Quy định bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc là nội dung được nhiều đại biểu đóng góp ý kiến. Các đại biểu đều thống nhất cho rằng, cần bổ sung quy định có liên quan đến bảo tồn, phát huy giá trị kiến trúc truyền thống các dân tộc Việt Nam cho phù hợp.
Về nội dung này, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Kiến trúc, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng, việc bổ sung quy định về bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc, giá trị kiến trúc truyền thống Việt Nam là cần thiết. Tuy nhiên, dự thảo luật không thể mô tả cụ thể các nội dung bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung cũng như bản sắc văn hóa của từng dân tộc nói riêng trong kiến trúc, bởi vì đây là những yếu tố hết sức đa dạng và phong phú.
Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu, sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, dự thảo luật đã bổ sung Điều 5 quy định về bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc. Theo đó, dự luật đã bổ sung một điều về bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc bao gồm các đặc điểm, tính chất tiêu biểu và đặc trưng tạo nên một phong cách riêng của kiến trúc Việt Nam về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa, nghệ thuật; thuần phong mỹ tục của các dân tộc của địa phương; kỹ thuật xây dựng và vật liệu xây dựng. Đồng thời, giao UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định nội dung về yêu cầu bản sắc văn hóa dân tộc trong Quy chế quản lý kiến trúc để bảo đảm khả thi, phù hợp với địa phương do mình quản lý. Dự thảo luật cũng đã sửa đổi, bổ sung một số quy định có liên quan về bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc nhằm bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị kiến trúc truyền thống Việt Nam đồng thời không làm hạn chế sự sáng tạo trong hành nghề kiến trúc của các kiến trúc sư (như các Điều 4, Điều 11, Điều 14….)
Đồng tình với cơ bản nội dung giải trình trên, song đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) bày tỏ băn khoăn với nội dung giao UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định bản sắc văn hóa trong kiến trúc phù hợp với địa phương mình quản lý. Theo đại biểu, thực tế hiện nay có rất nhiều dân tộc sinh sống ở nhiều tỉnh, thành phố khác nhau. "Vậy tỉnh, thành phố nào có thể quy định được bản sắc dân tộc theo tính chất tiêu biểu và đặc trưng của kiến trúc Việt Nam? Nếu tỉnh nào cũng quy định thì liệu có sự không thống nhất hay không”, đại biểu nêu vấn đề và đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, rà soát lại điều khoản này.
    |
 |
|
Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quốc hội. |
Cũng cho rằng quy định bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc trong dự thảo luật là rất cần thiết, song đại biểu Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) cũng băn khoăn với quy định trên. Theo đại biểu, nội dung giao UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định về yêu cầu bản sắc văn hóa dân tộc phù hợp với địa phương của mình quản lý là không khả thi, sẽ dẫn đến tình trạng thiếu thống nhất trong toàn quốc. Nhấn mạnh việc nước ta có nhiều dân tộc và bản sắc dân tộc rất phong phú, đa dạng, nữ đại biểu đề nghị dự thảo luật chỉ nên quy định theo hướng quy định bản sắc dân tộc không trái với thuần phong mỹ tục là đủ; và đề nghị ban soạn thảo chỉnh lý theo hướng giao cho Chính phủ quy định, khi đó sẽ có các bộ, ngành chủ quản tham mưu cho Chính phủ quản lý vấn đề này, bảo đảm tính thống nhất trong toàn quốc.
Còn đại biểu Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) lại nhắc đến một số cụm từ của các nhà chuyên môn khi nói về kiến trúc nước ta hiện nay, như “hỗn loạn kiến trúc tại các đô thị Việt Nam”, “kiến trúc nông thôn ngày càng biến dạng” hay “văn minh nhà ống”... Đại biểu bày tỏ vui mừng khi dự thảo luật đã đặt ra định hướng của kiến trúc Việt Nam tại khoản 2, điều 4 về nguyên tắc hoạt động kiến trúc. Theo đại biểu, đây là nội dung rất quan trọng nhằm xây dựng được định hướng kiến trúc tốt, để từ đó, các đô thị, nông thôn ở nước ta có thể được tác động toàn diện, kiến trúc nhà cửa, khu vực sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số... sẽ mang đậm văn hóa, bản sắc dân tộc của mình.
Tuy nhiên, theo đại biểu, dự thảo luật chưa có một định hướng xuyên suốt để phát triển kiến trúc Việt Nam, chưa quy định ai xây dựng, cơ quan có trách nhiệm lập, phê duyệt ra sao...Đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định làm rõ nội dung, yêu cầu, định hướng phát triển kiến trúc Việt Nam cũng như cơ quan có trách nhiệm xây dựng và trình tự, thủ tục trong việc lập, phê duyệt định hướng này.
Tại phiên họp, nhiều nội dung khác còn ý kiến khác nhau về phạm vi điều chỉnh của luật, chính sách của Nhà nước trong hoạt động kiến trúc, Quy chế quản lý kiến trúc... cũng được các đại biểu thảo luận, góp ý.
PHƯƠNG HẰNG