước để gia tăng nhập khẩu gạo. Bất ổn đã bắt đầu xuất hiện khi bạo loạn xảy ra ở một số nước thuộc châu Phi trong tháng hai. Tại một số nước trong khu vực, người dân đã biểu tình vì giá lương thực tăng quá cao, trong khi giới truyền thông đưa tin đã có những trường hợp chết đói.

Thế nhưng, lúc này không phải cứ có tiền là có thể mua được gạo. Theo dự báo của các chuyên gia, ngoài Thái Lan, nhiều quốc gia xuất khẩu gạo như Ấn Độ, Pa-ki-xtan, Cam-pu-chia… sẽ giảm cung hoặc ngừng xuất khẩu do lo ngại thiếu lương thực, tránh bị cuốn vào cơn lốc tăng giá lương thực, thực phẩm. Việt Nam nhận được rất nhiều đơn đặt hàng tăng lượng xuất khẩu gạo, nhưng chúng ta chưa thể đáp ứng được.

Theo Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực Liên hợp quốc (FAO), đến cuối năm 2007 có đến 37 quốc gia phải đối mặt với khủng hoảng lương thực và 20 quốc gia khác phải áp đặt các biện pháp kiểm soát giá lương thực. Theo các tính toán, sản lượng gạo toàn thế giới sẽ giảm khoảng 3,5% trong năm nay và tác động nhiều nhất lên dân nghèo toàn cầu. Nhiều chuyên gia còn dự báo, giá gạo có thể sẽ tiếp tục tăng thêm tới 40% trong các tháng tới.

An ninh lương thực-mối quan tâm hàng đầu

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, về cơ bản các tỉnh phía Nam đã thu hoạch xong vụ lúa Đông Xuân 2008 với tổng sản lượng ước đạt 11,15 triệu tấn. Trong đó, các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long được mùa lớn với sản lượng đạt 9,35 triệu tấn (tăng 250.000 tấn so với Đông Xuân 2007), năng suất bình quân đạt 6,2 tấn/ha (tăng 1,5 tạ/ha).

Tuy nhiên, vụ Đông Xuân của các tỉnh phía Bắc lại gặp khó khăn lớn do rét đậm, rét hại kéo dài. Có xấp xỉ 200.000ha lúa; 17.800ha mạ và hơn 35.000ha rau màu các loại bị chết rét. Tổng lượng hạt giống bị mất ước khoảng 35.000 tấn lúa giống, 350 tấn ngô giống, 400 tấn giống lạc, đậu tương và rau đậu khác. Rét đậm, rét hại làm cho thời vụ gieo cấy lúa Đông Xuân các tỉnh phía Bắc bị đẩy lùi từ 15 đến 20 ngày so với vụ trước. Do đó, thời điểm thu hoạch có thể chậm khoảng một tháng và nguy cơ thiếu gạo vào thời điểm giáp hạt là điều khó tránh khỏi.

Hơn nữa, thời tiết năm nay diễn biến phức tạp, chưa có gì bảo đảm vụ hè thu tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long sẽ thuận lợi. Cùng với đó, các loại dịch bệnh đối với gia súc, gia cầm vẫn chưa được dập tắt. Vì vậy, việc điều tiết, bảo đảm cung ứng đủ lương thực, thực phẩm cho nhu cầu trong nước phải được đặt lên hàng đầu.

Theo ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo xuất khẩu thế giới sẽ ở mức cao không chỉ trong năm nay mà còn kéo dài trong vài năm tới. Do đó, doanh nghiệp và nông dân không phải lo, vì càng chậm xuất khẩu gạo, chúng ta càng có lợi về giá. Ông Phong cho rằng, có dừng xuất khẩu gạo đến tháng 6 thì nông dân cũng không bị thiệt vì vụ đông xuân tại đồng bằng sông Cửu Long cơ bản đã được thu hoạch xong và phần lớn nông dân bán lúa ngay tại ruộng với giá rất cao, lên tới 4.200-4.300 đồng/kg. Giá gạo nguyên liệu trong mấy ngày qua đã tăng 300-400 đồng/kg, lên tới 6.100-6.200 đồng/kg.

Về những lo ngại giá vật tư tăng, giá thành sản xuất lúa bị đẩy lên, nông dân sẽ bị thiệt hại, ông Phong cho rằng thực tế thì giá thành sản xuất lúa có tăng nhưng hiện bình quân chỉ khoảng 2.000-2.200 đồng/kg, chỉ bằng một nửa so với giá bán lúa, như vậy người làm lúa được lãi gấp đôi.

Theo VFA, từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp đã ký xuất đến 1,8 triệu tấn, trong đó chỉ mới giao 800.000 tấn, còn phải giao khoảng 1 triệu tấn nữa trong hai tháng tới. Vì vậy, từ nay tới tháng 6, các doanh nghiệp phải tập trung giao hàng. Hơn nữa, số lúa đông xuân trong kho cũng không còn nhiều để mà ký tiếp. Việc ký hợp đồng xuất khẩu nhiều cũng sẽ gây biến động giá cho thị trường trong nước, ảnh hưởng không tốt đến đời sống người dân nói chung. Giá gạo giữa tháng 3-2008 chỉ có 5.600-5.700 đồng/kg, nay đã nhảy vọt lên 6.100-6.200 đồng/kg.

Thời gian qua giá lương thực thực phẩm tăng mạnh làm đời sống người dân gặp khó khăn.Vì vậy, việc ổn định giá lương thực cũng nhằm góp phần kiềm chế lạm phát, giữ cho giá cả trong nước không tăng nhiều.

QUỲNH DƯƠNG