ngày 30-5, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) phối hợp với UBND TP Đà Nẵng tổ chức tọa đàm nhằm lắng nghe những ý kiến góp ý của các cơ quan, ban, ngành, các tổ chức, cá nhân và các đơn vị về vấn đề phát triển du lịch tại Khu du lịch quốc gia Sơn Trà.
Vẫn là bài toán bảo tồn và phát triển
Vấn đề phát triển du lịch tại Khu du lịch quốc gia Sơn Trà được đề ra tại Nghị quyết số 33/NQ-TW ngày 16-10-2003 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bộ VH-TT&DL phối hợp cùng UBND TP Đà Nẵng lập Quy hoạch bán đảo Sơn Trà tháng 12-2013. Trước thời điểm này có 18 dự án phát triển du lịch trên bán đảo này đã được TP Đà Nẵng chấp thuận chủ trương đầu tư, có những dự án đã được cấp phép. Trong đó, 11 dự án có các phòng lưu trú khai thác, tổng quy mô dự tính khoảng 5.000 phòng. Quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 9-11-2016 và được công bố ngày 15-2-2017. Theo đó, quy mô đầu tư du lịch tại khu vực được quyết định giảm từ mức 5.000 xuống còn 1.600 phòng lưu trú.
Tuy nhiên, sau khi công bố quy hoạch, Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng và một số tổ chức có liên quan có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị xem xét lại quy hoạch với những quan ngại quy hoạch bán đảo Sơn Trà thành Khu du lịch quốc gia sẽ ảnh hưởng đến việc bảo tồn, đa dạng sinh học và an ninh quốc phòng tại khu vực này. Tại tọa đàm, ông Huỳnh Tấn Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng, người trực tiếp gửi tâm thư lên Thủ tướng Chính phủ đề nghị: “Rà soát lại toàn bộ rừng Sơn Trà có gì, trước khi muốn nói quy hoạch cái gì, xây dựng cái gì, ở đâu; rà soát các dự án đã hoạt động, đã cấp phép, cấp khi nào… Khi có ý kiến của các nhà khoa học dự báo biến đổi cụ thể của Sơn Trà mới quyết định xem nên phát triển Sơn Trà theo hướng nào. Chúng tôi không chọn bao nhiêu phòng, chúng tôi chọn giữ Sơn Trà”.
Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Huỳnh Vĩnh Ái cho rằng: “Sau khi nghiên cứu các kiến nghị, chúng tôi thấy rằng, hầu hết các kiến nghị liên quan đến những vấn đề bảo tồn đa dạng sinh học, về mô hình và cơ chế tổ chức hoạt động du lịch, về triển khai các dự án hiện có, về chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, vấn đề hợp nhất Sơn Trà và vùng biển xung quanh để hình thành khu dự trữ sinh quyển thế giới sẽ được nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch. Tuy nhiên, riêng kiến nghị về việc giữ nguyên hiện trạng, không xây mới cơ sở lưu trú trên bán đảo Sơn Trà là một vấn đề phức tạp, có nhiều quan điểm khác nhau, cần phải xem xét thấu đáo. Nếu thực hiện theo ý kiến này, việc xử lý đối với các dự án đã được chấp thuận đầu tư tại Sơn Trà như thế nào? Phải chăng, buộc phá dỡ toàn bộ các công trình đang xây dựng dở dang và hủy bỏ tất cả các dự án được phê duyệt nhưng chưa triển khai? Vậy giải pháp thỏa đáng nên là thế nào?”.
Nguồn tài nguyên du lịch của bán đảo Sơn Trà (TP Đà Nẵng) khá phong phú. Ảnh: Duy Văn
Quan trọng là cơ chế giám sát các dự án
Những vấn đề đưa ra được đại biểu tham dự tọa đàm tranh luận sôi nổi. PGS Vũ Tuấn Cảnh, nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch, đặt vấn đề: "Để đánh giá tác động như thế nào phải đợi trong quy hoạch chi tiết cho các khu chức năng, với dự án cụ thể. Đừng suy nghĩ xây dựng là phá hoại cảnh quan mà cần xem xét đánh giá trên cơ sở tác động kinh tế, môi trường, xã hội… Ta không lo thiếu cơ sở lưu trú mà ta cần điều chỉnh để hài hòa lợi ích của Sơn Trà, của Đà Nẵng. Tôi tán thành ý kiến và đề nghị xem xét cẩn trọng để đưa ra quyết định. Ta đừng quan trọng hóa quá về vấn đề điều chỉnh, khi thực hiện thấy có tác động vẫn có thể trình Thủ tướng Chính phủ để điều chỉnh".
