Quy định đang làm khó doanh nghiệp
PPC là vật liệu nhẹ, dễ sản xuất, không cần sơn chống ăn mòn, lại thân thiện với môi trường và không hấp thụ nhiệt. Quan trọng hơn, thời gian sử dụng lên đến 30 năm và khả năng tái chế sau khi không sử dụng là 100%. Ở nước ta hiện nay, vật liệu PPC được sử dụng chế tạo một số tàu, xuồng phục vụ an ninh quốc phòng và dân sinh như: Tàu tuần tra cao tốc của Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, tàu chở khách du lịch của Tập đoàn VinGroup... bước đầu cho kết quả khả quan.
Xuồng tuần tra của lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam được làm từ chất liệu PPC đang hoạt động hiệu quả.
Theo đánh giá của các chuyên gia, với việc ban hành Thông tư 43, Việt Nam đã trở thành nước đầu tiên trên thế giới có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đóng tàu, thuyền bằng vật liệu công nghệ mới PPC. Thế nhưng, điểm mới này lại trở thành rào cản gây khó khăn cho các doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Kim Sơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Công nghệ James Boat (một trong số ít những doanh nghiệp chuyên đóng tàu bằng vật liệu PPC) đã đưa ra nhiều lập luận phản đối quy định của Thông tư 43: “Trước khi Bộ GTVT ban hành Thông tư 43, chúng tôi đã kiến nghị loại bỏ nội dung này. Việc hạn chế số người trên tàu đến 12 người sẽ dẫn đến việc không thể ứng dụng vật liệu PPC trong việc chế tạo tàu khách, du thuyền… Thực tế xuồng tuần tra cao tốc PPC do Công ty Cổ phần Công nghệ James Boat đóng mới cung cấp cho Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 đã hoạt động tốt hai năm nay. Xuồng đủ sức chở 16 thuyền viên, chịu được sóng cấp 4, cấp 5, nhưng thân vỏ vẫn hoạt động ổn định”.
Còn theo ông Vũ Văn Đảo, Giám đốc Công ty Cổ phần công nghệ Việt-Séc: "Từ tháng 9-2016, đơn vị chúng tôi đã ký hợp đồng đóng 5 tàu bằng vật liệu PPC với chiều dài từ 9 đến 11m, sức chở khoảng 35 người phục vụ khai thác du lịch ở Quảng Ninh và Thanh Hóa. Thế nhưng, khi chúng tôi đề nghị Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp đăng kiểm thì họ cố tình chùng chình kéo dài thời gian. Đến ngày 28-7-2017, khi Thông tư 43 có hiệu lực thì 5 tàu mới sản xuất của đơn vị chúng tôi sẽ khó có cơ hội được đăng kiểm. Như vậy là doanh nghiệp sẽ thiệt hại hàng chục tỷ đồng, chưa kể sẽ bị phạt hợp đồng. Khách hàng sẽ không tiếp tục đặt hàng và doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phải đóng cửa, người lao động sẽ mất việc làm".
Không chỉ có vậy, quy định hạn chế số người trên tàu bằng vật liệu PPC sẽ khiến các công ty hoạt động trong lĩnh vực vận tải biển phải chịu nhiều thiệt thòi, số khách hàng vận chuyển trên một chuyến tàu giảm, "thu sẽ không bù đủ chi", điều này cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ đối mặt với nguy cơ phá sản.
Khẩn trương giải quyết những bất cập
Trước các kiến nghị của doanh nghiệp về những bất cập trong Thông tư 43, ngày 3-2-2017 Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KHCNMT) của Quốc hội đã có công văn gửi Bộ GTVT với nội dung: “Ủy ban KHCNMT nhận thấy kiến nghị của các doanh nghiệp là có cơ sở thực tế; để thực hiện mục tiêu xây dựng Chính phủ kiến tạo, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển khoa học công nghệ và thúc đẩy ứng dụng vật liệu mới, đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu, chỉ đạo xử lý, trả lời các doanh nghiệp”.
Theo ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam: "Thực hiện Văn bản số 1153/BGTVT-KHCN ngày 7-2-2017 của Bộ GTVT sao chuyển văn bản ngày 3-2-2017 của Ủy ban KHCNMT của Quốc hội liên quan kiến nghị về phát triển tàu thuyền công nghệ vật liệu PPC, Cục đã có báo cáo quá trình thực hiện công tác đăng kiểm phương tiện thủy nội địa chế tạo bằng vật liệu PPC và đề xuất với Bộ GTVT. Đến nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã hoàn thành việc thẩm định hồ sơ thiết kế kỹ thuật và cấp hồ sơ đăng kiểm cho nhiều phương tiện có sức chở từ 12 người trở xuống. Trong quá trình nghiên cứu, xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn, thẩm định thiết kế… Cục đã cử đoàn công tác sang Cộng hòa Séc để tham khảo thêm về cách làm của nước bạn. Mới đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã cấp hồ sơ đăng kiểm cho hai tàu khách Ferry 42 sức chở 32 người và Ferry 56 sức chở 56 người của Công ty Cổ phần Công nghệ James Boat để chạy thử nghiệm".
Tiếp đó, ông Trần Kỳ Hình khẳng định: "Hiện nay, việc sử dụng thử nghiệm phương tiện tàu thủy chế tạo bằng vật liệu PPC mới chỉ trong thời gian ngắn, chưa có cơ sở xem xét đánh giá kết quả sử dụng thử nghiệm, đặc biệt đối với tàu, thuyền có kích thước và sức chở lớn. Vì vậy, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã đề xuất Bộ GTVT tiếp tục cho thử nghiệm phương tiện tàu thủy có chiều thiết kế dưới 20m, có sức chở trên 12 người để thu thập thêm số liệu cần thiết, phục vụ cho việc nghiên cứu, xây dựng quy chuẩn kỹ thuật cho tàu loại này".
Theo chúng tôi, trong giai đoạn chạy thử nghiệm, thu thập dữ liệu, xây dựng quy chuẩn kỹ thuật… mà đưa Thông tư 43 vào áp dụng sẽ chẳng khác gì "cầm đèn chạy trước ô tô". Thực tế cho thấy, không ít tàu đã được đăng kiểm có kích thước dưới 10m, được phép chở đến 12 người, vậy tại sao một tàu dài 20m cũng chỉ được phép chở tối đa 12 người?
Những quy định tại Thông tư 43 đang bộc lộ một số bất cập. Đề nghị các cơ quan chức năng thuộc Bộ GTVT sớm nghiên cứu tìm ra hướng xử lý; tốt nhất nên điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung Thông tư 43 cho phù hợp với thực tế.
VĂN THI