Bài 2: Nghị quyết và cuộc sống - tấm gương “tỏ, mờ” từ thực tiễn

Nghị quyết “đúng, trúng, hay” - vẫn chưa đủ!

Chúng tôi có mặt tại xã Việt Thành (Trấn Yên, Yên Bái) đúng vào dịp Đảng bộ xã tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII). Đồng chí Lê Thị Lụa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Việt Thành trực tiếp làm báo cáo viên. Trong các nội dung của Nghị quyết Trung ương 5, chị Lụa dành phần lớn thời gian giới thiệu quan điểm, chủ trương mới của Trung ương về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Đặc biệt, phần tổ chức thực hiện, chị quán triệt và triển khai luôn Nghị quyết chuyên đề của Đảng ủy xã Việt Thành về triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, phát triển mô hình kinh tế trồng dâu, nuôi tằm trên địa bàn xã, tập trung xây dựng hai làng nghề trồng dâu, nuôi tằm là thôn 9, thôn 10.

Nghị quyết chuyên đề của Đảng ủy xã Việt Thành rất ngắn gọn, chỉ 2 trang giấy viết tay, nhưng rất nhiều biện pháp để phát triển bền vững nghề trồng dâu, nuôi tằm. “Vì sao Việt Thành hưởng ứng nghị quyết của Trung ương mau lẹ như vậy?”-chúng tôi hỏi chị Lụa. “Cũng là ý Đảng, lòng dân gặp nhau cả thôi các anh ạ. Nhiều năm nay, Việt Thành đã ưu tiên phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm vì nghề này cho lợi nhuận gấp 4-5 lần trồng lúa. Nhưng bởi việc liên kết với doanh nghiệp nhằm bảo đảm đầu ra cho sản phẩm làm chưa tốt, công tác vận động nhân dân chuyển đổi mô hình kinh tế làm chưa quyết liệt nên chúng tôi chưa có làng nghề. Nếu có làng nghề, việc đầu tư, quy hoạch chuyên sâu về cây dâu sẽ giúp chúng tôi dễ dàng tìm được doanh nghiệp bảo đảm đầu ra cho sản phẩm; việc sản xuất của bà con cũng sẽ tròn khâu từ kén tằm đến sản phẩm tơ. Hơn nữa, khi có làng nghề cũng sẽ kích thích việc ra đời doanh nghiệp tư nhân ngay tại địa phương… Chính vì thế mà nhân quán triệt Nghị quyết Trung ương 5, tôi đề xuất và được Đảng ủy xã thông qua rất nhanh một nghị quyết xây dựng thôn 9, thôn 10 thành làng nghề. Điều này rất khả thi vì thực ra những biện pháp mà chúng tôi đề ra thì người dân đã và đang thực hiện rồi, khó nhất là khâu dồn điền, đổi thửa để bảo đảm diện tích cây dâu. Tiếp nữa, từ nay nông dân phải cam kết bán sản phẩm cho doanh nghiệp”.

Đảng ủy xã Đông Cuông (Văn Yên, Yên Bái) tiến hành hội nghị triển khai nghị quyết. Ảnh: PHÚC NỘI 

Những điều chị Lụa tâm huyết về cách xây dựng nghị quyết và tổ chức thực hiện ở cấp cơ sở, chúng tôi cũng nhận thấy ở Đảng bộ xã Đình Tổ (Thuận Thành, Bắc Ninh). Xem sổ nghị quyết của Chi bộ thôn Phú Mỹ về thực hiện cuộc vận động các gia đình có tang đưa người quá cố đi hỏa táng, chúng tôi rất ngạc nhiên về kết quả 100% người dân trong thôn tự giác chấp hành. Anh Lê Đình Thất, Bí thư Chi bộ thôn Phú Mỹ cho biết: “Đây là kết quả nỗ lực vận động quần chúng không ngừng nghỉ của tập thể chi bộ. Bắc Ninh là miền quê đất chật, người đông, nếu cứ giữ tập quán địa táng thì không kiếm đâu ra quỹ đất, cũng như ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Quán triệt chủ trương của tỉnh, của huyện và xã, chi bộ chúng tôi xác định đây là việc khó, đòi hỏi đảng viên phải gương mẫu vận động chính gia đình mình thực hiện trước và giờ thì làng nước đều làm theo. Ý Đảng là rất tốt, rất khoa học nhưng do tập quán nên ban đầu lòng dân chưa thuận, vì thế mà phải coi trọng công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục, nêu gương…”.

