Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng Trịnh Thị Thanh (sinh năm 1982, trú tại phường Ngô Quyền, TP Bắc Giang), kiểm sát viên ngành kiểm sát tỉnh Bắc Giang, để điều tra về hành vi lừa bán một mảnh đất cho 3 người, thu lợi bất chính hơn 10 tỷ đồng. Theo phản ảnh của các bị hại, từ năm 2015 đến tháng 4-2018, Trịnh Thị Thanh sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) tại địa chỉ số 43, tổ 7, phường Ngô Quyền, TP Bắc Giang để thế chấp vay của ông N.V.T số tiền 2,7 tỷ đồng. Sau đó, Thanh báo mất sổ đỏ và xin cấp lại sổ mới. Đến tháng 9-2017, Thanh sang tên sổ này cho một người khác với giá 4 tỷ đồng và 7 tháng sau tiếp tục lừa bán cho một người nữa với giá 3,4 tỷ đồng.

Tháng 7-2018, Đặng Huy Biền (82 tuổi, trú tại phường 7, quận Phú Nhuận, TP Hồ Chí Minh) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Đà Nẵng ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú. Đầu năm 2017, Biền làm giả các tài liệu, gồm: Hợp đồng nhận chuyển nhượng hơn 10.000m² của một doanh nghiệp bất động sản cùng 3 biên bản giao nhận tiền cọc hơn 333 tỷ đồng, đồng thời trưng ra sơ đồ chi tiết các lô đất và nói có sổ đỏ đối với 48 lô đất ven biển Sơn Trà-Điện Ngọc và các giấy tờ giả mạo khác để mọi người tin mình là chủ đầu tư dự án Royal Era 1 (Đà Nẵng). Đối tượng nói dối rằng toàn bộ số đất đang được làm thủ tục để cấp sổ đỏ cho từng lô nhỏ và muốn bán rẻ trước một số lô đã có sổ đỏ để lấy tiền lo lót thủ tục. Từ tháng 11-2017 đến tháng 2-2018, ông Hoàng-một khách hàng mua đất của Biền, đã tìm được nhiều nhà đầu tư có nhu cầu mua đất và nhận tiền đặt cọc theo ủy quyền của Biền 9 lô đất với số tiền gần 32 tỷ đồng. Sau đó, ông Hoàng giao cho Biền gần 8 tỷ đồng, số tiền còn lại ông Hoàng sử dụng. Đến hạn cam kết giao sổ đỏ và ra công chứng để thanh toán nốt số tiền còn lại, Biền đã làm giả sổ đỏ để giao, nhưng một khách hàng nghi ngờ và báo công an.

Còn vụ Nghiêm Thị Viết ở Đông Anh (Hà Nội) vay 3 tỷ đồng của chị Nguyễn Thị Nga ở phố Bùi Thị Xuân, Hà Nội thì thế chấp một sổ đỏ làm tin. Sổ đỏ ghi mảnh đất có diện tích 384m², mang tên ông Trần Công Sơn và bà Trần Thị Ngọc ở phường Phú Thượng (Tây Hồ, Hà Nội). Tại bìa 4, trong phần ghi chú về thay đổi chủ sở hữu có nội dung: Đã sang tên cho bà Nghiêm Thị Viết ngày 12-3-2008, có ký tên, đóng dấu của Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Tây Hồ. Quá hẹn 10 ngày không trả tiền chuộc sổ đỏ, do chị Nga đòi nợ ráo riết nên Viết đã viết giấy bán mảnh đất cho chị Nga để gán nợ. Khi đến thăm đất, chị Nga tá hỏa thấy gia đình ông Sơn-bà Ngọc vẫn đang sinh sống tại đây và họ cho biết chưa hề bán mảnh đất này cho ai bao giờ. Còn sổ đỏ mà chị Nga đang có đúng là của gia đình ông bà nhưng bị thất lạc cách đó ít lâu. Cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra, xác minh và kết luận, phần ghi chú về thay đổi chủ sở hữu tại bìa 4 là giả, được Viết “cấy” thêm vào.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân của hầu hết những vụ lừa đảo nhà đất nêu trên là do tâm lý chủ quan, sự thiếu hiểu biết hoặc ham rẻ, sợ không mua nhanh thì lỡ thời cơ. Trao đổi với chúng tôi, Luật sư Đỗ Viết Hải, Chủ tịch Công ty Luật hợp danh Sự thật cho rằng, khi tham gia giao dịch nhà đất, người mua cần kiểm tra tên, ảnh, số chứng minh thư trên căn cước công dân của người bán có trùng với thông tin trên sổ đỏ không. Sau đó đề nghị người bán cung cấp bản phô tô sổ đỏ để kiểm tra các nội dung: Chủ nhà và người đang sử dụng nhà và đất; quy hoạch; ngăn chặn giao dịch tại các cơ quan chức năng (UBND xã, phường; phòng Tài nguyên và Môi trường quận, huyện; phòng công chứng...). Người mua nên xác lập các giao dịch đặt cọc, chuyển nhượng tại phòng công chứng. Khi thanh toán, các bên phải có biên bản xác nhận giao tiền, ủy nhiệm chi của ngân hàng và đồng thời làm thủ tục bàn giao nhà, đất. Bước cuối cùng là làm thủ tục sang tên sổ đỏ tại Văn phòng Đăng ký đất đai để bảo đảm quyền lợi cao nhất của người mua.

Theo ông Trần Quốc Khánh, Trưởng văn phòng Công chứng Lạc Việt (Hà Nội): Trong giao dịch đất nền, để tránh rủi ro, người mua nên tìm hiểu kỹ thông tin quy hoạch, tính pháp lý dự án ở cơ quan, chính quyền địa phương nơi có dự án. Tốt nhất chọn chủ đầu tư uy tín, đối tác phân phối tin cậy và thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động của chủ đầu tư, đối tác. Ông Khánh khuyến cáo: "Quan trọng hơn là người mua phải tự bảo vệ mình, bằng cách trang bị những kiến thức cần thiết, tỉnh táo thu thập thông tin, không tham rẻ và tôn trọng thủ tục pháp lý theo quy định pháp luật, các nghĩa vụ về thuế, phí, lệ phí. Khi lựa chọn tổ chức hành nghề công chứng hoặc luật sư phải chọn người có kinh nghiệm, uy tín, không tiếc các dịch vụ, chi phí để được pháp luật bảo đảm quyền sở hữu tài sản".

KIM DUNG