Bài 2: Tâm và tình

Đại tá Nguyễn Văn Thế, Phó chủ nhiệm chính trị Quân khu 2, người gắn bó gần hết cuộc đời quân ngũ ở những tỉnh vùng sâu, vùng xa biên giới phía Bắc, nói với chúng tôi: Suy cho cùng, người cán bộ phải có “tâm”, có “tình” thì mới làm được công tác tư tưởng. 

Chúng tôi chọn những chiến sĩ mới chưa đầy một tuổi quân để nghe họ nói những câu chuyện xung quanh về cái “tâm” cái “tình” của người cán bộ, để làm rõ hơn ý của đồng chí Phó chủ nhiệm Chính trị Quân khu.

“Ngày xưa anh cũng thế” 

Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân đề xuất tổ chức một cuộc trò chuyện thân mật với chiến sĩ của các tiểu đoàn của Trung đoàn 174. Yêu cầu đặt ra là tạo một không khí rất tự nhiên và thoải mái để anh em có thể nói cả những chuyện "thầm kín". Đồng chí muốn "giải mã" một thực tế tồn tại ở nhiều đơn vị là chiến sĩ ngại tâm sự với cán bộ, có chuyện muốn nói thì không nói với cán bộ, kể cả với chính trị viên?

Trung úy Mùa A Giơ, Chính trị viên Đại đội 8, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 98 (thứ hai, từ trái sang) trao đổi kinh nghiệm học tập chính trị với cán bộ, chiến sĩ trong đại đội. 

Cứ tưởng đối thoại với cấp tướng thì “các chú binh nhì” ngại bộc bạch. Nhưng không phải! Ở Trung đoàn 174, chúng tôi đã được nghe rất nhiều câu chuyện của họ nói. Và chuyện nào cũng có thể trở thành bài học quý cho lãnh đạo, chỉ huy. Điển hình là chuyện của Binh nhất Trương Văn Nổi, chiến sĩ Tiểu đội 4, Trung đội 5, Đại đội 6, Tiểu đoàn 3. Nổi kể: 

- Hôm nhập ngũ vào đơn vị, tôi nhớ mãi hình ảnh hai đồng chí cán bộ ra tận xe ca đón tôi. Về đến tiểu đội, Trung sĩ Nguyễn Thanh Tuấn, tiểu đội trưởng, vừa trực tiếp trải chiếu, vừa hướng dẫn cách gấp chăn màn, rồi dẫn chúng tôi đi giới thiệu khu bếp, khu nhà ăn của đơn vị… Những gì tôi làm chưa được, anh lại hướng dẫn và nói: “Ngày xưa anh cũng thế” để động viên tôi. Anh khuyên tôi biết bao nhiêu điều hay, lẽ phải. Mà không phải riêng tôi, các chiến sĩ trong tiểu đội đều được anh quan tâm như vậy. Chính vì thế mà cánh lính trẻ chúng tôi coi anh như người anh của mình, có chuyện gì vui, buồn là đem kể hết với anh. Tiếc quá! Anh Tuấn ra quân mất rồi, quê anh ở Nam Định. Tối hôm qua, anh Tuấn gọi điện cho tôi. Anh bảo, anh đang học nghề khá tốt. Anh lại khuyên tôi: “Em cố gắng rèn luyện phấn đấu nhé, đừng ngại gian khổ. Anh được như hôm nay chính là nhờ những ngày rèn luyện trong quân đội đấy…”. 

Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân, rất xúc động trước những lời bộc bạch chân thành của Nổi. Đồng chí quay sang nói với Trung tá Nguyễn Huy Chiến, Chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn 174:
- Nếu cán bộ cấp nào cũng tận tình, chu đáo, thương yêu cấp dưới như thế, chiến sĩ mới tin cậy để trò chuyện, chia sẻ tâm tư tình cảm của mình.

 “Cái vỗ vai mà tôi nhớ mãi”

Một chiến sĩ rắn rỏi, da đen sạm, ghé vào tai tôi nói: 

- Cháu sẽ viết về một kỷ niệm gửi cho chú. 

Người chiến sĩ đó là Binh nhất Hoàng Văn Phương, thuộc Tiểu đội huấn luyện, Đại đội 7, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 174. 

Chỉ viết gọn chưa đầy mặt giấy A4, nhưng câu chuyện lại là một bài học quý. Phương viết: Tối hôm đó vào cuối tháng 7-2010, tôi gác ca từ 12 giờ đêm hôm trước đến 1 giờ sáng hôm sau, mệt quá ngủ thiếp đi lúc nào không biết. Bỗng có tiếng động, tôi giật mình tỉnh dậy và nhận ra đại đội trưởng đang đứng bên cạnh. Tôi lúng túng đứng dậy. Còn đại đội trưởng thì nghiêm khắc hỏi tôi: “Nếu tôi là địch, thì hôm nay sẽ như thế nào? Đồng chí suy nghĩ, trưa mai lên phòng giao ban gặp tôi”. 

