Đoạn đường từ thị trấn Mường Lát vào xã Quang Chiểu dài 20km, nhưng phải mất hai giờ chúng tôi mới đến nơi do đường bị sạt lở, phải đi bộ gần 5km. Tại đây, dân quân xã vẫn đang giúp đỡ bà con tháo dỡ nhà bị đổ, dựng lều để ở tạm. Bản Qua và bản Mờng là hai bản của xã Quang Chiểu bị thiệt hại nặng với 34 căn nhà bị trôi và hư hại. Những người già ở bản Qua vẫn bàng hoàng khi họ sống gần hết đời người nhưng chưa bao giờ chứng kiến trận lũ với tốc độ nhanh và khủng khiếp đến vậy. Chỉ trong vài giờ, đất đá từ trên khe suối dồn về cuốn trôi đi cơ nghiệp bao năm tích cóp của người dân. Nhiều gia đình chỉ kịp vơ vài bộ quần áo và bất lực nhìn dòng lũ cuốn trôi nhà cửa. 

leftcenterrightdel
Dân quân xã Quang Chiểu (Mường Lát, Thanh Hóa) giúp dân tháo dỡ nhà sập, dựng lều ở tạm.

Ông Lương Văn Ằng (bản Mờng, xã Quang Chiểu) kể lại cho chúng tôi nghe câu chuyện về sự giúp đỡ hết mình của dân quân xã khi gia đình ông gặp hoạn nạn. Hôm đó, ngày 31-8, trong lúc đường sá đang cô lập, người dân trong bản ai cũng nháo nhào chạy lũ thì vợ của ông là bà Hà Thị Thương đau bụng quằn quại, nghi bị đau ruột thừa. Nhận được tin báo, 5 dân quân xã Quang Chiểu đã dùng cáng, cắt rừng, lội qua dòng nước lũ đưa bà Thương đến bệnh viện. Ông Lương Văn Ằng xúc động nhớ lại: “Từ nhà tôi ra đến bệnh viện huyện phải mất khoảng 20km mà đường sá đang bị sạt lở không thể đi được. Lúc đó, chỉ có thể nhờ đến các đồng chí dân quân. Anh em đã đi cắt rừng, qua những đoạn đường sạt lở, có những đoạn phải lội bùn ngập đến đầu gối đưa vợ tôi tới bệnh viện. Sau khi đến bệnh viện, vợ tôi được phẫu thuật, hiện sức khỏe đã ổn định. Nếu hôm đó không có sự giúp đỡ của dân quân xã Quang Chiểu thì không biết điều gì sẽ xảy ra với bà ấy”.

Ông Vi Văn Thiến, Trưởng bản Qua, cho biết: “Cả bản có 51 hộ dân thì 34 hộ đã bị lũ cuốn trôi và làm hư hại nhà cửa. Những ngày qua, LLVT huyện Mường Lát đã giúp nhân dân tháo dỡ, làm được 15 ngôi lều để người dân ở tạm. Suốt 5 ngày bị lũ cô lập, mất phương tiện liên lạc, lực lượng dân quân đã trích ngân sách mua gạo, dầu thắp sáng để hỗ trợ người dân đến khi bên ngoài tiếp cận được. Hôm nay, chúng tôi đã họp dân, lấy ý kiến bà con về việc di dời nhà đến nơi ở mới”.

Tại bản Pọong (xã Tam Chung, huyện Mường Lát), bản bị thiệt hại nặng nhất, 89 hộ dân mất nhà cửa cùng gần 400 nhân khẩu trú tại Ban CHQS huyện, Đoàn KT-QP 5 và đồn biên phòng đã quay trở về để dựng nhà. Bà con dùng những cây luồng và cành cọ, tận dụng những tấm prô-xi-măng còn sót lại để tạm thời che mưa, che nắng. Trong ngày 30 đến 31-8, từ sáng sớm đến tối khuya, bất chấp dòng lũ cuồn cuộn chảy, lực lượng dân quân xã Tam Chung đã kịp đưa người già, trẻ nhỏ cùng nhiều tài sản của 89 gia đình trong thôn đến nơi an toàn.

Ông Lò Quốc Tính, Trưởng bản Pọong, xã Tam Chung kể: Vào ngày lũ đến, ông Lục Văn Huệ (bản Pọong, xã Tam Chung) bị bệnh lâu ngày, sức khỏe rất yếu, không thể đi sơ tán. Lúc đó, bản Pọong đang trong tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”, bị lũ chia cắt. Lực lượng dân quân đã thay nhau cõng ông Huệ đến nơi an toàn. Anh Vy Văn Dục, Tiểu đội trưởng dân quân xã Tam Chung là người đã bất chấp nguy hiểm để đưa ông Huệ đến nơi an toàn. Vừa qua, LLVT huyện Mường Lát đã giúp gia đình ông Huệ dựng căn nhà tạm để che mưa, che nắng. Ông Huệ nghẹn ngào kể: “Lũ nhanh lắm, chỉ vài tiếng là cuốn trôi hết. Chú Dục là dân quân, trong lúc gia đình chú cũng bị lũ cuốn nhưng vẫn tạm gác việc nhà để giúp bà con xóm làng, giúp gia đình tôi”.

Trong tình thế Mường Lát bị cô lập với bên ngoài và cô lập giữa các bản làng với nhau, lực lượng dân quân Mường Lát đã phát huy tốt vai trò "tại chỗ”, kịp thời giúp người dân qua cơn hoạn nạn. Anh Hà Văn Tiến, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Quang Chiểu nói giản dị: “Chúng tôi chỉ nghĩ là mình cần làm tròn vai trò lực lượng tại chỗ, kịp thời giúp đỡ khi đồng bào cần”.

Bài và ảnh: HOÀNG HOA LÊ