Năm 2017, ngành Y tế đạt được nhiều thành tựu  quan trọng

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu tại hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, năm 2017, ngành Y tế đã nỗ lực triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp với mục tiêu lấy người bệnh là trung tâm phục vụ đạt được những kết quả quan trọng. Năm 2017, ngành Y tế đã hoàn thành vượt mức 2 chỉ tiêu Quốc hội giao là chỉ tiêu số giường bệnh hơn 10.000 dân; chỉ tiêu tỉ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) đạt 86,4%; đạt 11/11 chỉ tiêu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao.  Đáng chú ý, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới và Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới với những mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp hết sức cụ thể.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, trong năm 2017, ngành Y tế đã đạt được những thành tựu nổi bật như: Bộ Y tế thí điểm thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm tại 38 bệnh viện Trung ương, sau đó từng bước mở rộng, xây dựng các danh mục xét nghiệm; lần đầu tiên Bệnh viện Quân y 103 (Học viện Quân y) đã phối hợp với các chuyên gia Nhật Bản thực hiện thành công ca ghép phổi đầu tiên trên người tại Việt Nam; lần đầu tiên tại Trường hợp ghép tim nhỏ tuổi nhất tại Việt Nam; lần đầu tiên đưa chi phí tiền lương vào giá dịch vụ y tế; đấu thầu thuốc tập trung quốc gia… Trong lĩnh vực sản xuất vắc xin, ngành Y tế cũng đạt được một số thành tựu lớn, đưa Việt Nam tiếp tục nằm trong một số nước làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin.

Cũng trong năm 2017, ngành Y tế đã thực hiện đổi mới, sắp xếp hệ thống y tế theo hướng tinh gọn bộ máy trên cơ sở sáp nhập các trung tâm y tế làm nhiệm vụ y tế dự phòng không có giường bệnh thành Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố… Theo đó, sẽ giảm ít nhất 1.260 vị trí lãnh đạo (cấp trưởng, phó các đơn vị), giảm biên chế làm gián tiếp như hành chính văn thư, lái xe, bảo vệ…(đến nay đã giảm được 3.400 cán bộ làm gián tiếp).

Lần đầu tiên đưa chi phí tiền lương vào giá dịch vụ y tế và đấu thầu thuốc tập trung quốc gia

Tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, năm 2017, ngành Y tế lần đầu tiên đưa chi phí tiền lương vào giá dịch vụ y tế góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng số đơn vị tự chủ tài chính, giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, tăng tỷ lệ BHYT lên 86,4%. Việc lần đầu tiên đưa chi phí tiền lương vào giá dịch vụ y tế, cơ bản không làm ảnh hưởng đến các đối tượng chính sách xã hội, người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng kinh tế - xã hội khó khăn… vì các đối tượng này đã được Nhà nước mua thẻ hoặc hỗ trợ phần lớn để mua BHYT, phần tăng thêm do bảo hiểm xã hội thanh toán, tạo điều kiện cho các bệnh viện nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, phục vụ người có thẻ BHYT được tốt hơn, khuyến khích các bệnh viện tuyến dưới phát triển các kỹ thuật y tế, giảm tải tuyến trên. Mặt khác khuyến khích người dân mua BHYT, tỷ lệ người dân tham gia BHYT tăng từ 81,7% năm 2016 lên 86,4% năm 2017.

leftcenterrightdel
Người dân ngày càng được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Năm 2017, Bộ Y tế triển khai đấu thầu quốc gia lần đầu tiên đạt hiệu quả giúp giảm chi phí thuốc, tiết kiệm ngân sách. Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia đã hoàn thành đợt mua sắm tập trung cấp quốc gia đầu tiên, gồm 5 hoạt chất thuộc danh mục đấu thầu tập trung cấp quốc gia. Tổng giá trúng thầu là hơn 2.269 tỷ đồng, giá kế hoạch là 2.746 tỷ đồng, đã tiết kiệm được hơn 477 tỷ đồng (17%) so với giá kế hoạch. Trong đó, các biệt dược tiết kiệm được khoảng hơn 114 tỷ đồng (giảm 6,9% so với giá kế hoạch gói thầu); các thuốc generic tiết kiệm được hơn 362 tỷ đồng (giảm 33% so với giá kế hoạch).

