Diễn văn kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Báo Quân đội nhân dân của Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân

Kính thưa: Đồng chí Trung tướng Nguyễn Văn Gấu, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng!

Kính thưa các thủ trưởng, các đồng chí và các bạn!

Thay mặt Đảng ủy, Ban biên tập và các thế hệ những người làm báo Báo Quân đội nhân dân (QĐND), tôi xin bày tỏ niềm hân hoan chào đón và trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, thủ trưởng Tổng cục Chính trị, thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu; đại biểu các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương; các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các đồng chí, đồng nghiệp, thông tin viên, cộng tác viên và bạn đọc thân thiết đã gửi thư, gửi hoa, thăm hỏi và đến dự lễ kỷ niệm, chúc mừng, chia vui với Báo QĐND. Kính chúc thủ trưởng, các đồng chí đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thành công!

Kính thưa các thủ trưởng, các đồng chí và các bạn!

Cách đây 75 năm, cùng với bước trưởng thành mới của Quân đội ta, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền, Bộ Tổng Tư lệnh đã quyết định sáp nhập hai tờ báo “Vệ Quốc quân” và “Quân du kích” thành một tờ báo thống nhất của Quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam, ra số đầu tiên tại Thủ đô kháng chiến: Thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên (nay là thôn Khau Diều, xã Bình Yên, tỉnh Thái Nguyên) vào ngày 20-10-1950. Thật vinh dự, tự hào, tờ báo mới của lực lượng vũ trang được chính Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đặt tên. Người nói: Quân đội ta là Quân đội của nhân dân, tờ báo của Quân đội là: “Báo Quân đội nhân dân”.

Nhìn lại lịch sử sâu hơn nữa, để có được hai tờ báo Vệ Quốc quân và Quân du kích, ngay buổi chiều ngày 27-12-1944, sau khi thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân 5 ngày, sau khi đánh thắng trận đầu 1 ngày, trong lạnh lẽo rừng sâu Trần Hưng Đạo, châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã cho ra đời tờ báo Tiếng súng reo loan tin thắng trận Phai Khắt và Nà Ngần, đồng thời chỉ thị những nhiệm vụ trước mắt của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, kêu gọi đồng bào đứng lên chống ngoại xâm và ủng hộ cho Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Báo Tiếng súng reo - lời hịch đầu tiên của đội quân kỳ diệu ấy do đích thân đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ đạo và tổ chức biên tập, được viết tay bằng nhiều thứ tiếng đồng bào vùng núi phía Bắc và phát hành rộng rãi. Đây là một dấu mốc lịch sử rất thiêng liêng, bởi Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã thực hiện nghiêm túc và sáng tạo chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Công tác thông tin tuyên truyền được đặt lên vị trí hàng đầu, là việc hệ trọng cần thực hiện trước khi thực hiện tất cả những việc khác, là điều kiện tiên quyết huy động sức mạnh cả dân tộc vùng lên giành quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc.

Trung thành theo cách mạng, lớn lên theo các bước trưởng thành của Quân đội ta, Báo Tiếng súng reo được phát triển với nhiều tên gọi, mỗi tên gọi là sự đúc kết cô đọng nhất mục tiêu của cách mạng trong bối cảnh đặc biệt của lịch sử, đó là các tờ báo: Quân giải phóng; Chiến thắng; Sao vàng; Vệ Quốc quân và Quân du kích. Vậy là sau gần 6 năm, một thời gian tuy ngắn ngủi nhưng đã ghi nhận những biến thiên vật đổi sao dời trong lịch sử. Từ năm 1950, vận mệnh dân tộc ta đã bước qua giai đoạn ngàn cân treo sợi tóc, từ Tiếng súng reo trong rừng sâu năm xưa đã được cách mạng thay áo mới, hiên ngang tiến lên một tầm vóc, một tên gọi mang đầy đủ bản chất cách mạng của Quân đội ta: Báo QĐND.

