Tăng tốc độ, giảm thời gian chạy tàu
Cầu đường sắt sông Bồ thuộc huyện Phong Điền (Thừa Thiên-Huế) vốn là cầu dàn thép được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Dù qua nhiều lần sửa chữa nhưng vì trải qua hơn 100 năm sử dụng, cầu không tránh khỏi xuống cấp nghiêm trọng, hệ thống mố trụ yếu, những dàn thép lộ rõ từng mảng han gỉ, tà vẹt bằng gỗ đã mục. Đường dẫn hai đầu cầu có bán kính đường cong nhỏ, lại bị khuất tầm nhìn. Chính vì thế, mỗi khi qua cầu, tàu chỉ dám chạy với vận tốc thấp, khoảng 15-30km/giờ. Bên cạnh đó, hai đầu cầu đều có điểm giao cắt với đường bộ, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Việc thay thế những cầu yếu như cầu sông Bồ đã trở nên cấp bách, đặc biệt trong bối cảnh ngành đường sắt nỗ lực cải thiện chất lượng dịch vụ và bảo đảm an toàn giao thông. Dự án thay thế cầu sông Bồ nằm trong 44 cầu yếu trên tuyến đường sắt Bắc-Nam. Cầu sông Bồ mới được thi công trong 24 tháng. Đây cũng là một trong những cây cầu đặc biệt nhất trên tuyến khi được xây dựng theo kết cấu bê tông cốt thép dự ứng lực- công nghệ mới, vốn chỉ áp dụng cho cầu đường bộ nhưng nhờ chuyển giao kỹ thuật từ phía Nhật Bản nên đã thực hiện thành công trên đường sắt. Tháng 5-2015, cầu sông Bồ mới song song với cầu cũ chính thức hoàn thành. Các chuyến tàu được nắn chỉnh hành trình theo tuyến mới, tốc độ được nâng lên tối đa 120km/giờ với tàu khách và 80km/giờ với tàu hàng khi qua cầu, nhanh gấp nhiều lần trước đây. Niềm vui không chỉ đến với ngành đường sắt mà còn với cả người dân sống hai bên cầu. Các điểm giao cắt với đường ngang được xóa bỏ, thay vào đó là hầm chui an toàn, rộng rãi.
Cầu sông Bồ mới thay thế cầu cũ đón những chuyến tàu ngược xuôi Bắc-Nam.
Theo ông Lê Kim Thành, Tổng giám đốc Ban Quản lý dự án Đường sắt thuộc Bộ Giao thông vận tải (GTVT), dự án nâng cao an toàn cầu đường sắt tuyến Hà Nội-TP Hồ Chí Minh (hay còn gọi là dự án 44 cầu) được chia làm nhiều gói thầu khác nhau, với những công trình đơn lẻ nằm rải rác trên địa bàn 15 tỉnh từ Đồng bằng sông Hồng đến Đông Nam Bộ. Dự án triển khai năm 2010 nhưng đến cuối năm 2014 vẫn còn 18 công trình, cụm công trình chưa hoàn thành. “Chúng tôi đã kiện toàn ban quản lý dự án, đi kiểm tra và đưa ra giải pháp rút ngắn, đẩy nhanh tiến độ nhưng phải bảo đảm chất lượng. Đồng thời, điều chỉnh thời gian làm việc trong ngày để tránh thời tiết khắc nghiệt ở miền Trung cũng như thay đổi biện pháp thi công để thực hiện trong cả mùa mưa lũ”, ông Lê Kim Thành chia sẻ. Nhờ những giải pháp quyết liệt cũng như nỗ lực của cán bộ, kỹ sư, công nhân Việt Nam và Nhật Bản, 44 cầu yếu trên tuyến đường sắt Bắc-Nam đều đã được thay thế vào cuối năm 2015, vượt tiến độ 8 tháng.
Cải thiện hạ tầng để tăng thị phần vận tải đường sắt
Đường sắt Bắc-Nam là tuyến huyết mạch trong hệ thống đường sắt quốc gia. Đây cũng là một trong hai tuyến có thị phần vận tải cao nhất của đường sắt bên cạnh Hải Phòng-Hà Nội-Lào Cai. Mặc dù vậy, trong các phương thức vận tải, đường sắt vẫn chiếm tỷ lệ khiêm tốn. Trong những năm gần đây, thị phần vận tải đường sắt còn có xu hướng giảm khi chịu sự cạnh tranh quyết liệt từ đường bộ, hàng không, đường biển. “Bộ GTVT đang báo cáo lên Chính phủ để quan tâm hơn đến đầu tư cho hạ tầng đường sắt với mục tiêu cao nhất là nâng cao thị phần vận tải, đáp ứng việc vận chuyển hàng hóa với chi phí rẻ hơn, hàng hóa được chuyên chở nhiều hơn. Từ đó, góp phần giảm chi phí vận tải nói chung, đóng góp cho phát triển kinh tế-xã hội đất nước”, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết. Bên cạnh đó, đường sắt cũng phải tính đến việc kết nối với các phương thức vận tải khác cũng như các khu kinh tế, trung tâm công nghiệp trên cả nước. Để thu hút nguồn lực cho hạ tầng đường sắt, Bộ GTVT định hướng sẽ đẩy mạnh xã hội hóa từ các bãi hàng, nhà ga, tiến tới cho phép nhà đầu tư thực hiện một số tuyến đường ngắn, có hiệu quả kinh tế cao.
Trước mắt, việc thay thế các cầu yếu trên đường sắt sẽ tiếp tục được xúc tiến. Theo Ban Quản lý dự án Đường sắt, sau khi rà soát, còn hơn 40 cầu yếu với chiều dài từ 50 đến 100m và rất nhiều cầu yếu dài dưới 50m. Ngành đường sắt cũng như Bộ GTVT đang tích cực tìm kiếm các nguồn vốn để hướng đến không còn cầu yếu trên tuyến giao thông huyết mạch này.
Bài và ảnh: MẠNH HƯNG