Bài 2: Việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm

Những bất cập và sự than phiền

Đến năm 2017, toàn tỉnh đã có 56 công trình cấp nước. Thế nhưng thực tế, những bất cập bắt đầu bộc lộ. “Tháng 6-2016, bà con một số thôn của xã Việt Hùng (Vũ Thư) khổ sở vì chất lượng nước sạch và tình trạng nước máy thiếu, yếu, không đủ đáp ứng nhu cầu của người dân trong mùa hè”, ông Phạm Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch UBND xã Việt Hùng cho biết. Xã cũng đã đề nghị doanh nghiệp cung cấp nước nâng công suất hoạt động, nâng cấp đường ống, thiết bị. Đại diện doanh nghiệp cũng hứa hẹn nhiều lần, nhưng tình hình chưa được cải thiện. Cũng vào tháng 7-2016, gần 2.000 hộ dân xã Vũ Hội (Vũ Thư) sử dụng nguồn nước sạch do xã cung cấp luôn trong tình trạng lo lắng về chất lượng. Tháng 8-2017, gần 300 hộ dân của xã Tam Quang (Vũ Thư) chưa được dùng nước sạch, tập trung chủ yếu ở hai thôn: Hòa Bình và Vô Ngại. Ông Trần Văn Hiên (thôn Lưu Xá Nam, xã Canh Tân, huyện Hưng Hà) kể, gia đình ông đã rất phấn khởi khi được dùng nước sạch nhưng bị mất nước kéo dài 4 tháng phải quay trở lại dùng nước giếng khoan.

Nước sạch về với hộ nghèo của tỉnh Thái Bình.

Cũng vào tháng 9-2017, người dân của 17 xã thuộc phạm vi cấp nước của Công ty Cổ phần Nước sạch Hưng Hà phản ảnh đến các cấp chính quyền đề nghị giải quyết tình trạng mất tiền mà không được dùng nước sạch. Nhiều gia đình trước đó đã đập bỏ bể chứa nước mưa rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan. Chất lượng nước của một số doanh nghiệp, trạm cấp nước, như: Trạm cấp nước thị trấn Hưng Hà, thị trấn Hưng Nhân, Công ty TNHH Bitexco Nam Long, Trạm Phương La, Trạm Thanh Cách… bỗng trở nên thất thường. Ngoài những trạm cấp nước thất thường về chất lượng, 18 công trình nước sạch khác trên địa bàn tỉnh đã ngừng hoạt động. Nguyên nhân khiến các trạm cấp nước ngừng hoạt động được xác định là do quy mô đầu tư nhỏ, không phù hợp với xu thế sản xuất tập trung; mô hình quản lý không đồng nhất, hoạt động quản lý yếu kém, tỷ lệ nước thất thoát lớn, chưa khai thác hết công suất thiết kế và chất lượng nước của một số công trình chưa bảo đảm…

Tích cực lắng nghe, quyết liệt vào cuộc

Trước thực trạng ấy, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các cấp, ngành đã tích cực vào cuộc. Ngày 23-8-2017, đoàn công tác của UBND tỉnh và UBND huyện Vũ Thư xuống kiểm tra tình hình cung cấp nước sạch tại địa bàn xã Tam Quang, chỉ đạo Nhà máy nước Nam Long khẩn trương khắc phục mọi khó khăn để cấp nước sớm nhất cho người dân.

Tại huyện Hưng Hà, ông Phạm Văn Sinh, Bí thư Tỉnh ủy; ông Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cùng nhiều lãnh đạo trực tiếp về chỉ đạo, yêu cầu doanh nghiệp thực hiện cấp nước sạch cho người dân 17 xã của huyện. “Nếu ngày 16-11-2017, công ty không triển khai đúng tiến độ thì UBND tỉnh điều chỉnh lại quy hoạch cấp nước của dự án cho các doanh nghiệp khác”. Đó là chỉ đạo kiên quyết, là “tối hậu thư” của lãnh đạo tỉnh Thái Bình. Lãnh đạo tỉnh cũng yêu cầu huyện Hưng Hà chỉ đạo doanh nghiệp thực hiện công khai các tài liệu liên quan đến chất lượng nước với người dân, giải quyết các vấn đề đặt ra. Đến ngày 31-12-2017, huyện Hưng Hà từ địa phương có tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh thấp nhất tỉnh (dưới 30%) đã nâng lên hơn 65%.

Trong năm 2017, 53 dự án cấp nước được kiểm tra, xử lý vướng mắc. “Không thể để nước sạch dừng chân ở cổng làng mà phải đến thẳng hộ dân. Không thể để dân mất tiền mà không được dùng nước sạch”-Đó là nhấn mạnh của Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hồng Diên tại nhiều cuộc họp.