Rõ ràng là nghị quyết đúng, trúng, hay nhưng chưa hẳn đã hợp lòng dân ngay từ đầu, điều đó đòi hỏi công tác tổ chức thực hiện nghị quyết của tổ chức đảng ở cơ sở phải có nghệ thuật, khéo léo thì mới thành công. Nghị quyết thiết thực, khả thi đã khó, khâu tổ chức thực hiện còn khó hơn nhiều. Theo đồng chí Bùi Văn Hoan, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Bắc Ninh thì cốt lõi của đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy cơ sở chính là đổi mới khâu tổ chức thực hiện. Bởi nghị quyết ở cấp cơ sở thường là những vấn đề “cơm ăn, áo mặc” rất cụ thể, vấn đề quyết định là năng lực triển khai của cấp ủy, của cán bộ, đảng viên được phân công phụ trách.

Xa rời cuộc sống, hình thức đối phó “bức tử” nghị quyết

Nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng là tấm gương soi rọi từ cuộc sống và được thực tế cuộc sống kiểm nghiệm. Khi nghị quyết bám sát thực tiễn cuộc sống, biết “đo” lòng dân bằng những chủ trương, giải pháp phù hợp, nhất là được triển khai tổ chức thực hiện một cách quyết liệt, đến nơi đến chốn thì nghị quyết ấy thực sự có giá trị, sức sống. Ngược lại, sau khi có nghị quyết, cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng triển khai hời hợt và lại thiếu sâu sát, cụ thể trong công tác đôn đốc, kiểm tra, giám sát hay đặt ra chỉ tiêu không phù hợp thì khó có thể mang lại hiệu quả lãnh đạo như mong muốn.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Ngô Tiến Thuyết, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ngũ Thái (Thuận Thành, Bắc Ninh) không khỏi trăn trở, ưu tư khi nhớ lại câu chuyện không vui từng xảy ra ở Đảng bộ xã mình. Từ năm 2013 trở về trước, xã Ngũ Thái là “điểm nóng” về quản lý đất đai, xây dựng. Dù Đảng ủy xã nhiệm kỳ 2010-2015 có ban hành nghị quyết chuyên đề về quản lý đất đai nhưng vì thiếu công tác giám sát, kiểm tra nên để cán bộ cấp thôn bán đất công trái thẩm quyền. Trong khi đó, Đảng ủy xã đã không thực hiện đúng quy chế lãnh đạo, người đứng đầu cấp ủy và chính quyền lại buông lỏng công tác lãnh đạo, quản lý khiến cho tình hình cơ sở rối như… canh hẹ. Nhằm giữ vững ổn định tình hình, Huyện ủy Thuận Thành phải điều động đồng chí Ủy viên Thường vụ, Trưởng ban Dân vận Huyện ủy về làm Bí thư Đảng ủy xã từ tháng 3-2013 đến tháng 4-2014. Ông Ngô Tiến Thuyết cho biết, trong nhiệm kỳ 2010-2015 có tới 54 lượt cán bộ, đảng viên (chiếm 1/4 tổng số đảng viên trong toàn Đảng bộ xã) bị thi hành kỷ luật từ khiển trách trở lên. “Đây là bài học đau xót trong công tác lãnh đạo của Đảng ủy xã Ngũ Thái và cũng là lời nhắc nhở đội ngũ lãnh đạo xã chúng tôi hiện nay càng phải nghiêm khắc với chính mình, gương mẫu thực hiện “Nói đi đôi với làm”, làm đúng tinh thần nghị quyết của Đảng bộ đã đề ra”-ông Ngô Tiến Thuyết chia sẻ.

