Hàng trăm năm qua, giữa cảnh sắc ấy, đình làng Phú Hậu trầm mặc soi bóng dòng sông Lô, thờ Quý Minh Đại Vương, em Đức Thánh Tản Viên. Nét thiêng liêng của vùng đất này hiển hiện ngay từ cổng đình, với cây bồ đề cổ thụ cao hơn 30m, cành lá xum xuê ôm trọn cổng đình, tạo nên một vẻ đẹp vừa kỳ vĩ, vừa huyền bí.
Cây bồ đề không rõ có tự bao giờ, chỉ nghe các cụ cao niên của làng nhận “chúng tôi cũng chỉ thuộc vào hàng con cháu, chút chít của “cụ bồ đề”. Thoáng nhìn cứ tưởng như cổng đình phải oằn mình chống chịu sức nặng của cây, nhưng thực ra, hàng trăm rễ to, rễ bé của cây bồ đề đan theo khung cổng làm giá đỡ, vỏ bọc cho cổng đình trường tồn với thời gian.
Cây bồ đề tỏa bóng mát xuống đình làng Phú Hậu.
Điều kỳ vĩ của cổng đình và cây bồ đề đó là nét cổ kính mang sự giao duyên, tụ khí của đất trời với thế long chầu, phượng vũ. Nhìn gần, những rễ cây đan tầng tầng, lớp lớp như một con rồng đang cuộn mình, phần đầu ngóc lên chờ đợi. Còn nhìn từ phía xa, các tán cây vươn xòe như chim phượng dang cánh múa trên cổng đình. Vẻ đẹp này khiến chúng tôi liên tưởng đến ngôi đền Ta Prohm của Cam-pu-chia, nơi từng bị lãng quên và cây rừng mọc chèn lên các tòa tháp tạo thành một quần thể độc đáo, thu hút rất đông khách du lịch. Ngôi đền đó còn nổi tiếng khi làm bối cảnh trong phim “Bí mật ngôi mộ cổ” của Hollywood.
Trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, không bom đạn nào của kẻ thù rơi xuống sân đình. Cây bồ đề to cao, nằm ở vị trí đắc địa của làng, nên là nơi du kích và nhân dân quan sát tình hình địch từ thời kháng chiến chống Pháp; các hốc cây trên cao là những hòm thư mật trao đổi thư từ, thông tin quân cơ, còn đình làng là nơi du kích bàn chuyện chống giặc.
Ngày 12-10-2016, trong niềm vui chung của nhân dân làng Phú Hậu, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã trao Bằng công nhận Cây di sản Việt Nam cho cây bồ đề ở đình làng Phú Hậu. Ông Trần Văn Tuấn, Phó chủ tịch UBND xã Sơn Đông, cho biết: “Hiện nay, xã đã xây dựng các đề án để bảo tồn những khu di tích, trong đó đình làng Phú Hậu là một nhiệm vụ được chính quyền địa phương coi trọng. Theo đó, xã đã tổ chức vận động quần chúng nhân dân đóng góp sửa chữa và xây dựng một số hạng mục trong quần thể đình làng như: Bến sông đình, miếu, sân ngoài… vừa tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp, vừa là nơi vui chơi văn hóa, tín ngưỡng cho nhân dân làng Phú Hậu, đồng thời xây dựng nơi đây trở thành điểm du lịch tâm linh cho du khách thập phương”.
Bài và ảnh: NGUYỄN THÙY DƯƠNG