Lãnh đạo tỉnh còn nêu ra mốc 31-12-2017 các dự án đã hoàn thành đường ống cấp 1 phải đạt tỷ lệ đấu nối trên 80%. Các dự án đang trong quá trình hoàn thiện, phải đạt tỷ lệ đấu nối 65%. Nếu chậm tiến độ, doanh nghiệp sẽ bị tỉnh xem xét điều chỉnh mạng lưới, thậm chí rút giấy chứng nhận đầu tư.

Về đích-chỉ quyết tâm thôi chưa đủ!

Báo cáo của các huyện, thành phố trong tỉnh Thái  Bình cho biết: Tính đến hết tháng 10-2017, toàn tỉnh có 359.022 hộ dân của 267 xã đã đấu nối, sử dụng nước sạch, đạt tỷ lệ 66%, trong đó có 5/8 huyện, thành phố đạt tỷ lệ đấu nối sử dụng nước sạch (từ 65% trở lên), còn 3/8 huyện gồm Hưng Hà (29,2%), Quỳnh Phụ (51,15%), Đông Hưng (60,9%) chưa đạt chỉ tiêu. Nguyên nhân chính được nhìn nhận là một bộ phận nhân dân vẫn mang nặng tư tưởng bao cấp, chờ đợi Nhà nước. Nhiều hộ dân chưa thấy rõ hiệu quả việc sử dụng nước sạch, mang lại lợi ích lâu dài. Nhiều hộ dân vẫn sử dụng nước giếng khoan, giếng khơi, nước mưa... để tiết kiệm.

Thời gian qua, Thái Bình tiếp tục có nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đấu nối nước sạch nông thôn. Địa phương nào không đạt tối thiểu từ 65% số hộ đấu nối trở lên sẽ thanh tra công vụ và thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu tại các cấp xã, huyện. Địa phương không đạt chỉ tiêu dùng nước sạch sẽ không xét đạt chuẩn nông thôn mới và không giải quyết đề nghị hỗ trợ xây dựng nông thôn mới. Các công ty cấp nước sạch thực hiện chậm trễ, không cấp nước kịp thời, dự án có tỷ lệ đấu nối thấp dưới 65% cũng bị xử lý nghiêm. Ông Vũ Ngọc Quỳnh, Trưởng thôn Hữu Vi Nam, xã Nam Chính (Tiền Hải) cho biết: “Trước đây, do thiếu thông tin về chất lượng và giá nước nên nhiều hộ dân chưa yên tâm đăng ký đấu nối. Giờ công khai người dân rất yên tâm”.

Một giải pháp rất hiệu quả là Thái Bình không chạy theo chỉ tiêu thành tích cơ học mà rất quan tâm đến người nghèo. Bà Nguyễn Thị Quyên, Giám đốc Công ty TNHH thương mại và vận tải Tín Thành, cho biết: “Việc huy động tiền đóng góp của người sử dụng nước (chiếm khoảng 15-20% tổng kinh phí đầu tư) nhưng mức thu xã hội hóa của công ty là 2,5 triệu đồng và còn có các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo chỉ thu 1,5 triệu đồng; gia đình liệt sĩ chỉ thu 1 triệu đồng…”.

Tại huyện Quỳnh Phụ, địa phương tổ chức trao bồn chứa nước tặng các hộ nghèo, mỗi hộ được hỗ trợ 1 bồn chứa nước và 200.000 đồng, tổng giá trị là 2 triệu đồng. Ngoài ra, trong số tiền 2,7 triệu đồng phí đấu nối mới, hộ nghèo chỉ phải đóng trước 500.000 đồng, số tiền còn lại được trả góp trong thời gian 20 tháng. Tại huyện Tiền Hải, UBND huyện Tiền Hải có cơ chế hỗ trợ một phần kinh phí bằng hình thức xã hội hóa cho đối tượng hộ nghèo trong toàn huyện, mỗi hộ 500.000 đồng và còn hỗ trợ cho vay vốn...

Kết quả chỉ sau hai tháng, đến ngày 31-12-2017, toàn tỉnh đã có 429.687 hộ dân của 276 xã, thị trấn đã đấu nối, sử dụng nước sạch, đạt tỷ lệ 77,8%. Nếu không tính 17 xã thuộc phạm vi cấp nước của Công ty Cổ phần Nước sạch Hưng Hà thì tỷ lệ đấu nối, sử dụng nước sạch bình quân đạt 84,05%. Mục tiêu ngày 30-4-2018, tỷ lệ 100% hộ dân khu vực nông thôn sử dụng nước sạch sinh hoạt ở Thái Bình đang đến rất gần.

ĐỖ NHUNG