Qua thảo luận cho thấy, quy định cho phép trại giam phối hợp với doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để tổ chức cho phạm nhân lao động và có thể tổ chức khu sản xuất, điểm lao động ngoài trại giam nhận được ý kiến thảo luận của nhiều đại biểu Quốc hội.

Trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), đối với nội dung tổ chức cho phạm nhân lao động, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết: Đa số ý kiến tán thành việc dự thảo luật bổ sung quy định cho phép trại giam phối hợp với doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để tổ chức cho phạm nhân lao động và có thể tổ chức khu sản xuất, điểm lao động ngoài trại giam, đồng thời cần quy định chặt chẽ các điều kiện để đưa phạm nhân ra lao động ngoài trại giam. Số khác lại cho rằng, việc tổ chức khu sản xuất, điểm lao động ngoài trại giam sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp, không bảo đảm tính nghiêm minh của bản án, gây tâm lý lo lắng cho nhân dân ở khu vực phạm nhân lao động, dễ xảy ra tình trạng phạm nhân mang vật cấm vào trại giam và nguy cơ phạm nhân trốn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, công tác tổ chức lao động cho phạm nhân vừa nhằm giáo dục cải tạo, dạy nghề, cải thiện chế độ ăn, tạo thêm khoản thu nhập, chuẩn bị cho phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng, đồng thời cũng là biện pháp quản lý hiệu quả. Do đó, đề nghị Quốc hội cho giữ quy định trong dự thảo luật theo hướng cho phép trại giam phối hợp với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân để tổ chức khu sản xuất, điểm lao động ngoài trại giam cho phạm nhân.

leftcenterrightdel
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phát biểu ý kiến. Ảnh: Quốc hội.

Đồng tình với quy định trên như trong dự thảo, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (tỉnh Bắc Kạn), Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp phân tích, việc tổ chức lao động không chỉ cải tạo mà còn rất cần thiết cho mục tiêu phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng sau này. Bởi lẽ, người đi tù nhiều năm, khi mãn hạn tù ra xã hội thường khó tìm việc, có tâm lý mặc cảm, tự ti và nguy cơ tái phạm cao...

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cũng nhấn mạnh, bản chất và mục tiêu tổ chức cho lao động ngoài trại không phải vì kinh tế, bởi càng có nhiều cơ hội lao động thì cơ hội cải tạo hoàn lương, giúp phạm nhân trở thành người có ích càng lớn. Bên cạnh đó, thực tế các nước tiên tiến cũng quy định cho phép phạm nhân lao động ngoài trại giam... Bên cạnh đó, đại biểu tỉnh Bắc Kạn cũng dẫn chứng, thời gian qua, Bộ Công an đã thí điểm tổ chức lao động ngoài trại; các điểm lao động đều thiết kế theo mẫu của trại, có tường rào, cách biệt khu dân cư... Kết quả thí điểm đã giúp đa dạng hóa ngành nghề, việc làm, học nghề, chuyển nghề. Theo Bộ Công an, trong gần 7.000 phạm nhân lao động ngoài trại chỉ có 1 phạm nhân bỏ trốn.

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (tỉnh Bình Dương), Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh thì dẫn chứng, thực tế một số trại tổ chức lao động bên ngoài bờ rào trại, hay có trại sở hữu hàng trăm héc-ta cao su thì phải đưa phạm nhân ra sản xuất. Theo đại biểu, qua nghiên cứu báo cáo của Bộ Công an, của Chính phủ, của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thì thấy rằng, không có vấn đề gì lớn, nên giao Chính phủ quy định chi tiết là hợp lý.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến đại biểu bày tỏ chưa đồng tình với quy định như dự thảo. Đại biểu Nguyễn Mai Bộ (tỉnh An Giang), Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh lại băn khoăn về tính pháp lý, liệu rằng các quy định này có vượt quá phạm vi của Bộ Luật Hình sự hay không. Đại biểu phân tích: Bộ luật Hình sự quy định buộc phạm nhân phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định. Doanh nghiệp không phải là cơ sở giam giữ nên thiết kế lao động ngoài trại là vượt quá quy định của Bộ luật Hình sự. Quy định ở đây là cơ chế thi hành những quy định của Bộ luật Hình sự nên cần thực hiện theo đúng quy định của Bộ luật.

Cũng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Lý Tiết Hạnh (Bình Định) bày tỏ sự đồng tình cao với các quy định về việc tổ chức cho phạm nhân lao động ngoài trại giam; cho rằng công tác tổ chức lao động cho phạm nhân vừa nhằm giáo dục cải tạo, dạy nghề, cải thiện chế độ ăn, tạo thêm khoản thu nhập, chuẩn bị cho phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng, đồng thời cũng là biện pháp quản lý hiệu quả.

Tuy nhiên, đại biểu cũng băn khoăn về cơ sở pháp lý để đưa phạm nhân ra lao động ngoài trại giam liệu đã bảo đảm đầy đủ hay chưa, trong khi, việc liên kết lao động còn chưa được luật hóa… Do đó, đại biểu đề nghị cần phải xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng trong việc tổ chức lao động, liên kết các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động, bảo đảm đầy đủ hành lang pháp lý về vấn đề này.

PHƯƠNG HẰNG