Môi trường du lịch chưa được quan tâm đúng mức
Trên tàu du lịch của hãng John’s Tours, người hướng dẫn viên nói với chúng tôi về hòn Móng Tay, một hòn đảo nhỏ phía bắc đảo Phú Quốc (Kiên Giang): “Nếu gọi Phú Quốc là đảo ngọc thì hòn Móng Tay chính là nơi đẹp nhất của Phú Quốc. Hòn Móng Tay có thiên nhiên hoang sơ, những hàng dừa, khối đá, bãi cát… đều là những tạo tác làm nên một hoang đảo đẹp khó cưỡng...”. Cùng với những tìm hiểu từ trước, những lời giới thiệu này càng khiến chúng tôi háo hức mong tàu đi thật nhanh. Gần một giờ đi tàu từ Bãi Sao (Phú Quốc), hòn đảo nhỏ hiện ra trước mắt, nên thơ với nước biển trong vắt, ánh nắng lấp lánh chiếu sáng những rặng san hô và đàn cá nhỏ, bờ biển khum khum đẹp như tranh vẽ, nhiều du khách trên tàu tranh thủ check-in (chụp ảnh “khoe” điểm đến). Nhưng chỉ đi qua bãi cát, vào đảo vài bước chân thôi, cảnh tượng về một điểm đến du lịch hoàn mỹ đã không còn. Gần những lều lán phục vụ du khách ăn uống, nghỉ chân tạm trên đảo, những bãi rác, nhà vệ sinh tạm bợ, khu chế biến đồ ăn ẩm thấp, ngập ngụa, đường đi lên phần bên kia đảo có những mảnh thủy tinh vỡ rải rác... Hòn đảo chỉ hấp dẫn khi nhìn từ ngoài vào nhưng không thể hấp dẫn những người muốn lưu lại lâu hơn.
Sinh hoạt nhếch nhác làm ảnh hưởng cảnh quan môi trường hòn Móng Tay.
Vừa qua, trên bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), Việt Nam tăng 8 bậc, xếp hạng 67/136 nền kinh tế. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ từng chỉ số, chúng ta đều dễ dàng nhận thấy, du lịch Việt Nam nổi trội về tài nguyên tự nhiên (hạng 34) nhưng bảo vệ môi trường lại là điểm yếu cốt tử. Có thể thấy các chỉ số về bảo vệ môi trường của chúng ta đều nằm ở mức trên 100 (top cuối của bảng xếp hạng) như: Mức độ bền vững về môi trường (hạng 129), quy định về môi trường (hạng 115), mức độ chất thải (hạng 128), nạn phá rừng (hạng 103) và hạn chế về xử lý nước (hạng 107)… Theo TS Phạm Lê Thảo, Phó vụ trưởng Vụ Lữ hành, Tổng cục Du lịch, dù Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Bộ tiêu chí đánh giá điểm đến du lịch, qua kiểm tra phần lớn các khu, điểm du lịch ở nhiều địa phương đều đạt được điểm gần như tối đa về sự hấp dẫn của tài nguyên, về sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động du lịch, nhưng hầu hết các khu, điểm du lịch lại đạt điểm rất thấp về quản lý vệ sinh môi trường.
Cần tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường
Theo nhiều chuyên gia, hầu hết du khách rất quan tâm đến đời sống hoang dã và các khu vực thiên nhiên hoang sơ. Du lịch sinh thái là loại hình đóng vai trò quan trọng trong giáo dục du khách về giá trị của môi trường khỏe mạnh và đa dạng sinh học. Tuy nhiên, quy hoạch và quản lý sao cho phù hợp là rất quan trọng để phát triển du lịch sinh thái bền vững. GS, TS Nguyễn Hoàng Trí, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và giáo dục môi trường (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội), Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia Chương trình con người và sinh quyển Việt Nam cho rằng, do thiếu hiểu biết và làm lấy được, bất chấp hậu quả lâu dài, một số dự án xây dựng trá hình du lịch sinh thái với các khu nghỉ dưỡng, khách sạn hạng sang, cáp treo và bê tông hóa sẽ gây ra những hậu quả trước mắt và lâu dài cho các hệ sinh thái nguyên sơ. Các dự án du lịch sinh thái trá hình này kéo theo nguy cơ phá hủy các thành phần môi trường quan trọng chính là cơ sở của du lịch sinh thái.
Bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Phó vụ trưởng Vụ Khách sạn, Tổng cục Du lịch cho rằng, du khách quốc tế đến Việt Nam, nhất là du khách đến từ các nước châu Âu, Bắc Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan luôn có xu hướng chọn các cơ sở lưu trú và các dịch vụ, hàng hóa bền vững, có nhãn sinh thái, thân thiện với môi trường. Họ có ý thức và nhu cầu cao về an toàn và sức khỏe, ngày càng nhiều người muốn quay về với thiên nhiên. Vì vậy, những nơi này cần triển khai thực hiện và tập trung tuyên truyền cho các chương trình, dịch vụ thân thiện với môi trường. “Nhằm nâng cao sức cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam, cải thiện chất lượng dịch vụ, chúng ta cần triển khai chương trình bảo vệ môi trường, tuyên truyền cho các cơ sở được cấp nhãn du lịch bền vững, nhãn xanh, giải thưởng khách sạn xanh ASEAN; tạo phong trào bảo vệ môi trường, trao giải thưởng cho các sáng kiến về bảo vệ môi trường, tìm nguồn tài trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp xanh; kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm về môi trường” - bà Nguyễn Thị Thanh Bình đề xuất.
HUY AN