Mặc dù người nhiễm HIV đã nhận thức rõ tầm quan trọng của BHYT, nhưng thực tế, cuộc sống của nhiều bệnh nhân HIV quá khó khăn do không đủ sức khỏe nên không có khả năng lao động, mua thẻ BHYT là vấn đề khá nan giải. Tâm sự với chúng tôi, chị Trần Thị T (phường Thốt Nốt, quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) cho biết, chị giấu gia đình nhà chồng việc mình nhiễm HIV. Do vẫn được điều trị thuốc ARV miễn phí nên chị T không nghĩ đến việc phải mua thẻ BHYT, mặc dù được các bác sĩ tư vấn. Gần đây, nghe thông tin nguồn thuốc viện trợ sắp bị cắt giảm, người bệnh muốn dùng thuốc ARV sắp tới phải trả tiền. Lúc này, chị T rất muốn mua thẻ BHYT nhưng khi nghe đến số tiền phải đóng hơn 600.000 đồng/năm, chị rất lo lắng. Từ khi bị bệnh, mọi chi phí cho sinh hoạt hằng ngày của chị và gia đình đều trông vào tiền công đi làm phụ hồ xây dựng của chồng. Bây giờ phải mua BHYT, chị vẫn chưa biết xoay xở tiền ở đâu. Còn chị Lê Mai C (phường Thốt Nốt, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) thì lo sợ khi khám, chữa bệnh bằng BHYT là mọi người sẽ biết mình bị nhiễm HIV và kỳ thị. Do vậy, một số bệnh nhân tuy có thẻ BHYT nhưng sẵn sàng bỏ tiền túi ra khám, chữa bệnh, hoặc đến nơi không được hưởng BHYT để giấu bệnh tình.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Danh Lam, Phó giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Cần Thơ chia sẻ, trên địa bàn tỉnh còn hơn 10% số bệnh nhân HIV chưa có thẻ BHYT. Đối tượng này chủ yếu là người dân từ địa phương khác chuyển tới sinh sống, không có giấy tờ tùy thân, không có thông tin cá nhân... khiến việc mua thẻ BHYT không thể thực hiện được. Còn theo bà Lê Thị Kim Thoa, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Bến Tre, trên địa bàn tỉnh, tỷ lệ bệnh nhân HIV tham gia BHYT còn thấp. Nguyên nhân chính vẫn là bệnh nhân lo sợ lộ thông tin khi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu. Do vậy, nhiều bệnh nhân HIV không dám về địa phương, đi tìm việc nhiều nơi, không đăng ký tạm trú hoặc thường trú; thường xuyên thay đổi chỗ ở, sống lang thang, thậm chí họ không có cả chứng minh nhân dân. Đây là rào cản cơ bản khiến người nhiễm HIV khó tiếp cận BHYT. Bên cạnh đó, nhiều người nhiễm HIV chưa sẵn sàng mua thẻ BHYT do còn trông chờ sự hỗ trợ của Nhà nước hoặc các dự án.

Ông Nguyễn Đình Cảnh, Phó cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, để tăng độ bao phủ BHYT cho người nhiễm HIV, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm bố trí các nguồn kinh phí mua thẻ BHYT cho người nhiễm HIV để bảo đảm 100% người nhiễm HIV có thẻ. Thực hiện chỉ đạo này, nhiều tỉnh đã cân đối ngân sách của địa phương để mua BHYT cấp cho người nhiễm HIV. Đồng thời, Cục Phòng chống HIV/AIDS đang rà soát nhu cầu BHYT cho người nhiễm HIV của một số tỉnh khó khăn, dùng nguồn kinh phí viện trợ quốc tế hỗ trợ trong thời gian đầu chuyển đổi nguồn lực.

AN AN