Lợi ích của thiết bị AIS

Theo ông Phan Ngọc Quang, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải Việt Nam (Vishipel): Việc lắp thiết bị AIS không chỉ giúp tàu biển, phương tiện thủy nội địa có thể thường xuyên trao đổi thông tin để chủ động xác định vị trí, lựa chọn hướng đi an toàn, mà còn giúp cơ quan quản lý giám sát từ xa vị trí, hải trình của tàu để có phương án, phân luồng, phòng tránh đâm va; xác định chi tiết các thông tin vị trí tàu khi gặp sự cố.

Anh Trần Hữu Nam, 48 tuổi, chủ tàu cá BTh 839001 TS, ngụ tại phường Thắng Nhất, TP Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu), chia sẻ: "Thiết bị AIS rất tiện lợi cho tàu, thuyền đi biển. Khi mở AIS, thuyền trưởng có thể phát hiện các tàu khác trong bán kính 40 hải lý, nên chủ động xử lý sớm, tránh đâm va, nhất là ở những luồng lạch nguy hiểm".

leftcenterrightdel
Nhiều tàu cá trên địa bàn Bà Rịa-Vũng Tàu chưa đăng ký thiết bị AIS với cơ quan chức năng.

Tính đến cuối tháng 6-2018, cả nước có hơn 7.000 tàu, thuyền hoạt động ven biển lắp đặt AIS kết nối với hệ thống quản lý tàu của Vishipel. Tuy nhiên, số lượng tàu, thuyền lắp thiết bị AIS cao hơn nhiều lần, nhưng không đăng ký thông tin kết nối với Vishipel. Chỉ tính trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã có gần 6.000 tàu cá đang hoạt động. Hầu hết các tàu ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đều gắn thiết bị nhận dạng AIS; nhưng tỷ lệ đăng ký với Vishipel chỉ đạt không quá 10%. Theo Thượng tá Trịnh Thế Ngọc, Phó tham mưu trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, điều này làm các chức năng của AIS gần như vô hiệu; đồng thời tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn khi tàu thuyền hoạt động trên biển. Do vậy, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã xây dựng kế hoạch và chỉ đạo cơ quan chuyên môn tiến hành rà soát, thống kê các tàu, thuyền để vận động, tuyên truyền ngư dân đăng ký mã nhận dạng theo đúng quy định, bảo đảm quản lý chặt chẽ và hạn chế tối đa nguy cơ mất an toàn trên biển.

Đẩy mạnh tuyên truyền, tăng cường quản lý

Hiện nay, việc mua thiết bị AIS trên thị trường khá dễ dàng. Sau khi mua, các chủ tàu, thuyền chỉ cần nhờ nhân viên bán hàng cài thông tin cho máy, hoặc tự cài đặt theo hướng dẫn. Bởi vậy, cơ quan chức năng khó kiểm soát, do chủ tàu thuyền không đăng ký thông tin thiết bị, mã số Việt Nam. Ông Nguyễn Văn Cường, Phó chủ tịch Hội nghề cá tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, nhận định: "Thiết bị AIS có nhiều loại và do nhiều nước sản xuất. Trong đó, thiết bị do Trung Quốc sản xuất có giá không quá 10 triệu đồng/chiếc; máy cũ còn rẻ hơn nhiều, nhưng chất lượng không bảo đảm. Do có quá nhiều loại, chất lượng cũng khác nhau, chủ phương tiện lại không đăng ký mã số Việt Nam nên gây ra rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý và xác định vị trí cứu hộ khi tàu xảy ra tai nạn".

Theo khảo sát, giá mua thiết bị AIS cũng tùy loại. Thiết bị do Hàn Quốc, Nhật Bản sản xuất có giá hơn 40 triệu đồng/chiếc. Mức giá này vượt quá khả năng đối với tàu, thuyền đánh cá ven bờ, công suất nhỏ. Bởi vậy, ngư dân có tâm lý lựa chọn sản phẩm giá thấp, lại đỡ mất công đăng ký tại Vishipel. Theo Ông Lương Trường Phi, Phó giám đốc Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực III, có nhiều trường hợp tàu cá xảy ra tai nạn, báo về trung tâm nhưng khi truy xuất thông tin thì không phải tàu cá Việt Nam mà là tàu cá Philippines. Trung tâm liên hệ với bộ phận cứu nạn nước bạn, nhưng khi tiếp cận, thì đó lại là tàu cá Việt Nam. Vì vậy, nên gây sự hiểu lầm và khó khăn trong công tác phối hợp cứu nạn. Truy tìm nguyên nhân, trung tâm phát hiện do tàu cá của Việt Nam đã gắn AIS của Trung Quốc sản xuất, nhưng không đăng ký mã số với cơ quan chức năng Việt Nam, không đăng ký thông tin với Vishipel để quản lý, điều hành hải trình. 

Bà Trần Đình Như Trâm, Giám đốc Đài Thông tin duyên hải Phan Rang (Ninh Thuận), cho rằng: “Hiện nay, công tác quản lý khai thác, sử dụng thiết bị AIS của ngành chức năng còn hạn chế; sự hiểu biết của ngư dân về hệ thống nhận dạng tự động còn nhiều vướng mắc, nên cần thực hiện kiểm tra mã cài đặt trên thiết bị, gồm: Mã nhận dạng của Việt Nam, mã cấp chuẩn, đăng ký ấn định cho thiết bị đã chuyển đổi sang mã Việt Nam; không sử dụng thiết bị nhận dạng tự động AIS mang mã nhận dạng của nước ngoài”.

Từ thực tiễn cho thấy, cần siết chặt quản lý việc mua bán thiết bị AIS ngay từ nơi sản xuất và nguồn cung cho ngư dân. Nhiều sản phẩm kém chất lượng được đưa ra thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến quy trình an toàn trên biển và gây trở ngại cho công tác cứu nạn. Sở GTVT các tỉnh ven biển cần yêu cầu chủ tàu, thuyền có sử dụng thiết bị AIS thực hiện kiểm tra, đăng ký ấn định mã nhận dạng lưu động hàng hải (MMSI) cho thiết bị; cài đặt sang mã nhận dạng của Việt Nam, tuyệt đối không sử dụng thiết bị nhận dạng tự động AIS mang mã nhận dạng của nước ngoài...

CHÂU GIANG