Đây cũng là bài học cho những bậc cha mẹ khi quyết định sử dụng thuốc cam không rõ nguồn gốc cho con trẻ.
Bệnh nhi Bùi Anh D, 6 tháng tuổi, ở Thái Thụy, Thái Bình được chuyển đến Khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) ngày 21-6 trong tình trạng nhiễm khuẩn nặng, suy hô hấp phải thở máy, kèm theo triệu chứng co giật, có tổn thương não. Theo lời người nhà bệnh nhân, trẻ có tiền sử bị viêm da cơ địa từ lúc 1 tháng tuổi đã được khám và điều trị theo đơn của bác sĩ tư nhân. Mặc dù được dùng cả thuốc bôi và uống theo đơn nhưng bệnh cứ tái đi tái lại nên gia đình đã chuyển sang dùng thuốc đông y, dạng thuốc cam đã 24 ngày nay. Cách 2 ngày trước khi vào viện, trẻ xuất hiện nôn nhiều, da xanh, co giật toàn thân, mỗi cơn kéo dài khoảng 5 phút, 5-6 cơn trong 2 ngày.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Hiếu, Khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) khám cho bệnh nhi nhiễm độc chì.
Qua khai thác bệnh sử và các biểu hiện lâm sàng, các bác sĩ của Khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) đã nghĩ đến bệnh nhi bị ngộ độc chì cấp do dùng thuốc cam không rõ nguồn gốc. Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp điều trị tích cực như: Thở máy, dùng kháng sinh liều cao… bệnh nhi được lấy mẫu máu gửi đi định lượng nồng độ chì. Kết quả: nồng độ chì trong máu lên đến 105 microgam/100 ml (cao gấp nhiều lần mức cho phép). Ngay lập tức, Khoa Nhi đã hội chẩn cùng Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) để có phác đồ thải độc chì cho bệnh nhi.
Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ Kim Anh, Khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, sau hơn 2 tuần điều trị, bệnh nhi đã có những tiến triển rõ ràng, rút được máy thở sau 2 ngày, tình trạng viêm da cơ địa đã ổn định, xét nghiệm máu cho thấy nồng độ chì đã giảm. Tuy không còn nguy hiểm đến tính mạng song những di chứng mà ngộ độc chì để lại, hiện tại chưa thể xác định được do bệnh nhi còn quá nhỏ và việc thải độc chì sẽ vẫn phải tiếp tục sau khi bệnh nhi được xuất viện.
Một trường hợp khác cũng bị ngộ độc chì do dùng thuốc cam không rõ nguồn gốc đang được điều trị tại Khoa Nhi là cháu Đỗ Thị Thu H., 7 tháng tuổi, ở Hoài Đức, Hà Nội. Cách đây 2 tháng trẻ có dùng thuốc cam mua ở hiệu thuốc để điều trị nang tuyến lệ. Khi trẻ xuất hiện loét miệng, gia đình đã mua một loại thuốc cam khác có dạng bột màu đỏ và dạng viên màu nâu của bà lang ở chợ (không có nhãn mác) về cho con uống nhưng sau đó trẻ xuất hiện nôn nhiều, đi phân đen.
Theo bác sĩ Nguyễn Hữu Hiếu, Khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, hiện tại bệnh nhi bị tổn thương đường tiêu hóa, phổi và gan (xét nghiệm men gan: GOT/GPT cao, lớn hơn 900 mmol/lít)… Bệnh nhi được hội chẩn cùng các chuyên gia chống độc của Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai để có phác đồ thải độc chì tốt nhất.
Theo các chuyên gia, chì là một chất cực độc, nhất là trong trường hợp ngộ độc cấp tính. Chì khó thải loại, khi vào cơ thể nó theo máu đến các cơ quan: Gan, thận, não, tủy xương, dây thần kinh, cơ, tiêu hóa… gây các triệu chứng đau bụng, thiếu máu, suy nhược cơ bắp, suy thận, liệt chi, liệt thần kinh mắt, mất tiếng nói…. Để tự thải trừ chì ra khỏi cơ thể đôi khi phải mất hàng chục năm hoặc lâu hơn, khi đó hậu quả sẽ rất nặng nề do không kiểm soát được.
Các bác sĩ nhi khoa khuyến cáo để tránh nhiễm độc chì cho trẻ, các bậc phụ huynh không nên tự ý dùng các loại thuốc, nhất là thuốc cam, thuốc nam mua của những ông lang, bà mối bán ở chợ, không rõ nguồn gốc, không có giấy phép kinh doanh. Nếu có biểu hiện bất thường, nên đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế để được xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Theo lãnh đạo Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai: Thuốc cam chứa chì là một trong các nguyên nhân gây ngộ độc chì hàng đầu ở Việt Nam. Trong hầu hết các trường hợp là do người bào chế cho hồng đơn (oxit chì) vào trong thành phần thuốc cam một cách có chủ ý. Hành động này dẫn tới ngộ độc chì do thuốc cam ở nhiều trẻ em, để lại hậu quả không chỉ về thể chất mà đặc biệt làm chậm phát triển trí tuệ của thế hệ trẻ.
Để góp phần phòng tránh ngộ độc chì do thuốc cam, Bệnh viện Bạch Mai đã có Công văn số 748/CV-BVBM ngày 12-7-2017 gửi đến Bộ Y tế để báo cáo đồng thời kiến nghị: Quản lý để cấm đưa chì vào trong thuốc cam hoặc sử dụng chì làm vị thuốc chữa bệnh; phối hợp với các cơ quan hữu quan để xử lý nghiêm các điểm bán thuốc cam gây ngộ độc được phát hiện.
Bài và ảnh: THÁI SƠN - MAI THANH