Lao động nữ sẽ được điều chỉnh lương hưu như thế nào?

Nghị định trên được ban hành sẽ có tác động tới hàng vạn LĐN đã và sẽ nghỉ hưu từ năm 2018 đến 2021. Khi thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014, LĐN nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018 sẽ bị giảm lương hưu so với người cùng năm đóng BHXH nghỉ hưu từ ngày 31-12-2017 trở về trước và lao động nam. Cách tính tỷ lệ phần trăm lương hưu đối với người lao động có sự thay đổi theo hướng tăng số năm đóng BHXH. Lao động nam nghỉ hưu năm 2018 phải đạt 31 năm đóng BHXH thì mới được hưởng 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, sau đó số năm đóng BHXH tăng tương ứng với năm nghỉ hưu. Đến năm 2022, lao động nam phải đóng BHXH đạt 35 năm mới được hưởng 75% lương hưu. Đối với nữ, trước năm 2018, sau 15 năm đóng BHXH được hưởng 45%, sau đó cứ mỗi năm tham gia BHXH được cộng thêm 3%, nhưng bắt đầu từ năm 2018 chỉ còn được cộng 2%. Như vậy, tùy theo số năm đóng BHXH, LĐN sẽ giảm tương ứng từ 1% đến 10% lương hưu. Bên cạnh đó, để được hưởng 75% lương hưu, LĐN phải đóng BHXH đạt 30 năm thay vì 25 năm như trước năm 2018.

Bà Nguyễn Thị Quý, Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Trào, xã Tân Trào (Sơn Dương, Tuyên Quang) nêu ý kiến về những thiệt thòi khi thực hiện Luật BHXH 2014: "Tôi sinh năm 1963 và sẽ nghỉ hưu năm 2018. Nếu theo cách tính trước đây, LĐN có đủ 25 năm đóng BHXH sẽ được hưởng 75% lương hưu, tôi có thừa hơn 5 năm công tác. Mỗi năm thừa được Nhà nước hỗ trợ 0,5 tháng mức bình quân tiền lương. Tính ra tôi sẽ được hỗ trợ khoảng gần 30 triệu đồng khi về hưu. Tuy nhiên, theo cách tính lương hưu mới, LĐN như chúng tôi sẽ rất thiệt thòi".

Xung quanh vấn đề này đã có nhiều ý kiến cho rằng, cần phải xem lại lộ trình tính lương hưu đối với LĐN. Qua đánh giá của Bộ LĐ-TB&XH và ý kiến tham gia của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thì cần phải có giải pháp hỗ trợ đối với số LĐN bị thiệt do thay đổi công thức tính lương hưu. Trên cơ sở đề nghị của Chính phủ, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV ngày 15-6-2018 đã thông qua Nghị quyết số 64/2018/QH14 giao Chính phủ ban hành quy định thực hiện chính sách điều chỉnh lương hưu đối với LĐN bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 1-1-2018 đến 31-12-2021 bị tác động bất lợi hơn so với lao động nam do thay đổi cách tính lương hưu.

Theo đó, dự thảo đề xuất: LĐN bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 1-1-2018 đến 31-12-2021 mà có từ đủ 20 năm đến 29 năm 6 tháng đóng BHXH thì tùy vào thời gian đã đóng BHXH được điều chỉnh tăng lương hưu thêm một khoản tiền được tính theo tỷ lệ từ 0,27% đến 12,31%. Cụ thể như sau: Giả sử LĐN bắt đầu hưởng lương hưu từ năm 2018, có 25 năm đóng BHXH thì tỷ lệ hưởng lương hưu năm 2018 theo luật là 65%. Tỷ lệ hưởng lương hưu của người có cùng 25 năm đóng BHXH nhưng nghỉ hưu ở năm 2017 là 75%. Mức giảm 10% trong một năm. Nếu kéo dãn lộ trình giảm tỷ lệ hưởng lương hưu trong 5 năm từ năm 2018 đến 2022 thì mỗi năm, LĐN sẽ chỉ bị giảm 2%. Chính phủ sẽ điều chỉnh tăng thêm số tiền tương ứng với chênh lệch lương hưu nếu tính Luật BHXH 2014 (xem bảng biểu).

Sau khi dự thảo được công bố đã nhận được nhiều ý kiến đồng tình. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, dự thảo mới chỉ quan tâm đến tỷ lệ lương hưu bị thiệt của LĐN mà chưa đề cập đến nhóm LĐN có từ 25 năm đóng BHXH trở lên đến hơn 30 năm bị thiệt do giảm đi khoản trợ cấp một lần khi nghỉ hưu (theo Điều 75 Luật BHXH 2014 quy định trợ cấp một lần khi nghỉ hưu: Người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần. Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH). Như vậy, LĐN để được hưởng lương hưu 75% phải có thời gian đóng BHXH đạt 30 năm, thay vì 25 năm như trước. Đây là phần thiệt thòi của LĐN nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018 mà dự thảo chưa đề cập nhiều.

NGUYỄN TUẤN