Qua thảo luận, các đại biểu đều tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học nhằm khắc phục bất cập, hạn chế của Luật hiện hành; thể chế hóa chủ trương, quan điểm về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo tinh thần Hiến pháp 2013 và các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới tổ chức quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập và yêu cầu về cơ cấu, trình độ, chất lượng nguồn nhân lực của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Tuy nhiên, theo các đại biểu, việc sửa đổi phải hướng đến mục tiêu là đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng được về trình độ, đạo đức, kỹ năng; đồng thời phải quy hoạch được mạng lưới giáo dục đại học gắn với chiến lược phát triển nguồn nhân lực nhằm khắc phục tình trạng sinh viên ra trường thất nghiệp...Bên cạnh đó, nội dung về tự chủ đại học, việc quản lý nhà nước về giáo dục đại học cũng được nhiều đại biểu quan tâm.

Quan tâm đến “đầu ra” của giáo dục đại học, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho rằng, việc sửa đổi luật phải hướng tới mục tiêu “chuẩn đầu ra”, tức là người học sau khi tốt nghiệp phải đáp ứng được về trình độ, đạo đức, kiến thức, kỹ năng, có số lượng, cơ cấu phù hợp với nhu cầu của xã hội cũng như nhu cầu phát triển của đất nước. “Việc sửa đổi cần bao quát toàn diện các nội dung liên quan đến giáo dục đại học nhưng không “thoát ly” mục tiêu “chuẩn đầu ra” nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu của xã hội, phát triển đất nước, cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu nguồn nhân lực”, đại biểu nhấn mạnh.

leftcenterrightdel
Đại biểu Hoàng Quang Hàm phát biểu ý kiến. 

Đại biểu Hoàng Quang Hàm cũng nhấn mạnh, dự thảo luật cần khắc phục triệt để tình trạng người có trình độ đại học bị thất nghiệp. Đại biểu cho rằng, số lượng 215.000 sinh viên thất nghiệp hiện nay thể hiện chất lượng giáo dục đào tạo đại học chưa đáp ứng được về trình độ, kiến thức; số lượng chưa cân đối so với nhu cầu. Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần sửa đổi một số điều khoản về quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học gắn với phát triển nguồn nhân lực, khắc phục triệt để tình trạng có ngành đào tạo thừa, làm gia tăng số lượng sinh viên tốt nghiệp... Đồng thời, rà soát các điều khoản liên quan đến kiểm định chất lượng giáo dục đại học; đặc biệt, công khai số sinh viên ra trường có việc làm để xã hội có đầy đủ thông tin trước khi dự tuyển...

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) thì băn khoăn đến các quy định về tự chủ và quản trị đại học, quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học. Theo đại biểu, về cơ cấu tổ chức của các trường đại học, dự thảo luật quy định, trường đại học có vốn đầu tư nước ngoài có từ 51% vốn của nhà đầu tư nước ngoài trở lên được tự quyết định cơ cấu tổ chức. Trong khi đó, cơ cấu của trường đại học tư thục lại phải đáp ứng yêu cầu của luật này.

“Hai loại hình này đều xuất phát từ vốn tư nhân, tuy nhiên quy định của dự thảo luật cho thấy có sự phân biệt của nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài và phần nào thể hiện sự ưu ái đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Tôi đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát lại, bảo đảm không phân biệt đối xử về cơ cấu tổ chức của các trường đại học tư thục như hiện nay”, đại biểu kiến nghị.

Cho ý kiến về tự chủ đại học, các đại biểu nhấn mạnh việc đẩy mạnh tự chủ đại học là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của giáo dục đại học. Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, nội hàm về quyền tự chủ, năng lực tự chủ, phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ phù hợp với năng lực của cơ sở giáo dục đại học. Đồng thời, các đại biểu cũng cho rằng, cần quy định trong dự thảo Luật nguyên tắc pháp lý cần thiết nhằm tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về vấn đề tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là về tổ chức - nhân sự, tài chính, tài sản. 

Giải trình, làm rõ sau đó về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ khẳng định, quá trình tự chủ phải thực hiện có lộ trình theo từng bước; trong quá trình tự chủ phải bao gồm quá trình giám sát chất lượng và có lộ trình.

“Tự chủ không có nghĩa là nhà nước không có trách nhiệm về tài chính, mà có đầu tư và có nhiều chính sách về học bổng, học phí và miễn học phí, đặc biệt là có những chính sách đặt hàng, đặt bài theo nhu cầu của nhà nước. Những ngành có tính đặc thù thì nhà nước vẫn phải đặt hàng theo nhu cầu của xã hội và chất lượng của đào tạo”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nêu rõ. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội để tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật.

* Ngày mai (13-6), Quốc hội sẽ dành cả ngày để thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

PHƯƠNG HẰNG