Năm 2017 cũng là năm lần đầu tiên việc lập hồ sơ sức khỏe cá nhân gắn với BHYT toàn dân và chăm sóc sức khỏe toàn dân được thực hiện. Với hơn 11.400 trạm y tế cấp xã, trong đó 78% số trạm có bác sĩ làm việc là điều rất thuận lợi cho việc triển khai việc quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân. Đây là tuyến y tế gần dân nhất, nhanh nhất thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu, tuy nhiên hiện tuyến y tế này vẫn chưa phát huy tối đa hiệu quả do những khó khăn về cơ chế tài chính, khả năng cung ứng dịch vụ... Do đó, cùng với việc bao phủ y tế toàn dân để đảm bảo cơ chế tài chính, quyết tâm của Chính phủ thực hiện việc lập hồ sơ quản lý sức khỏe sẽ tạo ra một cơ chế mới, khắc phục được khó khăn này, trở thành một trong những bước thực hiện bao phủ toàn diện về chăm sóc sức khỏe cho nhân dân tại cơ sở.

Nhiều loại dịch bệnh được khống chế

Tại Việt Nam, trong năm 2017, nhiều dịch bệnh có số mắc và tử vong giảm so với cùng kỳ năm 2016, không ghi nhận các trường hợp mắc cúm độc lực cao ở người (như: cúm A(H7N9), A(H5N6), A(H5N1)), bệnh sốt rét giảm 35,4 %; số tử vong do bệnh dại giảm 6%; các bệnh trong chương trình tiêm chủng mở rộng tiếp tục duy trì thành quả thanh toán bệnh bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh, nhiều bệnh có vắc xin tiêm chủng đã giảm hàng trăm tới hàng nghìn lần so với trước khi có chương trình tiêm chủng mở rộng. Tỷ lệ mắc và tử vong của nhiều bệnh truyền nhiễm giảm so với năm 2016. Tuy nhiên, bệnh ho gà, sốt xuất huyết có diễn biến phức tạp: 557 trường hợp mắc bệnh ho gà, 5 trường hợp tử vong; 175,8 nghìn trường hợp mắc sốt xuất huyết, 38 trường hợp tử vong (số nhập viện tăng 40,8%, số tử vong tăng 2 trường hợp so với năm 2016). Trước tình hình đó, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương, đặc biệt tại các điểm nóng về phòng, chống sốt xuất của từng quận/huyện có dịch để có chỉ đạo, hỗ trợ kịp thời; cấp hỗ trợ vật tư, hóa chất, trang thiết bị phòng, chống dịch sốt xuất huyết cho các tỉnh,thành phố…. Từ tháng 9-2017, dịch đã giảm. Bên cạnh đó, Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo quyết liệt, tăng cường chủ động trong phòng, chống dịch bệnh cúm A(H7N9, H5N1), Zika…, sốt xuất huyết, tay chân miệng, viêm não do vi rút, viêm màng não do não mô cầu, dịch ho gà ở các tỉnh phía Bắc, phòng chống dịch mùa lũ.

Cần đẩy mạnh cơ chế tài chính tự chủ bệnh viện

Phát biểu tại hội nghị, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã biểu dương những thành tích mà ngành Y tế đã đạt được trong năm 2017 và yêu cầu trong năm 2018, ngành Y tế cần đẩy mạnh cơ chế tài chính tự chủ bệnh viện, không chỉ ở các bệnh viện Trung ương mà cả các đơn vị y tế cơ sở. Thực tế cho thấy, nhiều đơn vị y tế cơ sở đều tự chủ được, chất lượng khám chữa bệnh được nâng lên, người dân đến khám chữa bệnh, cán bộ nhân viên không chỉ có thu nhập mà tay nghề còn được nâng lên.

leftcenterrightdel
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu kết luận hội nghị.

Về vấn đề đấu thầu thuốc tập trung quốc gia, đây là lần đầu tiên Bộ Y tế đã được thực hiện. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu, Bộ Y tế cần tiếp tục thực hiện và mở rộng ra các nhóm biệt dược đã hết thời hạn bảo hộ; đồng thời làm sang các lĩnh vực thiết bị y tế giúp tiết kiệm chi phí cho người dân.