Báo QĐND ra đời giữa Thủ đô kháng chiến, được đồng bào các dân tộc Việt Bắc chở che, được Trung ương Đảng và Bộ Tổng Tư lệnh chăm lo gây dựng, đặc biệt, được lãnh tụ thiên tài, nhà báo thiên tài Hồ Chí Minh chỉ dạy từ những ngày đầu; được các nhà lãnh đạo cách mạng tiền bối tài năng xuất chúng trực tiếp tổ chức làm báo; được đội ngũ cán bộ, phóng viên và cộng tác viên am tường văn hóa cổ kim Đông Tây, rực cháy tinh thần dấn thân tận hiến với nghề, vì thế, ngay từ số báo đầu tiên, Báo QĐND đã là một sản phẩm văn hóa chính trị tinh thần đỉnh cao. Đã qua 75 năm với nhiều biến đổi của lịch sử, những số báo nền móng đầu tiên nay đã ố vàng màu thời gian, nhưng tinh thần cách mạng, ý chí chiến đấu, chiều sâu tư duy, tầm cao văn hóa và cả nghệ thuật làm báo đặc sắc của cha anh vẫn là những mẫu hình đẹp đẽ, những bài học nóng hổi tính thời sự cho thế hệ làm báo trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo phát triển hôm nay.

Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân trình bày diễn văn kỷ niệm.

Suốt 75 năm qua, nhiều thế hệ cán bộ, phóng viên Báo QĐND nối tiếp nhau tận trung, tận hiếu, tận hiến, góp phần xây dựng nhân tố chính trị tinh thần cho bộ đội và nhân dân trong thời chiến cũng như thời bình. Không những thế, bản chất của một tờ báo chiến sĩ chiến đấu hy sinh quên mình vì nước, vì dân, luôn luôn thường trực trong ngòi bút mỗi nhà báo một tinh thần, một dũng khí đi đến tận cùng sự thật. Ngay từ số báo đầu tiên đã thể hiện tinh thần xây là cơ bản, là trung tâm, nhưng cũng luôn luôn đề cao tự phê bình và phê bình, coi đó là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và quyết liệt. Nhìn lại chặng đường vinh quang 75 năm qua, Báo QĐND không chỉ là lá cờ đầu trong khói lửa chiến tranh với 33 số báo thấm máu, thấm bùn non trong chiến hào Điện Biên Phủ. Tinh thần xông pha trận mạc của những người lính cầm bút được thể hiện hết sức hào hùng trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với gần một nửa cán bộ, phóng viên thay nhau đi chiến trường miền Nam, cùng bộ đội bám thắt lưng địch mà đánh, ghi lại những khoảnh khắc nhiếp ảnh chiến tranh kinh điển, được thế giới nể phục, như “Đánh chiếm cứ điểm Đầu Mầu”, “Nụ cười Thành cổ Quảng Trị” của Đoàn Công Tính. Hàng loạt phóng sự nóng hổi hơi thở chiến trường tường thuật bước chân thần tốc xốc tới mặt trận quyết chiến và toàn thắng của quân và dân ta để làm nên đỉnh cao thắng lợi huy hoàng buổi trưa 30-4-1975 thu non sông về một mối. Thật đặc biệt Việt Nam, trong những nhà báo ra trận chống Mỹ ấy, có cả Tổng biên tập, cả Phó tổng biên tập Báo QĐND. Trong mịt mù khói lửa chiến trường chống Mỹ, mãi mãi còn đây hình ảnh Thượng úy, nhà báo, Anh hùng liệt sĩ Lê Đình Dư như một tượng đài bất tử với dáng đứng thẳng và tuyên ngôn nghề nghiệp khảng khái, là hội tụ khí phách của những nhà báo chiến sĩ Báo QĐND, đồng chí đã nói với chỉ huy Tiểu đoàn 47 Cửa Việt trước khi lao lên chiến hào buổi sáng 31-1-1968: “Người chiến sĩ có thể đứng bắn, quỳ bắn, nằm bắn. Phóng viên chúng tôi lúc này chỉ có thể đứng thẳng trên chiến hào, dùng vũ khí là máy ảnh và cây bút ghi lại chiến công của đồng đội và tội ác của quân thù”! Và đây nữa, cũng chính Báo QĐND là người khơi lên ngọn lửa “Nhằm thẳng quân thù mà bắn” của Anh hùng Nguyễn Viết Xuân; thổi bùng lên tinh thần “1 thắng 20” của Anh hùng Bùi Ngọc Đủ; lan tỏa tinh thần thà hy sinh tất cả “Còn cái lai quần cũng đánh” của chị Út Tịch. Cũng trên Báo QĐND ngày 4-8-1971 đã dành diện tích hơn 1/4 số báo viết về tấm gương dũng sĩ Phùng Quang Thanh với phẩm chất của người anh hùng từ khi đang là trung đội trưởng được giao quyền chỉ huy đại đội chiến đấu trên địa bàn Khu 4. Cùng với đó, Báo QĐND cũng là người tô thắm ngọn cờ “Ba nhất” trong Quân đội; đẩy mạnh Phong trào “Sóng duyên hải”, “Gió Đại phong”, “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”... trên miền Bắc xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Trong thời bình, hưởng ứng tinh thần đổi mới của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI và kêu gọi của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, Báo QĐND đã là một trong những tờ báo dũng cảm nói lên sự thật, mách bảo dư luận và cơ quan chức năng phanh phui nhiều vụ việc tiêu cực. Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã đến thăm tòa soạn và khen ngợi tinh thần nhà báo chiến sĩ của Báo QĐND.