Thường xuyên gắn bó, bám sát đời sống, lao động sản xuất của người dân là phong cách công tác của lãnh đạo xã Nhơn Hải (Ninh Hải, Ninh Thuận). Trong ảnh: Bí thư Đảng ủy xã Lê Văn Tuân (đi đầu) ra thăm ruộng ớt của bà con thôn Khánh Nhơn 2. Ảnh: THIỆN VĂN 

Cũng do một phần chạy theo số lượng đơn thuần, phần khác vì thiếu sâu sát trong lãnh đạo tổ chức đảng cấp dưới về công tác tác phát triển Đảng, Đảng bộ xã Hòa An (Phụng Hiệp, Hậu Giang) đã để Chi bộ ấp 4 và Chi bộ ấp 7 tự ý kết nạp 2 đảng viên mới sai nguyên tắc, vi phạm Điều lệ Đảng. Liên quan đến vụ việc này, đầu năm 2016, Chi bộ ấp 4 và Chi bộ ấp 7 đã bị thi hành kỷ luật khiển trách, 2 bí thư chi bộ này cũng bị cách chức chi ủy viên. Nói về vấn đề này, ông Hồ Văn Sơn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hòa An cho biết: Sau vụ việc, Đảng ủy xã nhận thức sâu sắc hơn về vấn đề đề ra chỉ tiêu phát triển Đảng sao cho hợp lý, phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương.

Rất nhiều chi bộ chúng tôi tìm hiểu (nhất là các chi bộ tổ dân phố) sổ nghị quyết đều tăm tắp một kiểu chữ, đề cập các vấn đề to lớn, được lặp đi lặp lại trong nhiều nghị quyết, đọc lên nghe êm tai. Nhưng phần thảo luận nghị quyết thì nhạt nhòa, thậm chí có nơi không có ý kiến thảo luận, không có kết luận của chủ tọa, không có biểu quyết thông qua. Tôi hỏi một đồng chí bí thư chi bộ: “Bác ơi, chi bộ các bác không thảo luận nghị quyết à?". Trả lời: “Chúng tôi đây cơ bản là cán bộ nghỉ hưu, thống nhất cao lắm. Tôi đọc xong là mọi người nhất trí thôi”.

Lại có nhiều nơi đồng chí bí thư chi bộ tự tin trả lời: “Đây, các anh xem. Cái gì chứ nghị quyết thì chúng tôi đầy đủ”. Nhưng, nghị quyết nhiều nơi đã nhầm lẫn giữa công tác lãnh đạo và thảo luận các vấn đề cụ thể, như: Mỗi gia đình đóng góp bao nhiều tiền; cần cử bao nhiêu đoàn viên, thanh niên và phụ nữ đi dọn dẹp đường phố...

Hiện trạng nghị quyết thì cứ ra đều, thực tiễn cứ trôi chảy, không liên quan tác động đến nhau, nghị quyết chỉ để phục vụ cấp trên kiểm tra... xảy ra ở không ít chi bộ chúng tôi tìm hiểu. Thực chất đó là một cách “bức tử” nghị quyết, làm giảm uy lực lãnh đạo của đảng cầm quyền ở cơ sở.

Nghị quyết cần: Ngắn gọn, thiết thực, khả thi

Đến các chi bộ, Đảng bộ trên địa bàn 4 tỉnh Yên Bái, Bắc Ninh, Ninh Thuận và Hậu Giang đúng vào dịp Đảng bộ các địa phương đã hoàn thành việc quán triệt Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII) nên chúng tôi tranh thủ hỏi qua nội dung của nghị quyết. Nhiều đồng chí bí thư Đảng ủy xã, bí thư chi bộ thôn đã thành thật thừa nhận học nghị quyết rồi nhưng… không nhớ nổi tên hoặc chủ đề của nghị quyết. “Nghị quyết nhiều quá, nghị quyết cấp Trung ương, nghị quyết cấp tỉnh, nghị quyết cấp huyện, mà đâu chỉ có nghị quyết của Đảng, còn bao văn bản, nghị quyết, nghị định, đề án, kết luận của Quốc hội, Chính phủ… tất cả đều dồn về cơ sở, chúng tôi thực sự quá tải”-đồng chí Nguyễn Văn Thu, Bí thư Đảng ủy xã Lâm Sơn (Ninh Sơn, Ninh Thuận) bộc bạch.

