Sáng 11-8, tiếp tục chương trình làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình về dự thảo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, dự thảo cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh như Pháp lệnh hiện hành và quy định 3 đối tượng áp dụng gồm: Người có công với cách mạng; thân nhân người có công với cách mạng; cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình về dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi). Ảnh: TTXVN. 

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, các quy định chế độ ưu đãi với người có công với cách mạng và thân nhân trong dự thảo được rà soát, sửa đổi theo hướng: Chế độ ưu đãi người có công với cách mạng là sự tri ân những người có công với cách mạng, với đất nước nên phải tương xứng, cao hơn các chế độ bảo trợ xã hội khác; chế độ ưu đãi phải xứng đáng với công lao, cống hiến theo từng diện đối tượng, không cào bằng; kế thừa các chế độ trợ cấp, phụ cấp, ưu đãi hiện hành mà người có công đang hưởng và bổ sung các ưu đãi mới như trợ cấp tuất định suất các liệt sĩ trợ cấp hằng tháng đối với người làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù đày sau năm 1975, trợ cấp hằng tháng và bảo hiểm y tế đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, trợ cấp một lần đối với thân nhân người có công giúp đỡ cách mạng đã chết mà chưa hưởng chế độ.

Đáng chú ý, dự án Pháp lệnh giữ quy định của Pháp lệnh hiện hành, theo đó, Bà mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH) được hưởng các chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sĩ, trong đó có chế độ trợ cấp tuất hằng tháng. Tuy nhiên, dự thảo lại quy định chế độ trợ cấp tuất hằng tháng đối với thân nhân liệt sĩ được sửa đổi theo hướng tính từng liệt sĩ... Như vậy, Bà mẹ VNAH có 1 con duy nhất là liệt sĩ sẽ có khoảng cách lớn về trợ cấp tuất hằng tháng so với Bà mẹ VNAH có từ 2 con liệt sĩ trở lên...

Cho ý kiến về nội dung này, các thành viên UBTVQH không đồng tình với quan điểm này trong dự thảo. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, cần bảo đảm nguyên tắc trợ cấp cho các Mẹ VNAH sống đàng hoàng chứ không phải “đếm số con” để trợ cấp cho các Mẹ. “Sự hy sinh, mất mát là không thể đong đếm được. Một con hy sinh cũng là đau đớn lắm”, Chủ tịch Quốc hội nói. 

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị cần bảo đảm nguyên tắc khi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đời sống của người dân được nâng lên thì chế độ chính sách đối với các Mẹ VNAH cũng cần được nâng lên chứ không chỉ là quan tâm, cải thiện bình thường, phải bảo đảm mức sống tốt cho các Mẹ.

leftcenterrightdel
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: TTXVN. 

Ngoài ra, quy định công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình) cũng là nội dung đáng chú ý trong dự thảo Pháp lệnh. Nói về vấn đề này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho hay, theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân khi chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ. Thực tiễn áp dụng quy định này, nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ… dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình. Trong khi việc cứu người là trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Bộ luật Hình sự (Điều 132: Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng).

Do đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Sau khi xem xét, Chính phủ sửa đổi tại Điều 14 của dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội. Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.

Đồng ý với Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị nghiên cứu, làm rõ đạo lý của việc này. "Hy sinh trong chiến đấu thì rõ ràng là liệt sĩ rồi, nhưng trong thời bình, chúng ta cần cân nhắc, quy định rõ, chứ không phải bất cứ sự mất mát nào cũng được đề nghị là liệt sĩ. Tôi đồng ý là chỉ những trường hợp gắn với hành động đặc biệt dũng cảm, cao cả, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội thì chúng ta xem xét công nhận liệt sĩ", Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.

PHƯƠNG HẰNG