Những đổi mới quan trọng
Năm 2018 chứng kiến nhiều sự đổi mới rất quan trọng, trở thành điểm nhấn đáng nhớ trong lịch sử hoạt động của Quốc hội Việt Nam.
Tại Kỳ họp thứ năm, Quốc hội tiếp tục cải tiến hoạt động thảo luận, chất vấn ở hội trường theo hướng ưu tiên để đại biểu tranh luận làm rõ nội dung, thể hiện tính dân chủ rất cao. Đặc biệt, với việc đổi mới hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn theo hướng “hỏi nhanh, đáp gọn”, mỗi câu hỏi không dài hơn một phút, mỗi câu tranh luận không quá hai phút, mỗi câu trả lời chất vấn chỉ gói gọn trong 3 phút. Với cách làm việc như vậy, số lượng đại biểu nêu câu hỏi chất vấn và nêu ý kiến tranh luận tại kỳ họp tăng cao kỷ lục: Hơn 250 lượt. Nhiều câu hỏi được đưa ra hơn, đồng nghĩa với việc những vấn đề nổi cộm trong các lĩnh vực thuộc trách nhiệm của từng bộ, ngành từng bước được làm sáng tỏ, đáp ứng phần nào nguyện vọng của nhân dân và cử tri cả nước.
Những đổi mới trong chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ năm tiếp tục được phát huy tại Kỳ họp thứ sáu. Đồng thời, tại Kỳ họp thứ sáu, lần đầu tiên trong lịch sử hoạt động của Quốc hội, vấn đề chất vấn việc thực hiện lời hứa của các trưởng ngành, thành viên Chính phủ được thực hiện một cách toàn diện. Chính từ sự đổi mới nêu trên đã góp phần rất quan trọng nâng cao trách nhiệm của các vị trưởng ngành, thành viên Chính phủ đối với phần việc, nhiệm vụ được giao. Điều này mang lại hiệu quả rất rõ ràng ở hầu hết các ngành, các lĩnh vực. Đặc biệt, một số ngành, lĩnh vực trước đây có những vấn đề tồn tại lâu năm nhưng chưa được giải quyết triệt để, tới nay đã không còn là những nội dung nổi cộm tại các phiên chất vấn. Nổi bật như tinh thần, thái độ phục vụ người bệnh của đội ngũ y sĩ, bác sĩ được cải thiện rõ rệt; việc thực hiện chính sách với người có công đã tốt hơn; cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính có những bước tiến rất lớn...
Cũng tại Kỳ họp thứ sáu, lần đầu tiên, Quốc hội yêu cầu Chính phủ báo cáo kết quả giữa kỳ hoặc 3 năm thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế-xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, tài chính, ngân sách, chương trình mục tiêu quốc gia, đầu tư công trung hạn. Trước đây, các vấn đề này được Quốc hội xem xét theo mỗi giai đoạn 5 năm, tức là sau mỗi nhiệm kỳ. Việc Quốc hội yêu cầu Chính phủ báo cáo giữa nhiệm kỳ thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội tạo điều kiện để Quốc hội nắm bắt tình hình và phản ứng kịp thời hơn với từng vấn đề, qua đó phát huy trí tuệ của Quốc hội để hoàn thành tốt hơn các mục tiêu đề ra cho cả nhiệm kỳ. Thành tựu tăng trưởng kinh tế năm 2018 ước đạt khoảng 7,08%, cao nhất trong 10 năm qua, có phần nhờ vào động lực được tạo ra từ chất lượng giám sát và tính kịp thời này của Quốc hội.
Việc thiết kế các chương trình kỳ họp cũng ngày càng thể hiện tính chuyên nghiệp hơn. Theo đó, Quốc hội sắp xếp các nội dung đan xen hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) nghiên cứu tài liệu, phát biểu ý kiến sâu sắc, chính xác hơn; các cơ quan hữu quan có đủ thời gian nghiên cứu, tiếp thu ý kiến ĐBQH để hoàn thiện các báo cáo, dự án, dự thảo, giải trình hợp lý về từng vấn đề. Thời lượng dành cho các phiên họp cũng được bố trí hợp lý, bảo đảm cân đối, có trọng tâm, trọng điểm.
Vai trò người điều hành các phiên họp cũng được phát huy tốt hơn, mang lại hiệu quả làm việc cao nhất cho mỗi phiên họp. Với những nội dung có nhiều ĐBQH đăng ký, nhưng thời gian của phiên họp không cho phép, người điều hành đã ưu tiên đại biểu phát biểu theo các địa bàn, khu vực, các đại biểu có trình độ chuyên môn sâu, có bề dày kinh nghiệm thực tế hoạt động trong lĩnh vực đó…
Đáp ứng được mong đợi của cử tri và nhân dân
Với những đổi mới quan trọng, Quốc hội, các ĐBQH đã phản ánh ý nguyện của cử tri, nhân dân ngày càng rõ nét và đóng góp hiệu quả hơn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đặt lợi ích của đất nước, dân tộc, nhân dân lên trên hết. Bởi thế, trong các cuộc tiếp xúc cử tri sau Kỳ họp thứ năm và Kỳ họp thứ sáu, cử tri đều thể hiện sự đồng tình, ủng hộ, tin tưởng rất lớn vào Quốc hội. Ý kiến cử tri được tổng hợp qua hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và qua Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thể hiện rõ điều đó.
Hầu hết cử tri đều đánh giá rất cao sự đổi mới trong hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội và phần tranh luận sôi nổi trong các phiên thảo luận tại hội trường. Tuyệt đại đa số cử tri cho rằng, việc tranh luận dù đề cập ở khía cạnh nào cuối cùng sau cũng làm rõ đúng, sai; đồng thời xác định cụ thể của từng cá nhân, tập thể có liên quan. Đặc biệt, tại các phiên thảo luận, nhiều vấn đề nóng diễn ra trong đời sống xã hội đã được các ĐBQH thẳng thắn đề cập, không còn tình trạng né tránh, vòng vo...
Từ kết quả, kinh nghiệm của hai kỳ họp vừa qua, năm 2019, cử tri và nhân dân cả nước bày tỏ hy vọng sẽ tiếp tục được chứng kiến nhiều hơn nữa sự cải tiến, đổi mới trong hoạt động của Quốc hội, nhất là trong hoạt động giám sát và công tác lập pháp. Bởi đó chính là những vấn đề tác động trực tiếp đến việc hoàn thiện cơ chế, thúc đẩy sự phát triển của đất nước; đồng thời ngăn chặn tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong đời sống xã hội...
CHIẾN THẮNG