Vấn đề y tế cơ sở, Phó thủ tướng cho rằng, phát triển y tế cơ sở nhưng không phải là làm cho tất cả các trạm y tế trên cả nước thiết kế mẫu giống y như nhau mà cần tùy từng nơi, tùy điều kiện và khả năng để thực hiện chứ không được áp đặt sẽ dẫn đến lãng phí; đó là chưa kể nảy sinh tâm lý chờ đợi các trang thiết bị mới là không đúng, không phải cứ đầu tư nhiều máy móc là được nhưng lại sử dụng không hiệu quả.

Về lĩnh vực công nghệ thông tin, Phó thủ tướng cho biết, thời gian qua ngành Y tế đã có nhiều ứng dụng công nghệ thông tin vào khám chữa bệnh và yêu cầu phải cập nhật bệnh án điện tử tại tất cả các trạm y tế, các phòng khám tư… để có cơ sở cập nhật thông tin theo dõi hồ sơ sức khỏe cho người dân.
Vấn đề môi trường bệnh viện, Phó thủ tướng cho rằng, phải bảo vệ bác sĩ, bảo vệ những người đang làm nhiệm vụ, nghiêm trị những kẻ hành hung. Nhưng nhìn lại những sự cố y khoa, từng giám đốc sở, giám đốc bệnh viện phải làm sao để môi trường bệnh viện thật tốt. “Bệnh viện không chỉ đơn giản là nhà đẹp, sạch sẽ, mà phải minh bạch, liêm chính, công khai, thu chi bao nhiêu, chức năng nhiệm vụ từng người như thế nào. Có một vài trường hợp hành hung cán bộ, nhân viên y tế, nguyên nhân nhiều là do bất bình giữa bác sĩ và người nhà bệnh nhân. Có những nguyên nhân do người nhà bệnh nhân, có những nguyên nhân do bản thân cán bộ y tế chưa thực sự tốt. Vì vậy, chúng ta phải nhìn một cách nghiêm túc”, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam mong muốn, trong năm 2018, ngành Y tế tiếp tục phấn đấu, đạt được nhiều thành tựu hơn nữa trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân. 

Bộ Y tế đề ra 10 nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2018

Để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu tại các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, năm 2018, Bộ Y tế đề ra 10 nhóm nhiệm vụ trọng tâm để tiến tới bao phủ chăm sóc sức khỏe y tế toàn dân theo các Nghị quyết của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.

Thứ nhất, khẩn trương triển khai thực hiện các Nghị quyết của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, về công tác dân số trong tình hình mới. Xây dựng Chương trình sức khỏe Việt Nam trên cơ sở tổng hợp, kết nối các chương trình, đề án về nâng cao sức khỏe và tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030.

Thứ hai, thực hiện Đề án Xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới theo Quyết định 2348/QĐ-TTg ngày 5/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ: triển khai mô hình điểm tại 26 trạm y tế xã; mở rộng mô hình bác sỹ gia đình, quản lý sức khỏe đến từng người dân; đẩy mạnh quản lý các bệnh mạn tính, bệnh không lây nhiễm, chăm sóc dài hạn tại trạm y tế xã.

Thứ ba, hoàn thành các Đề án, văn bản trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong Chương trình công tác của Chính phủ năm 2018; các Thông tư trong Kế hoạch xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2018 của Bộ Y tế. Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch thanh tra, kiểm tra, giám sát. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; cải cách thủ tục hành chính; tiết kiệm, chống lãng phí.

Thứ tư, xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế quốc gia. Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống tổ chức y tế theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và hội nhập quốc tế: Các địa phương đẩy nhanh việc thực hiện mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh, trung tâm y tế huyện đa chức năng và quản lý trạm y tế; Bộ Y tế xây dựng đề án hình thành CDC Trung ương và vùng; cơ quan kiểm soát dược phẩm, thực phẩm, thiết bị y tế (FDA) Trung ương và vùng trên cơ sở sáp nhập các đơn vị cùng thực hiện nhiệm vụ trên.

