Ngồi lặng lẽ bên 6 ngôi mộ “Liệt sĩ chưa biết tên” trong Nghĩa trang liệt sĩ xã Trung Sơn (huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị), bác Nguyễn Viết Sơn, năm nay ngoài 70 tuổi, nghẹn ngào ngâm cho chúng tôi nghe mấy câu thơ:
Dưới mộ bia có phần xương
Trên bia không có quê hương, tên người
Vô danh khắc giữa đất trời
Chang chang nắng. Rét bời bời. Mộ bia
Rồi bác Sơn ngậm ngùi:
- Dù 6 ngôi mộ đều có bia “Liệt sĩ chưa biết tên”, nhưng tôi biết chắc chắn có 4 liệt sĩ có tên là: He, Lợi, Trạch, Hữu (còn 2 liệt sĩ khác bác Sơn không nhớ tên). Các liệt sĩ hầu hết quê Nghệ An và Hà Tĩnh, cùng đơn vị mang tên Đoàn Sông Hồng.
Thắp nén hương lên các phần mộ liệt sĩ, bác Sơn kể tiếp:
- Từ năm 1965 đến 1973, tôi là du kích xã Trung Sơn, nhiều lần cùng bộ đội chủ lực tham gia chống càn của Mỹ, ngụy trên địa bàn huyện Gio Linh. Đầu năm 1967, có một đơn vị chủ lực về trú quân trong xã, tôi chỉ biết phiên hiệu đơn vị là Đoàn Sông Hồng; cán bộ, chiến sĩ của đơn vị chủ yếu quê ở Nghệ An và Hà Tĩnh.
Một sáng trung tuần tháng 3-1967, Đoàn Sông Hồng cùng du kích xã tham gia chống càn. Kết thúc trận đánh, có 6 cán bộ, chiến sĩ của đơn vị hy sinh. Các liệt sĩ được quân và dân dịa phương an táng theo thứ tự và biết rõ tên từng ngôi mộ. Tuy nhiên sau ngày giải phóng (khoảng năm 1976), địa phương đã tổ chức quy tập 6 ngôi mộ trên về Nghĩa trang liệt sĩ xã Trung Sơn thì bị lẫn lộn nên không xác định được tên cụ thể cho từng ngôi mộ nên viết trên bia là “Liệt sĩ chưa biết tên”.
Trong số 6 liệt sĩ trên, có 4 đồng chí trú quân tại nhà tôi là: He, Lợi, Trạch và Hữu. Tôi còn nhớ đặc điểm của từng đồng chí: Anh He thì cao, đen, tóc hung, quê Hà Tĩnh, tuổi khoảng 40; anh Trạch cao và trắng, quê Hà Tĩnh, cỡ 25 tuổi; anh Hữu, cỡ hơn 40 tuổi, dáng người cao, đậm, da đen, quê Nghệ An; còn anh Lợi thì dáng người thấp, nhỏ quê Nghệ Tĩnh, khoảng hơn 40 tuổi, là Chính trị viên phó. Đơn vị này do đồng chí tên là Thanh làm Đại đội trưởng. Đặc điểm của anh Thanh là còn trẻ, khoảng trên 20 tuổi, da trắng, đẹp trai. Có lần trong một trận đánh bằng 2 quả B40, anh Thanh đã tiêu diệt được 1 trung đội ngụy quân và 1 xe tăng địch, sau đó anh được cấp trên rút ra đưa đi đào tạo.
Các cựu chiến binh, ai biết thông tin về 6 liệt sĩ Đoàn Sông Hồng; ai là thân nhân 4 liệt sĩ có tên và những đặc điểm như trên xin liên hệ với Chuyên mục "Thông tin về mộ liệt sĩ", hoặc bác Nguyễn Viết Sơn theo địa chỉ: Thôn Kinh Môn, xã Trung Sơn, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị; điện thoại: 053.2215177.
Chuyên mục “Thông tin về mộ liệt sĩ” – Báo Quân đội nhân dân, số 7 - Phan Đình Phùng, Hà Nội. Điện thoại: 069.554119; 04.37478610; 0974.2222.74. Thư điện tử: chinhtriqdnd@yahoo.com.vn.