Gần đây, trước những tình huống an ninh phi truyền thống cực kỳ khắc nghiệt như bão lũ, dịch bệnh, hỏa hoạn... ở bất cứ đâu, ngày cũng như đêm, dù khó khăn, nguy hiểm đến mấy, cán bộ, phóng viên Báo QĐND cũng có mặt sớm, tác nghiệp với tinh thần người chiến sĩ trên chiến trường. Khi đại dịch Covid-19 tràn vào nước ta, ngay từ đầu năm 2020, nhận định tình hình rất phức tạp, Báo QĐND đã kịp thời phản ứng bằng nhãn quan của một cuộc chiến, không chủ quan coi thường dịch bệnh, nhưng dứt khoát không run sợ cả trong thông tin trên Báo cũng như trong tổ chức tác nghiệp, tổ chức tòa soạn. Biết rõ hiểm nguy và rất nâng niu mạng sống của mình, nhưng trong những ngày đó, Báo QĐND không thể thực hiện yêu cầu “một cung đường hai điểm đến”, không thể chấp hành quy định cách ly hay giãn cách xã hội, vì như vậy sẽ có nguy cơ đóng cửa tờ báo. Ban biên tập đã có nhiều cuộc họp xây dựng các phương án phòng xa nếu tình huống xấu nhất, chúng tôi đã xác định quyết tâm: “Nếu còn 1 tờ báo cuối cùng trên đất nước được xuất bản thì đó phải là Báo QĐND”. Ngày 11-3-2020, khi bệnh nhân thứ 17 xuất hiện tại phường Trúc Bạch, TP Hà Nội, cuộc sống xã hội có nhiều dấu hiệu xáo trộn, trên trang nhất Báo QĐND đăng bài “Đối mặt” của tác giả Hồ Quang Phương. Trong bài báo “Đối mặt” ấy đã viết: “Phẩm chất anh hùng không phải đâu xa, không phải cái gì quá cao siêu mà chính là bản lĩnh dám đối mặt với khó khăn, biết cách vượt qua khó khăn để tồn tại, vươn lên. Trong mỗi chúng ta đều mang phẩm chất quý giá của một dân tộc anh hùng. Vì thế, hãy bình tĩnh và dũng cảm đối mặt với khó khăn từ dịch Covid-19”.

Không chỉ có mặt sớm nhất nơi tâm dịch, rốn lũ, phóng viên Báo QĐND còn có mặt kịp thời ở Thổ Nhĩ Kỳ, ở Myanmar trong thảm họa động đất; có mặt ở Abyei, ở Nam Sudan cùng đội quân gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Ở bất cứ nơi đâu, nam cũng như nữ, trẻ cũng như già, người sắp nghỉ hưu cũng như vừa chập chững vào nghề đều thể hiện tinh thần xông pha dâng hiến. Phải chăng tinh thần ấy có một cơ chế di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác của Báo QĐND mà nếu chỉ thoáng qua chúng ta sẽ không giải mã được.

81 năm qua, còn biết bao chiến tích oai hùng của Quân đội ta, của nhân dân ta, cả những đỉnh cao vinh quang và cả những nốt trầm chan chứa tình đời, tình người mà Báo QĐND là người chép sử trung thành của thời đại, hôm nay tôi không thể kể hết.

