Một trong những vấn đề nhận được nhiều ý kiến thảo luận là có nên mở rộng chủ thể ký kết thỏa thuận quốc tế đến UBND cấp huyện, UBND cấp xã hay không. Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc không nên mở rộng chủ thể ký kết thỏa thuận quốc tế đến UBND cấp huyện, UBND cấp xã. Một số ý kiến cho rằng, nếu mở rộng đến cấp huyện, cấp xã thì chỉ nên khoanh lại đối với các huyện ở khu vực biên giới, các xã ở khu vực biên giới và có giới hạn phạm vi lĩnh vực cụ thể được ký kết. Có ý kiến đề nghị chỉ nên mở rộng đến cấp huyện, vì băn khoăn về năng lực, khả năng thực thi của cấp xã...

Giải trình về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu nêu rõ: Việc ký kết các văn bản hợp tác quốc tế của UBND cấp huyện và UBND cấp xã, đặc biệt ở các huyện, xã ở khu vực biên giới thời gian qua đã góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị hợp tác, thắt chặt tình đoàn kết, hữu nghị, bảo đảm an ninh, trật tự khu vực biên giới, thúc đẩy hoạt động đối ngoại nhân dân, giao lưu, trao đổi văn hóa, hợp tác phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới.  

Từ thực tiễn, nhu cầu ký kết các văn bản hợp tác quốc tế của UBND cấp huyện, UBND cấp xã, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế trong tình hình mới, nhưng chỉ áp dụng đối với: UBND cấp huyện, UBND cấp xã ở khu vực biên giới; để bảo đảm phù hợp với năng lực, bảo đảm chặt chẽ về mặt quốc phòng, an ninh quốc gia, dự thảo Luật giới hạn một số nội dung về giao lưu, trao đổi thông tin, kết nghĩa, hợp tác quản lý biên giới phù hợp với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên; quy định gắn trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp tỉnh khi quyết định về việc ký thỏa thuận quốc tế của UBND cấp huyện, xã ở khu vực biên giới.

leftcenterrightdel
Toàn cảnh phiên họp chiều 13-7. Ảnh: Quochoi.vn. 

Cho ý kiến về nội dung này, Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc dẫn số liệu từ Bộ Ngoại giao cho thấy, rất nhiều huyện, xã không ở biên giới ký thỏa thuận với các quốc gia phát triển, như: Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức.... Từ đó, Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc bày tỏ băn khoăn, trong điều kiện hiện nay, trình độ cán bộ cấp huyện, xã được nâng lên, điều kiện tiếp cận với công nghệ thông tin tốt hơn song dự luật lại thu hẹp chỉ ở khu vực biên giới là điều cần làm rõ.  

Đồng quan điểm trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị xem xét lại quy định này trong dự án luật. Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý cần tăng cường ngoại giao nhân dân thì không chỉ xem xét để huyện, xã khu vực biên giới được ký thỏa thuận quốc tế vì hiện có các thành phố kết nghĩa hỗ trợ nhau rất tốt.

Là người gắn bó nhiều năm với lực lượng biên phòng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt cho rằng, nếu chỉ huyện ký với với huyện thì chẳng qua là hình thức mà thôi. “Thực tế triển khai thực hiện đi vào đời sống mấy chục năm qua là xã với xã, thôn với thôn; giờ bỏ cấp xã thì lợi ít mà bất lợi nhiều”, Chủ nhiệm Võ Trọng Việt nói và đề nghị cân nhắc lại quy định này trong dự án luật. 

Ở góc độ khác, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến đề nghị quy định chỉ cấp huyện trở lên mới được ký kết thỏa thuận quốc tế, không nên đến cấp xã. Bởi lẽ, chỉ cấp huyện mới có cơ quan chuyên môn giúp việc, với trình độ chuyên môn bảo đảm. Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, cấp xã, thôn, bản chỉ là cấp thực hiện nên văn bản dưới cấp huyện là triển khai thực hiện một số nội dung trong phạm vi nhất định đã được ký ở cấp huyện. 

Báo cáo thêm tại phiên họp về nội dung này, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết, thực tế thời gian qua có rất nhiều xã, huyện ký kết thỏa thuận quốc tế nên vấn đề đặt ra cần có quy định thống nhất ở các cấp với quy trình, thủ tục rõ ràng.

Tuy nhiên, trong quá trình dự thảo được đưa ra thảo luận, góp ý thì có ý kiến đề nghị không nên mở rộng vì băn khoăn về năng lực, khả năng thực thi của cấp huyện, xã. Do đó dự thảo lần này thu hẹp phạm vi là chỉ cấp huyện, xã ở khu vực biên giới được ký kết. Tuy nhiên, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng cho rằng, nếu thu hẹp như vậy thì lại bỏ sót các thành phố trực thuộc tỉnh trong khi cấp này có nhiều ký kết, do đó cần xem xét bổ sung.

NGUYỄN THẢO