Thu nhập thấp, không thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao
Theo Phó chánh án Lê Hồng Quang, tính đến tháng 7-2017, tổng số biên chế Tòa án nhân dân được Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao là 15.237 biên chế. Trong đó có 6.521 Thẩm phán và 8.716 công chức các loại. Số biên chế thực tế của hệ thống Tòa án nhân dân hiện là 17.513 người, gồm 14.802 biên chế công chức, viên chức và 2.559 hợp đồng lao động theo Nghị định 68/2000/NĐ-CP. Thu nhập bình quân tại Tòa án nhân dân Tối cao tính theo lương là 5,85 triệu đồng/tháng và tại Học viện Tòa án là 3,6 triệu đồng/tháng. Tòa án nhân dân tối cao có 3 đơn vị gồm Học viện Tòa án, báo Công lý, tạp chí Tòa án nhân dân là đơn vị sự nghiệp hưởng lương do ngân sách nhà nước cấp.
Quang cảnh buổi làm việc.
Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quan hệ tiền lương của Tòa án nhân dân là 1,00 - 2,34 - 8,00; trong đó hệ số 1,00 áp dụng với lao động phổ thông, chưa qua đào tạo; hệ số 2,34 (bậc 1/9) áp dụng với đối tượng tốt nghiệp đại học và hệ số 8,00 áp dụng với bậc cuối (6/6) Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao và Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao. Tòa án nhân dân Tối cao đang áp dụng 5 bảng lương, trong đó Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao áp dụng bảng lương chức vụ đối với cán bộ lãnh đạo của Nhà nước quy định hai bậc lương; Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án áp dụng bảng lương chuyên môn nghiệp vụ ngành Tòa án, Kiểm soát. Còn cán bộ, công chức không giữ chức danh tư pháp áp dụng bảng lương chuyên môn nghiệp vụ như công chức trong cơ quan hành chính.
Tòa án nhân dân Tối cao tổ chức thi nâng ngạch đối với các chức danh tư pháp trong Tòa án nhân dân. Việc nâng bậc lương thường xuyên theo loại công chức (A,B,C) hoặc chức danh nghề nghiệp đối với viên chức (2 năm hoặc 3 năm/bậc) và nâng bậc lương trước thời hạn 10%/năm/tổng số công chức, viên chức của cơ quan, đơn vị được thực hiện đúng quy định. Công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo trong Tòa án nhân dân được hưởng mức phụ cấp từ 0,20 đến 1,30. Phụ cấp trách nhiệm đối với Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án từ 15% - 30%. Theo quy định, từ năm 2009, Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án khi đủ 5 năm thì được hưởng phụ cấp thâm niên nghề bằng 5% mức lương hiện hưởng cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo và phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có); từ năm thứ sáu trở đi mỗi năm được cộng thêm 1%.
Ngoài thu nhập thêm từ tham gia phiên tòa, phiên họp giải quyết việc dân sự thì Thẩm phán, Thư ký Tòa án được hưởng thu nhập do tham gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nghiên cứu khoa học (số này rất ít, chưa cải thiện. nâng cao đời sống của người hưởng lương), thu nhập do tiết kiệm chi do khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.
Với vai trò, vị trí và tính chất công việc đặc thù là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp nhưng chế độ tiền lương của công chức làm việc trong Tòa án lại được hưởng như chế độ tiền lương của công chức làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước. Một số bất hợp lý của hệ thống tiền lương hiện hành chưa tạo được sự yên tâm công tác lâu dài và thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao đối với đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án, ông Lê Hồng Quang cho hay.
Cũng theo ông Lê Hồng Quang, thu nhập của cán bộ, công chức làm việc trong Tòa án nhân dân còn thấp; không thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vào làm việc trong cơ quan Tòa án. Việc giải quyết tiền lương và phụ cấp chưa đồng bộ so với yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án trong sạch, vững mạnh theo yêu cầu cải cách tư pháp; không tạo được tính cạnh tranh trong đội ngũ cán bộ, công chức, làm giảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động công vụ.
Phụ cấp bất cập
Băn khoăn về chế độ phụ cấp trách nhiệm, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đặt câu hỏi về việc tại sao cấp bậc càng cao, trách nhiệm càng cao thì phụ cấp trách nhiệm lại càng thấp. “Lúc đấy bảo điều chỉnh cho người có lương thấp, như vậy chả có gì để phấn đấu, hơi ngược”, Phó thủ tướng nói.
Theo Phó thủ tướng, phụ cấp thâm niên nghề cũng còn bất cập. Phó thủ tướng cũng không khỏi băn khoăn khi ngoài lương, các khoản thu nhập khác là rất ít mà “thu nhập thế vẫn muốn vào công chức, vẫn sống bình thường”. Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng đề nghị Tòa án nhân dân Tối cao làm rõ các khoản thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức.
Cho rằng chính sách tiền lương bất cập và bất hợp lý, lương chưa thực sự trở thành động lực của cán bộ, công chức, người lao động trong hệ thống chính trị, chưa thành nguồn thu nhập chính, người làm công ăn lương ít quan tâm đến tiền lương là bao nhiêu, Phó Thủ tướng nêu rõ, theo Đề án Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị giao, cải cách chính sách tiền lương phải vừa có thay đổi mang tính chất căn bản, vừa khắc phục cho được các bất cập, bất hợp lý trong bối cảnh chúng ta đang xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nhưng phải tôn trọng các nguyên tắc của nền kinh tế thị trường và quy luật khách quan. Tiền lương phải thể hiện được hao phí lao động của con người, phù hợp với các nguyên tắc quy luật khách quan về giá cả - tiền lương - năng suất lao động theo định hướng xã hội chủ nghĩa; cải cách tiền lương phải phù hợp với hoàn cảnh, trình độ phát triển của nước ta.
Theo Phó thủ tướng, ngành Tòa án là ngành đặc thù, là cơ quan duy nhất nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp, là trung tâm của ngành Tư pháp, nếu coi như các bộ, ngành bình thường là không ổn. Trừ Chánh án có quy định riêng, hệ thống thang bảng lương của ngành vẫn được xây dựng như một bộ bình thường. Chỉ ra 3 chức danh đặc thù là Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký mà không cơ quan nào trong hệ thống chính trị có được, Phó Thủ tướng cho rằng cần có chính sách tiền lương phù hợp với các chức danh này.
“Cần nghiên cứu tính toán trả lương theo vị trí và chức danh theo cấp hành chính và cấp tổ chức của Tòa án. Những phụ cấp gắn với chức danh đưa vào lương. Phụ cấp theo ngành, lĩnh vực, khu vực cần nghiên cứu xem xét”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Phó thủ tướng đề nghị Tòa án nhân dân Tối cao hoàn thiện thêm các thông tin số liệu về quản lý biên chế, trả lương cả trong đội ngũ công chức, viên chức, khoán quỹ lương, tiết kiệm chi thường xuyên, báo cáo kỹ hơn để gửi tới Bộ Nội vụ. Các kiến nghị, đề xuất thay đổi cần mang tính chất căn bản, khắc phục những bất hợp lý phát sinh hiện nay. Phó thủ tướng cũng đề nghị Tòa án tổ chức đoàn nghiên cứu khảo sát nước ngoài tương đồng với Việt Nam về thể chế cũng như những nước có nền Tư pháp phát triển, báo cáo kết quả nghiên cứu, khảo sát cùng các đề xuất lên Ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội và ưu đãi người có công.
Tin, ảnh: TTXVN