GS Nguyễn Tấn Vạn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho rằng: “Tất cả các quy hoạch đều chính xác nhưng vấn đề lại thường nảy sinh khi thực hiện. Sơn Trà có cảnh quan tuyệt vời, đặc biệt, khi nó nằm bên cạnh một thành phố lớn. Địa hình này không phải nơi nào cũng có. Chúng ta không thể can thiệp thô bạo vào cảnh quan nhưng cũng không thể để cảnh quan đó nằm ngoài cuộc sống đô thị. Cấm xây dựng ở Sơn Trà không ổn, giữ nguyên trạng cũng không ổn vì đó là nguyên tắc cuộc sống. Ở đây, bản chất của việc giữ gìn cảnh quan, môi trường sinh thái phụ thuộc nhiều vào nhà đầu tư. Vậy cái ta cần bàn là mức độ, kiểu kiến trúc, quy mô lớn, nhỏ như thế nào… Chúng ta không có gì phải cấm nhưng cần những người quản lý tốt, nhà đầu tư thông minh ở Sơn Trà”. Đồng tình với quan điểm này, theo ông Vũ Thế Bình, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam: “Chúng ta không cần bàn nhiều. Hãy thực hiện những điều trong quy hoạch đưa ra đã là quá tốt rồi. Chúng ta xem xét lại toàn bộ quy hoạch, nhưng quy hoạch mới là định hướng, vấn đề có bảo tồn được không lại nằm ở dự án, ở chính các nhà đầu tư. Để bảo đảm phát triển du lịch bền vững cần những quy định chặt chẽ, đặc biệt là quy định về vấn đề môi trường kèm theo dự án. Chúng ta phải chọn những nơi môi trường ít bị ảnh hưởng để cho phép đầu tư. Nếu nhà đầu tư không đồng ý thì có thể thôi. Ngoài bảo tồn, chúng ta còn phải bảo đảm đời sống con người, vì thế không thể dừng tất cả lại. Con số 1.600 phòng là đúng đắn nhưng có đúng con số như vậy hay không thì cơ quan chức năng phải kiểm soát chặt chẽ”. GS, TS Đỗ Tú Lan, nguyên Phó cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng), nêu quan điểm: “1.600 buồng phòng là con số khá thận trọng. Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng cần dựa vào thiên nhiên. Các công trình phải len lỏi trong không gian tự nhiên để giữ gìn môi trường, cảnh quan. Tôi cho rằng, Đà Nẵng có thể triển khai một quy hoạch chung cho thành phố, trong đó có Sơn Trà. Quy hoạch đó nên làm ngay để tạo chế tài cho quá trình làm quy hoạch và giữ gìn môi sinh khu vực này. Chúng ta không cần thiết phải đợi quy hoạch chung vì đây là quy chế tổng hợp, nếu để vài năm nữa mới làm là quá muộn”.
Kết luận tọa đàm, Thứ trưởng Huỳnh Vĩnh Ái cho biết, sẽ xem xét đề xuất của PGS, TS Phạm Trung Lương về việc thành lập tổ chuyên gia độc lập để xác định vấn đề đặt ra. Sắp tới, ở Đà Nẵng sẽ diễn ra một tọa đàm tương tự để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia ý kiến cho bản quy hoạch. Nếu cuộc tọa đàm đó chưa "mổ xẻ" hết vấn đề, Bộ VH-TT&DL sẽ tiếp tục tổ chức thêm những cuộc bàn thảo nữa, trình Thủ tướng Chính phủ.
MINH NHÃ