Thú thực, đêm hôm ấy tôi dằn vặt không ngủ được, nghĩ sẽ bị kỷ luật nặng, trong tâm trạng vừa lo sợ, vừa buồn chán, thậm chí đã có những dự định tiêu cực… Trưa hôm sau, tôi lên gặp đại đội trưởng để chờ hình thức kỷ luật (tôi nghĩ thế). Vẫn giọng nghiêm khắc như ngày hôm qua, anh hỏi: “Thế đồng chí đã nhận ra lỗi của mình chưa?”. Tôi nhận lỗi. Đại đội trưởng thay đổi hẳn sắc mặt và giọng nói. Anh ân cần phân tích cho tôi hiểu, canh gác như vậy là sai với quy định đóng quân canh phòng, là có lỗi với đồng chí gác trước, họ đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cho mình nghỉ ngơi, thế mà đến phiên gác của mình thì mình lại vi phạm… Hôm qua nếu là địch, hoặc kẻ gian đột nhập vào doanh trại thì hậu quả sẽ như thế nào? Nói xong, đại đội trưởng đứng dậy, tay vỗ nhẹ lên vai tôi, đôi mắt nhìn trìu mến, nói: “Em đã nhận ra khuyết điểm để sửa chữa là tốt. Thôi về nghỉ đi”. Đã gần một năm, mà tôi vẫn cảm thấy nơi tay anh đặt lên vai tôi còn ấm nóng của tình cán-binh. Tôi còn nhớ như in những tình cảm anh dành cho tôi - Anh là Thượng úy Phạm Văn Thành, Đại đội trưởng Đại đội 7, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 174. 

“Chú Tráng là ân nhân của tôi” 

Đó là lời mở đầu câu chuyện của Binh nhất Lê Thanh Hải, Chiến sĩ Tiểu đội 3, Trung đội 1, Đại đội 5, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 174. 

Hải kể:

- Tôi thi vào Học viện An ninh, định sau khi xuất ngũ sẽ về đi học. Nhưng nay thì tôi thay đổi nguyện vọng rồi. Lý do là tình cờ một hôm tôi xin về tranh thủ, đi qua cơ quan quân khu, có một chú gọi lại hỏi chuyện và nói: “Bệnh nấm lưỡi của cháu khỏi chưa?”. Tôi hết sức ngạc nhiên, vì không hiểu tại sao chú ấy lại biết bệnh của tôi. Chú ấy động viên, khen tôi chịu khó rèn luyện học tập, có tác phong chỉ huy, khuyên tôi nên phấn đấu trở thành sĩ quan quân đội. Biết tôi chưa khỏi bệnh, chú đưa tôi ra bến xe và bảo: “Chú sẽ xin cho cháu đi Viện quân y 109 điều trị”. Và đúng như chú ấy nói, hơn một tuần sau, tôi được đi viện. Đến Viện quân y 109, tôi mới biết chú là Đại tá Lê Hùng Tráng, Phó trưởng phòng Quân huấn Quân khu 2. Chú đi kiểm tra huấn luyện và trực tiếp theo dõi lớp học tiểu đội trưởng, nên biết tôi bị bệnh nấm lưỡi. Một tháng sau, tôi khỏi bệnh về trường, nhưng tiếc là không kịp theo học nữa. Tôi sẽ quyết tâm phấn đấu đi học lớp sau để được phục vụ quân đội lâu dài, xứng đáng với những lời động viên, căn dặn của chú Tráng. Đến nay, tôi vẫn chưa gặp lại được chú Tráng, nhưng tôi không thể quên được lòng tốt của chú. Chú là ân nhân của tôi. 

Tích tắc của sai phạm

Nghe Hải kể, tôi nhớ đến chuyện của Binh nhất Tướng Văn Xuân, thuộc Tiểu đội 4, Trung đội 8, Đại đội 11 (Trung đoàn 98). Hôm ấy, Xuân được cử đi lao động, lợi dụng khi vắng cán bộ, Xuân bắt xe ôm, định trốn về nhà vài ngày. Nhưng ra đến Quốc lộ 2 mà Xuân vẫn áy náy… rồi quyết định quay trở lại đơn vị. Xuân tự giác lên gặp Thiếu úy Nguyễn Văn Sơn, Trung đội trưởng Trung đội 8 để nhận lỗi. Xuân thành thực báo cáo: “Em nhớ những lời anh căn dặn, nhớ tình cảm anh dành cho chúng em. Em thấy mình bỏ ngũ về là có lỗi với anh, có lỗi với đơn vị…”.

Tôi gặp Sơn để hỏi mới biết, quê Xuân ở xã Mỹ Bằng, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, nhập ngũ vào đơn vị sau, nên bỡ ngỡ so với anh em cùng đợt tháng 9-2010. Sơn đã nhận dìu dắt giúp đỡ Xuân như em trai của mình. Anh căn dặn Xuân: “Em xem, ở quê có ai đi đâu lại vinh dự và được sự quan tâm tiễn đưa, tặng quà của gia đình, địa phương chu đáo như các em đi bộ đội. Mình phải cố gắng phấn đấu, công tác tốt để không phụ lòng mọi người…”

Tôi cứ nghĩ, nếu Xuân không nhận được sự quan tâm, lời chỉ bảo ân cần của Sơn hôm ấy thì rất có thể lần đó Xuân đã vi phạm kỷ luật quân đội và hậu quả thì không thể lường hết được, thậm chí “hỏng” cả tương lai, sự nghiệp. Sơn vừa gọi điện khoe với tôi, anh được bổ nhiệm giữ chức Đại đội phó Đại đội 20 Trinh sát, thuộc Trung đoàn 174, Sư đoàn 316, còn Xuân thì được đơn vị chọn đi học lớp tiểu đội trưởng.

Bài và ảnh: Huy Thiêm, Mè Quang Thắng

“Lãnh đạo quan trọng nhất là lãnh đạo tư tưởng” (bài 1)

Bài 3: Hiểu biết và chia sẻ