Qua làm việc thường xuyên và nghe báo cáo của Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, ý kiến của lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương, tôi thấy rằng, trong hơn 3 năm qua, Hội đồng Lý luận Trung ương với thành viên chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm, đã vượt qua khó khăn, hoàn thành một khối lượng công việc lớn, có chất lượng tốt, theo đúng nhiệm vụ được Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao, nổi bật là:
Đã hoàn thành có chất lượng 9 báo cáo tư vấn trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư với nhiều nội dung được Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp thu đưa vào các đề án và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, 5, 6, 7, 8 khóa XII.
Một số báo cáo chuyên đề được gửi Tiểu ban Văn kiện, góp phần phục vụ xây dựng các văn kiện Đại hội XIII của Đảng.
Lần đầu tiên, hội đồng chủ trì theo phương thức mới triển khai thực hiện Chương trình nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2016-2020. Chương trình được triển khai tích cực, đã hoàn thành các nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu theo kế hoạch và tổ chức 4 lần chắt lọc những kết quả nghiên cứu mới của các đề tài, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư; đã chắt lọc kết quả nghiên cứu của 7 đề tài gửi Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIII. Hoàn thành hai văn bản trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành để góp phần triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đồng thời, hội đồng đã có nhiều báo cáo chuyên đề, tham gia xây dựng, thẩm định nhiều đề án, nhiều ý kiến góp ý có giá trị với báo cáo, đề án của một số ban, bộ, ngành trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Hội đồng đã tham gia tích cực xây dựng Báo cáo chính trị, tổng kết một số vấn đề lý luận-thực tiễn, 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011). Các đồng chí thường trực hội đồng và một số thành viên hội đồng đã tích cực tham gia và đóng vai trò nòng cốt trong Tổ Biên tập của Tiểu ban Văn kiện, trực tiếp tham gia xây dựng các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng. Hội nghị Trung ương 11 vừa qua đã đánh giá có chất lượng.
Hội đồng đã tích cực phối hợp với các cơ quan, chuyên gia, nhà khoa học triển khai nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện 17 chuyên đề phục vụ chương trình nghiên cứu lý luận chính trị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XII. Các chuyên đề bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Hội đồng đã cung cấp cơ sở lý luận và tích cực phối hợp với Đảng ủy Công an Trung ương, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Thành ủy Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học, xuất bản sách, viết nhiều bài góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh với các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng; chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai tổ chức 14 cuộc hội thảo, trao đổi, đối thoại lý luận với một số đảng cộng sản và đảng cầm quyền trên thế giới.
Để thực hiện có kết quả một khối lượng công việc lớn như vậy, những năm qua, hội đồng và cơ quan hội đồng đã có nhiều đổi mới về cách thức hoạt động: Đề cao vai trò và hoạt động của các tiểu ban; Đổi mới quy trình xây dựng các báo cáo tư vấn, các chuyên đề, các báo cáo; Đẩy mạnh và đổi mới khảo sát thực tế, gắn kết chặt chẽ nghiên cứu lý luận với định hướng chính sách; phát huy dân chủ, tăng cường trao đổi, tọa đàm sâu với các chuyên gia, các học giả trong và ngoài nước. Chú trọng công tác xây dựng, hoàn thiện các quy chế, quy định, quy trình công việc; chăm lo công tác thông tin, tư liệu, đưa trang thông tin điện tử của hội đồng đi vào hoạt động... Cơ sở vật chất (thư viện, phòng họp) của hội đồng được tăng cường.
Những kết quả đạt được trong hơn 3 năm qua của Hội đồng Lý luận Trung ương là rất tích cực, rất đáng trân trọng. Thực tế 23 năm qua, nhất là những năm gần đây tiếp tục khẳng định chủ trương của Bộ Chính trị thành lập, phát triển Hội đồng Lý luận Trung ương là cần thiết, đúng đắn, đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng về tư tưởng, lý luận. Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi ghi nhận và nhiệt liệt chúc mừng các đồng chí.
Như chúng ta đều biết, lý luận và công tác lý luận có vai trò cực kỳ quan trọng đối với Đảng ta. V.I.Lênin từng chỉ rõ: "Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng"(1). Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhiều lần khẳng định: "Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc"(2).
Sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng và nhân dân ta đạt được những thành tựu to lớn, nhưng cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực thay đổi nhanh chóng, diễn biến rất phức tạp, đặt ra nhiều vấn đề đòi hỏi phải sáng tỏ về lý luận. Đây là nội dung công tác có tầm quan trọng đặc biệt, vừa có tính cấp bách, vừa có tính chiến lược, lâu dài, quan trọng đối với Đảng ta trong tình hình hiện nay. Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng rất quan tâm tới công tác nghiên cứu lý luận nói chung và hoạt động của Hội đồng Lý luận Trung ương nói riêng. Do đó, tôi đề nghị Hội đồng Lý luận Trung ương, các đồng chí lãnh đạo hội đồng, lãnh đạo các tiểu ban của Hội đồng cùng tập thể các nhà khoa học, thành viên hội đồng tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, nội dung, phương thức hoạt động lý luận theo tinh thần kiên định và sáng tạo, phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, chất lượng tư vấn cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, phục vụ việc xây dựng, hoàn thiện đường lối, chính sách của Đảng.
Để phục vụ thiết thực và có chất lượng việc hoàn thiện các văn kiện trình đại hội theo quyết định của Trung ương, tôi đề nghị :
(1) Các ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, lực lượng nòng cốt của Tổ Biên tập giúp việc Tiểu ban Văn kiện, ngay sau Hội nghị Trung ương 11 cần tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Trung ương, tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến góp ý của các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, nhân dân; chắt lọc kết quả nghiên cứu của các chương trình, đề tài nghiên cứu khoa học lý luận chính trị, các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học để góp phần hoàn thiện dự thảo Báo cáo chính trị, dự thảo Báo cáo 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011).
(2) Đề nghị Hội đồng Lý luận Trung ương khẩn trương nghiên cứu :
+ Cập nhật tình hình để làm sâu sắc hơn, sát thực tế hơn phần dự báo bối cảnh thế giới và trong nước trong những năm sắp tới.
+ Làm rõ các tiêu chí của nước phát triển, nước công nghiệp hiện đại, tiêu chí về thu nhập bình quân đầu người để xác định mục tiêu phát triển đến năm 2025, 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 sao cho phù hợp, khoa học.
+ Bổ sung, hoàn thiện nội hàm 3 đột phá chiến lược cho phù hợp.
+ Về vai trò, chức năng của doanh nghiệp nhà nước và cơ chế quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước, quản trị doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
+ Về nhận thức và giải quyết các mối quan hệ lớn trong quá trình phát triển, nhất là mối quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển, giữa độc lập tự chủ và hội nhập quốc tế (đặc biệt là xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, độ mở của nền kinh tế lớn như hiện nay); giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội.
Làm tốt các công việc này là đóng góp lớn, thiết thực của Hội đồng Lý luận Trung ương vào thành công của đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XIII của Đảng.
(3) Hội đồng cần tiếp tục tăng cường và nâng cao chất lượng đấu tranh chống các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, tăng cường sự thống nhất tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước; nâng cao chất lượng các cuộc hội thảo, trao đổi lý luận với các đảng bạn và các tổ chức nghiên cứu có uy tín trên thế giới để học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và tăng cường sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau giữa Đảng ta với các đảng bạn; thực hiện tốt những nhiệm vụ do Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao, những việc theo chức năng, nhiệm vụ của hội đồng.
(4) Hội đồng lưu ý triển khai kế hoạch học tập của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
(5) Về các kiến nghị của Hội đồng Lý luận Trung ương, tôi thấy hợp lý. Tôi sẽ báo cáo đồng chí Tổng Bí thư để quan tâm hơn, chỉ đạo kịp thời hơn, tạo điều kiện thuận lợi để tiếp tục nâng cao hơn nữa vai trò, chất lượng và hiệu quả hoạt động của Hội đồng Lý luận Trung ương-cơ quan tư vấn cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về những vấn đề lý luận chính trị quan trọng của Đảng, của đất nước.
Tôi đề nghị Văn phòng Trung ương Đảng và các ban, bộ, ngành liên quan, các cấp ủy địa phương tăng cường phối hợp, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất có thể, để Hội đồng Lý luận Trung ương hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.
Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi xin chúc mừng sự trưởng thành, phát triển của Hội đồng Lý luận Trung ương hơn 23 năm qua. Chúc Hội đồng Lý luận Trung ương đoàn kết, trí tuệ, đổi mới, sáng tạo, phát triển. Chúc các đồng chí Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, lãnh đạo một số ban, bộ, ngành, các đồng chí có mặt tại đây sức khỏe, hạnh phúc, thành công trong công tác.
(Phát biểu của đồng chí TRẦN QUỐC VƯỢNG, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư)
(*) Đầu đề của Báo Quân đội nhân dân.
(1) V.I.Lênin toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, năm 2005, tập 6, trang 30.
(2) Hồ Chí Minh toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, tập 5, trang 273.