Ghi nhận chiến công của Báo QĐND, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Báo Huân chương Hồ Chí Minh; Huân chương Sao Vàng. Hai lần được phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân và Anh hùng Lao động cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Cùng với bao xương máu của Quân đội và nhân dân, Báo QĐND có 9 nhà báo đã ngã xuống nơi chiến trường, 2 cá nhân được vinh danh Anh hùng LLVT nhân dân. Có rất nhiều văn nghệ sĩ, trí thức là cán bộ, phóng viên của Báo QĐND hoặc đã từng công tác ở Báo QĐND được tặng Giải thưởng Nhà nước, Giải thưởng Hồ Chí Minh. Chỉ riêng với phóng viên ảnh của Báo đã có 5 người được nhận Giải thưởng Nhà nước, đó là các đồng chí: Triệu Đại, Nguyễn Đình Ưu, Đinh Ngọc Thông, Vũ Ba và Đoàn Công Tính. Cũng có rất nhiều cán bộ, phóng viên của Báo QĐND hoặc trưởng thành từ Báo QĐND được đặt tên đường phố trên khắp mọi miền Tổ quốc. Gần đây nhất, ngày 25-9-2025, UBND tỉnh Điện Biên gắn biển đặt tên đường cho 6 tuyến phố mới ở phường Điện Biên Phủ mang tên các văn nghệ sĩ, trí thức có nhiều cống hiến, thì trong đó có 3 tuyến phố mang tên Nguyễn Bích, Mai Văn Hiến, Dương Hướng Minh nguyên là họa sĩ của Báo QĐND.

Còn nhiều tên tuổi, nhiều đóng góp, nhiều thành tựu của các bác, các anh ngày hôm qua mà hôm nay chúng tôi vẫn thấy đó là những đỉnh cao phía trước. Chúng tôi coi đây là di sản của đất nước, của gia đình và dòng họ các bác, các anh và cũng là di sản, là niềm tự hào không bao giờ vơi cạn, là bệ đỡ tinh thần, là ánh sao lấp lánh vẫy gọi, thúc giục chúng tôi vươn tới. Không những thế, thành tựu của cha anh nhắc nhở chúng tôi hãy vượt qua khó khăn, trở ngại, biết khiêm tốn và biết ngẩng cao đầu, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng phải giữ cho được dòng máu nóng và dáng đứng thẳng.

Kính thưa các thủ trưởng, các đồng chí và các bạn!

Hoạt động báo chí ngày hôm nay của Báo QĐND có rất nhiều thuận lợi, đó là sự quan tâm, chăm lo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam; là sự trưởng thành nghề nghiệp của đội ngũ sau 81 năm bồi tụ kinh nghiệm và kỹ năng, lại được hỗ trợ mạnh mẽ trong thời đại công nghệ số và trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, chúng tôi cũng gặp những khó khăn trong thời đại bùng nổ thông tin toàn cầu và sự phát triển quá nhanh chóng của mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo. Bạn đọc của chúng ta, bộ đội và nhân dân ta cũng đang phải loay hoay, do dự, đôi khi phải cân não trước ma trận thông tin và mặt trái của trí tuệ nhân tạo. Vấn đề thông tin thật - giả lẫn lộn đã trở thành kẻ khủng bố tinh thần bạn đọc, đôi khi thách thức cả những người có chuyên môn về công nghệ thông tin, thách thức cả chính chúng ta.

Nếu tình trạng thông tin thật - giả lẫn lộn kéo dài mà không có giải pháp đủ mạnh, trong khi nhận thức của phần lớn bạn đọc không thể thay đổi trong một thời gian ngắn, thì vấn đề hệ lụy của nó không chỉ dừng lại ở thông tin báo chí và đội ngũ nhà báo, mà nó có nguy cơ ảnh hưởng đến nền chính trị của chúng ta và đất nước chúng ta; nguy cơ ảnh hưởng đến cuộc sống lao động hòa bình của nhân dân ta.