Thứ năm, tăng cường hiệu quả công tác truyền thông, giáo dục nâng cao sức khỏe, y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu, ngăn chặn kịp thời dịch bệnh. Bảo đảm vaccine và duy trì tỷ lệ tiêm chủng mở rộng trên 95%. Đẩy mạnh phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, bệnh nghề nghiệp, bệnh tật học đường. Thực hiện nghiêm các quy định về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em và các đối tượng theo luật định. Tăng cường quản lý môi trường y tế; kiểm soát tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS ở mức dưới 0,3%, giảm số người nhiễm mới HIV.

Thứ sáu, tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để giảm quá tải, nâng cao chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh; phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh; tăng cường chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới, thực hiện nghĩa vụ luân phiên; ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục trong khám, chữa bệnh; ban hành các quy trình chuyên môn; đổi mới phong cách phục vụ, nâng cao y đức. Thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm đối với các phòng xét nghiệm thuộc bệnh viện hạng đặc biệt, hạng I và tương đương. Xây dựng hệ thống báo cáo sự cố y khoa toàn quốc, ban hành hướng dẫn, khuyến cáo an toàn người bệnh quốc gia. Thực hiện việc đa dạng hóa các loại hình khám, chữa bệnh, kết hợp giữa y tế phổ cập và y tế chuyên sâu, giữa y học cổ truyền với y học hiện đại.

Thứ bảy, tiếp tục thực hiện các giải pháp duy trì mức sinh thấp hợp lý, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; mở rộng sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; bảo đảm hậu cần đầy đủ và có chất lượng các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình. Tăng khả năng tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản có chất lượng, triển khai các giải pháp nhằm hạn chế tai biến sản khoa, giảm tử vong bà mẹ và trẻ em.

Thứ tám, phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ y tế, xây dựng các văn bản pháp luật về đổi mới căn bản, toàn diện đào tạo nguồn nhân lực y tế theo hướng hội nhập quốc tế. Tăng cường giám sát đào tạo nhân lực y tế, tập trung vào công tác đào tạo liên thông, liên kết, đào tạo cử tuyển, đào tạo theo địa chỉ sử dụng, công tác tuyển sinh, bảo đảm chất lượng đào tạo. Tiếp tục xây dựng chương trình, chuẩn năng lực cơ bản các ngành thuộc nhóm ngành khoa học sức khỏe. Triển khai thí điểm đào tạo chuyên khoa cấp I cho bác sĩ ngay sau khi tốt nghiệp.

Thứ chín, tiếp tục đổi mới cơ chế tài chính y tế, mở rộng quyền tự chủ về tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, hình thành mô hình quản lý bệnh viện như doanh nghiệp công ích. Tiếp tục thực hiện lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế gắn với lộ trình BHYT toàn dân, hỗ trợ người nghèo, người cận nghèo, các đối tượng chính sách trong khám, chữa bệnh, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế, xã hội. Đổi mới cơ chế tài chính, cơ chế thanh toán BHYT cho y tế dự phòng, y tế cơ sở. Thực hiện phương thức thanh toán BHYT theo định suất và thí điểm thanh toán theo trường hợp bệnh. Đẩy mạnh xã hội hoá, thực hiện Nghị quyết 93 của Chính phủ, vận động viện trợ, vốn vay ưu đãi, đầu tư theo hình thức đối tác công-tư trong y tế.

Thứ mười, bảo đảm cung ứng đủ về số lượng, an toàn về chất lượng thuốc, vaccine, sinh phẩm và trang thiết bị y tế với giá cả hợp lý phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân. Thực hiện tốt việc đấu thầu tập trung và đàm phán giá thuốc cấp quốc gia, thí điểm đấu thầu tập trung trang thiết bị, vật tư, hóa chất. Tăng cường các biện pháp phát hiện và thu hồi thuốc kém chất lượng, phòng chống thuốc giả, xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm. Nâng cao năng lực hệ thống kiểm nghiệm, kiểm định thuốc, vaccine, sinh phẩm, thiết bị y tế. Tăng cường phát triển công nghiệp dược, thiết bị trong nước. Tiếp tục triển khai Đề án “Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam”, Đề án "Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020". Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối mạng để quản lý việc bán thuốc của các nhà thuốc trên toàn quốc.

Bài và ảnh: VƯƠNG THÚY