Suốt 50 năm qua, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Bộ tư lệnh (BTL) Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thiêng liêng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Chiều cuối năm, Thiếu tướng Cao Đình Kiếm, Chính ủy BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, vẫn miệt mài bên bàn làm việc. Cầm trên tay tập tài liệu dày với nhiều tư liệu quý, anh cho biết: “Giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng của đơn vị, trong đó, nhiệm vụ y tế và nghiên cứu chế tạo, sản xuất bộ quần áo đặc biệt là hết sức quan trọng. Đáng mừng là với nỗ lực cao nhất, đến nay, chúng ta đã làm chủ vững chắc nhiệm vụ này”.

Để có được thành công đó, ngay từ năm 1969, khi Liên Xô đồng ý giúp chúng ta giữ gìn lâu dài thi hài Bác tại Hà Nội, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng (QUTƯ, BQP) đã căn dặn đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ: Bạn đã đồng ý giúp chúng ta, nhưng nhất thiết ta phải dần tự lực nghiên cứu, làm chủ nhiệm vụ.

Đội tiêu binh danh dự làm nhiệm vụ. Ảnh: VĂN TIẾP.

Ký ức về ngày đầu tiên được giao nhiệm vụ tiếp cận công nghệ bảo quản thi hài Bác lâu dài vẫn như sống mãi trong Đại tá, bác sĩ Lê Điều, nguyên Chủ nhiệm Khoa Ngoại, Bệnh viện Hữu nghị Việt-Xô. Ông là một trong 3 người được Ban Tổ chức Trung ương lựa chọn cử đi học tại Liên Xô về công nghệ ướp bảo quản thi thể và là một trong các thành viên của Tổ y tế đặc biệt tham gia giữ gìn thi hài Bác từ những ngày đầu tiên.

Nhớ lại ngày đó, ông xúc động, kể: “Ngày 21-8-1967, khi được giao nhiệm vụ sang Liên Xô học tập công nghệ bảo quản thi thể, tôi và hai bác sĩ Nguyễn Gia Quyền, Lê Ngọc Mẫn trong lòng rất lo lắng, bởi đây là lĩnh vực khoa học quá mới mẻ, kết hợp nhiều yếu tố khoa học khác nhau, từ giải phẫu học, hóa học, vi sinh vật, hình thái đến chiếu sáng, nhiệt độ… Tất cả đều yêu cầu hết sức nghiêm ngặt và phải được phối hợp nhuần nhuyễn.

Được Bộ Chính trị tin tưởng giao nhiệm vụ, đặc biệt là niềm kính yêu vô hạn đối với Bác Hồ, 3 anh em chúng tôi đều dốc sức học tập, nghiên cứu tài liệu. Khi bước vào thực hành, ai vào việc đó, cố gắng tiếp thu nhanh nhất bí quyết giải phẫu, để sau này thực hiện nhiệm vụ đặc biệt được tốt nhất".         

Sáng 2-9-1969, Bác Hồ trút hơi thở cuối cùng. Lúc này, các chuyên gia Liên Xô đã có mặt tại Công trình 75A, Viện Quân y 108. Ít phút sau, thi hài của Bác được đưa từ Ba Đình về. Các đồng chí trong Tổ y tế đặc biệt và chuyên gia Liên Xô sát cánh bên nhau, tập trung cao nhất trí tuệ, tiến hành từng thao tác kỹ thuật thận trọng, tỉ mỉ, chính xác… để những nét đặc trưng trên khuôn mặt, đôi tay, làn da, râu, tóc của Bác đều được giữ đúng như khi Người còn sống.

Đại tá, bác sĩ Lê Điều nhớ lại: “Quá trình giữ gìn thi hài Bác, nhiệm vụ y tế ban đầu rất quan trọng, yêu cầu phải thận trọng, tỉ mỉ, chính xác, đúng thứ tự, quy trình các bước, tuyệt đối không có sai sót, bởi nếu xảy ra sai sót sẽ không bao giờ có thể sửa chữa được.      

 Hằng năm, thi hài Bác Hồ đều được các nhà khoa học kiểm tra, đánh giá và kết luận, luôn bảo quản, giữ gìn ở trạng thái tốt nhất. Những nét đặc trưng của Người lúc sinh thời vẫn được giữ gìn nguyên vẹn. Có được kết quả đó là cả quá trình thực hiện nhiệm vụ suốt 50 năm qua, nhưng việc thực hiện xử lý ban đầu có vai trò quyết định.

Cùng với nhiệm vụ y tế làm thuốc cho Người thì việc chế tạo, sản xuất bộ quần áo đặc biệt cho Bác có ý nghĩa hết sức quan trọng, phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn cơ, lý, hóa, nhưng quan trọng nhất là đáp ứng đủ các tiêu chuẩn phù hợp với công tác giữ gìn thi hài và tổ chức lễ viếng. 

Đại tá, TS, Thầy thuốc Nhân dân Vũ Văn Bình, nguyên Phó tư lệnh BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, cho biết: “Thời gian đầu, do đất nước còn nghèo, trình độ khoa học chưa phát triển nên bộ quần áo đặc biệt của Bác đều do Viện Lăng Lênin (Liên Xô) cung cấp. Nhưng chúng ta xác định, về lâu dài, ta phải tự chủ được. Vì vậy, năm 1992, Thường vụ, Đảng ủy Đoàn 969, BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh họp nhiều lần và quyết định thành lập Tổ Nghiên cứu chế tạo, sản xuất bộ quần áo đặc biệt cho Bác. Qua nhiều lần nghiên cứu, thử nghiệm của các chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành Việt Nam, được sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, QUTƯ, BQP, sự giúp đỡ của các bạn Nga, chúng ta đã thực hiện thành công Dự án VN01, làm chủ công nghệ sản xuất và may bộ quần áo đặc biệt của Bác Hồ”.

Ngày ngày nhìn dòng người vào Lăng viếng Bác, cán bộ, công nhân viên, chiến sĩ làm nhiệm vụ giữ yên giấc ngủ của Người rất xúc động. Ai cũng thầm hứa sẽ quyết tâm vươn lên làm chủ khoa học, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, tuyệt đối an toàn thi hài Bác để muôn đời con cháu mãi được về bên Người và nguyện đi theo con đường mà Bác đã lựa chọn.

TRỊNH DŨNG