Trước thực trạng đó, Báo QĐND xác định cho mình một nghĩa vụ cạnh tranh và chiến thắng trên mặt trận thông tin tuyên truyền. Chúng tôi đang triển khai đề án “Xây dựng Báo QĐND thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” một cách khẩn trương và mạnh mẽ. Báo QĐND chủ động đưa thông tin chính thống đến bạn đọc bằng nhiều loại hình, nhiều ngôn ngữ, nhiều định dạng khác nhau. Báo đã chủ động làm tốt nhiệm vụ chính trị thường xuyên, đặc biệt đẩy mạnh thông tin tuyên truyền Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình hiện nay. Báo QĐND là đơn vị báo chí đầu tiên trong cả nước tổ chức Cuộc thi Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng từ năm 2021, đã qua 4 lần trao giải thưởng giữ được uy tín, chất lượng, thiết thực, có sức lan tỏa. Hiện nay, Báo QĐND đang đẩy mạnh phát triển mạng xã hội với ý tưởng làm cho thông tin tốt đẹp, lành mạnh phải là dòng chủ lưu, phải chiếm lĩnh trận địa tư tưởng trên mạng xã hội. Các mạng xã hội tiêu biểu chúng tôi đang triển khai là Zalo, Facebook, YouTube, TikTok với số lượng hàng triệu người quan tâm. Trong đó, YouTube đạt nút bạc, TikTok và Facebook đạt tích xanh, đặc biệt TikTok có hơn 20 triệu người thích và 1,1 triệu người thường xuyên quan tâm. Chỉ riêng clip Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo xây cầu Phong Châu vừa qua đã có 14,7 triệu view.

Tuy nhiên, chúng tôi biết rằng: Chúng tôi lo lắng, ý tưởng đó sẽ là không tưởng, nếu không có sự quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện để có một cơ chế toàn diện và đủ mạnh của các cấp có thẩm quyền, cũng như không có sự vào cuộc của cả hệ thống báo chí và tất cả bạn đọc có trách nhiệm.

Lê-nin vĩ đại đã căn dặn chúng ta: Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó hơn! Đồng chí Trường Chinh cam kết: Dù đất nước khó khăn đến mấy, Đảng cũng không để báo chí khó khăn, thiếu thốn. Trong rừng sâu Trần Hưng Đạo năm 1944, trong lúc thiếu thốn đủ thứ, vì mục tiêu độc lập dân tộc, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã cho ra đời tờ báo của mình trước khi cho ra đời các lực lượng khác, coi đó là việc hệ trọng số một. Vì nhận thức đúng và hành động quyết liệt, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã thành công, Quân đội ta đã trở thành đội quân lập quốc vinh quang chói lọi trong suốt mấy nghìn năm lịch sử dân tộc.

Công cuộc đổi mới đất nước của Đảng ta đang đi vào chiều sâu. Chúng ta đang được hưởng thành quả vĩ đại của 40 năm đổi mới đất nước. Bên cạnh những thành tựu là cơ bản, Đảng ta và sự nghiệp cách mạng của Đảng, của đất nước cũng đang đối mặt với những nguy cơ gay gắt như Đảng ta đã xác định. Chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng, với tầm tư duy chiến lược và kinh nghiệm lãnh đạo tư tưởng chính trị của Đảng ta, của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, của Ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương, của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam và sự quản lý Nhà nước vừa chặt chẽ, vừa thông thoáng của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cũng như sự quan tâm, chăm lo của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành và tình yêu thương báo chí của bạn đọc cả nước, chắc chắn Báo QĐND cũng như báo chí chính thống của chúng ta sẽ được quan tâm mạnh mẽ hơn nữa và cụ thể hơn nữa. Tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và nhân dân ta trên các phương tiện truyền thông sẽ mạnh mẽ và hiệu quả hơn nữa. Báo chí chính thống chắc chắn sẽ phải là dòng chảy chính của thông tin, của dư luận xã hội, của sức mạnh tinh thần xã hội. Xã hội ta sẽ đồng thuận hơn nữa. Ý Đảng, lòng dân, lòng quân sẽ hòa quyện hơn nữa để cùng hướng về mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, theo định hướng XHCN. Những điều đó sẽ là đương nhiên, nếu báo chí - thứ vũ khí hữu hiệu nhất trong tay chính quyền được phát huy.

Báo QĐND xin hứa với các đồng chí lãnh đạo và bạn đọc cả nước; xin hứa với các tiên hiền tiên liệt của tờ báo từ Tiếng súng reo đến Quân đội nhân dân: Chúng tôi không ngừng phấn đấu vươn lên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, chúng tôi luôn sẵn sàng nhận nhiệm vụ và tin tưởng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, như tinh thần bài xã luận đặc biệt vẻn vẹn 331 chữ với tựa đề “Có!” ra đời 75 năm trước.

Một lần nữa, tôi xin kính chúc các thủ trưởng, các đồng chí và các bạn mạnh khỏe, thành công, hạnh phúc!

Xin trân trọng cảm ơn!