Đồng chí Nguyễn Minh Trứ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Ninh Thuận cho rằng, một số nghị quyết của Đảng hiện nay đi vào cuộc sống rất chậm, không theo kịp yêu cầu thực tiễn đặt ra vì dự báo chưa sát với tình hình thực tế. Đặc biệt là tình trạng “dồn toa” nghị quyết xuống cơ sở, cơ sở là cấp thực hiện nên bị quá tải nghị quyết. Đảng viên ở miền núi cũng phải quán triệt nghị quyết về kinh tế biển như đảng viên vùng duyên hải là điều không phù hợp… Cấp ủy các cấp cần quyết liệt khắc phục tình trạng ra nghị quyết tràn lan, xa rời thực tế, kể cả những nghị quyết khả thi, sát thực tế thì cũng cần phải viết lại sao cho thật ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện. “Chính cương, Sách lược của Đảng ngày thành lập, Bác Hồ viết chỉ có mấy trang mà thấy vẫn đầy đủ. Thời chiến tranh, cấp chi ủy, chi bộ đại đội chiến đấu ra nghị quyết ngay bên vách chiến hào, chẳng cần giấy tờ gì mà bộ đội vẫn nhớ và quyết tâm thực hiện. Chúng ta phải nhận rõ bệnh “bàn giấy” rất nguy hiểm đối với việc ra nghị quyết và việc đưa nghị quyết vào cuộc sống. Phải hiểu cơ sở, ưu tiên cho cơ sở thì nghị quyết ra mới ngắn gọn và khả thi như yêu cầu của Trung ương được”-đồng chí Nguyễn Minh Trứ cho hay.

“Thiết thực, ngắn gọn, khả thi” là ba yêu cầu mà Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đặt ra đối với nghị quyết của tổ chức đảng các cấp. Đồng chí Nguyễn Thế Trung, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó trưởng ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương là người rất tâm đắc với yêu cầu này. Đồng chí cho rằng, Đảng lãnh đạo trước hết bằng nghị quyết, cho nên đổi mới việc ra nghị quyết là việc làm cấp thiết. Với tinh thần làm gương cho cấp ủy cấp dưới, những khóa gần đây, nhất là khóa XII, Trung ương Đảng quyết định chỉ ra những nghị quyết thật cần thiết nên số lượng nghị quyết giảm rõ rệt. Tuy nhiên, trong thực tế, số lượng nghị quyết của các tổ chức đảng ban hành vẫn còn nhiều; việc quán triệt nghị quyết chưa khoa học, chưa phân biệt các đối tượng cần quán triệt nên gánh nặng dồn về cơ sở vẫn rất lớn.

Theo đồng chí Nguyễn Thế Trung, cần căn cứ vào các đối tượng đảng viên và đặc điểm tình hình các loại hình tổ chức đảng mà quy định việc học tập, quán triệt nghị quyết. Trong quán triệt phải dành thời gian hỏi-đáp cho đảng viên, như thế thì mới thực chất, tránh tình trạng bài thu hoạch photocopy như hiện nay. Cùng với quá trình đổi mới việc ra nghị quyết và tổ chức thực hiện nghị quyết thì phải đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm mạnh hội họp, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở... để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng ở cơ sở trong tình hình mới.

Chúng tôi thấy rằng cần đổi mới rất mạnh mẽ nghị quyết của Đảng. Khi nghị quyết còn quá nhiều, quá dài, chú trọng đẹp lời văn; khi nghị quyết phải để các giáo sư giảng dạy trực tiếp mà cán bộ, đảng viên vẫn không nhớ, không hiểu, thì đó là một nghị quyết thất bại. Khi nghị quyết đưa ra mà thực tế không chuyển động thì đó là một nghị quyết “trên giấy”, nhiều nghị quyết như thế sẽ làm xói mòn lòng tin và sự chân chính của Đảng ta.

Nhóm PV

(còn nữa)