Chị Quỳnh chia sẻ: “Tôi đi xin việc rất nhiều nơi, nhưng ở đâu họ cũng nói đã đủ người, không có nhu cầu nhận thêm. Tìm hiểu, tôi được biết, các cơ sở sản xuất sợ người khuyết tật (NKT) không đủ sức khỏe nên họ không muốn nhận. Vì vậy, đến giữa năm 2017, tôi quyết định đi học may và mở cửa hàng may mặc tại nhà, với mong muốn kiếm tiền trang trải cuộc sống".

Ảnh minh họa. Nguồn: molisa.gov.vn

Cũng giống trường hợp của chị Quỳnh, mặc dù đã tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội từ năm 2013 nhưng đến nay anh Trần Văn Hà (đường Giải Phóng, TP Hà Nội) vẫn chưa tìm được việc làm ổn định. Anh Hà cho biết: “Quá trình học, tôi luôn phấn đấu để có kết quả thật tốt. Sau khi ra trường tôi luôn gạt bỏ suy nghĩ mình là NKT. Nhưng đến khi đi xin việc, thấy tôi bị khuyết tật ở chân thì dường như không có công ty nào muốn nhận. Mặc dù trước khi đến nộp hồ sơ, tôi luôn gọi điện hỏi trước xem họ có tuyển NKT không và họ trả lời là có. Thế nhưng, khi cầm hồ sơ đến nộp thì họ lại lấy nhiều lý do để không nhận. Quả thực, các nhà tuyển dụng họ chỉ nhìn NKT từ bên ngoài mà không tìm hiểu khả năng làm việc thực sự của những NKT như chúng tôi”.

Để giúp NKT tìm được việc làm, những năm qua, Trung tâm giới thiệu việc làm Hà Nội (Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Hà Nội) thường xuyên mở những phiên giao dịch việc làm cho NKT, qua đó có thể kết nối giữa NKT có nguyện vọng tìm việc với các doanh nghiệp có chính sách tuyển dụng NKT. Ông Vũ Quang Thành, Phó giám đốc Trung tâm giới thiệu việc làm Hà Nội cho biết: “Việc sử dụng lao động khuyết tật trong doanh nghiệp cũng như thay đổi nhận thức của doanh nghiệp là cả vấn đề, bởi vì khi sử dụng lao động khuyết tật thì phải kèm theo đó là các hoạt động về cải thiện môi trường, điều kiện làm việc và các chế độ, quyền lợi đối với lực lượng lao động khuyết tật”.

Gần đây, do nhìn nhận tích cực về khả năng làm việc của NKT nên nhiều doanh nghiệp đã tiếp nhận lao động là NKT, như: Chi cục thuế quận 1 (TP Hồ Chí Minh), Công ty Vietsoftware, Công ty TNHH Ninh Khánh (tỉnh Ninh Bình)... Ông Nguyễn Văn Son, Giám đốc Công ty TNHH Ninh Khánh cho biết: “Công ty chúng tôi hiện có 30 lao động là NKT đang làm việc. Chúng tôi cũng khuyến khích NKT nộp hồ sơ xin việc. Thực tế người lao động khuyết tật làm việc tại công ty những năm qua cho thấy năng lực của họ không thua kém người bình thường. Họ làm việc rất chăm chỉ, tỉ mẩn, cẩn thận. Những sản phẩm thủ công mỹ nghệ do họ làm ra rất hoàn hảo. NKT ít có cơ hội việc làm, nên khi được doanh nghiệp tin tưởng và tạo cơ hội, họ sẽ cố gắng hết mình để làm việc”.

Tuy nhiên, bên cạnh những chủ sử dụng lao động đã có những nhìn nhận tích cực đối với NKT, thì vẫn có không ít cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp từ chối tuyển dụng, hoặc dè dặt khi xét hồ sơ xin việc của NKT. Theo ông Lương Phan Cừ, Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam: “Rào cản lớn nhất hiện nay là xã hội vẫn nhìn NKT bằng con mắt thương hại, đối đãi với NKT theo quan điểm từ thiện, nhân đạo chứ chưa theo cách tiếp cận tích cực là bảo đảm quyền cơ bản của họ. Việc đi lại, giao tiếp của NKT còn khó khăn; trình độ văn hóa còn thấp. Nhiều NKT chưa được học nghề, chưa có việc làm dù chỉ là công việc giản đơn với thu nhập thấp. Phần lớn NKT có gia cảnh nghèo khó, thậm chí rất nghèo… Những yếu tố đó khiến NKT thường mang trong mình cảm giác tự ti”.

Những năm gần đây, Nhà nước đã có nhiều chính sách ưu tiên về học nghề và việc làm cho NKT. Trong đào tạo nghề cho lao động nông thôn, NKT là đối tượng ưu tiên, được miễn học phí, hỗ trợ thêm chi phí ăn ở, đi lại và được giới thiệu việc làm sau học nghề. Thế nhưng, hiện nay NKT vẫn rất khó khăn khi tìm kiếm việc làm.

Thiết nghĩ, để không lãng phí nguồn nhân lực này, bên cạnh việc tổ chức đào tạo nghề cho NKT một cách phù hợp và đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng lao động, các địa phương, doanh nghiệp cần phải chia sẻ thông tin về việc làm cho NKT. Về phần mình, các trung tâm giới thiệu việc làm cần thường xuyên tổ chức hội chợ việc làm, triển lãm giới thiệu sản phẩm của NKT để các đơn vị, công ty, doanh nghiệp hiểu rõ được năng lực làm việc của NKT... từ đó tạo điều kiện giúp NKT sớm tìm được việc làm, ổn định cuộc sống.

ĐỨC THỊNH