Tín dụng đen, nhìn từ hai phía

Hình thức cho vay bất hợp pháp này không chỉ đang xảy ra ở các vùng đô thị, đồng bằng đông đúc dân cư mà nó đã len lỏi đến vùng sâu, vùng xa, vùng cao. Bóng đen của nó đang lan dần ra trên dải đất cong cong hình chữ S và không ai dự đoán hết được hậu quả do nó gây ra. Từ tín dụng đen, nhiều bi kịch gia đình, xã hội đã, đang xảy ra làm đảo lộn hoặc phá vỡ cuộc sống yên bình của người dân. Vay tiền với lãi suất cắt cổ, đến khi làm ăn không hiệu quả chẳng còn khả năng trả được nợ nên đi vào ngõ cụt tăm tối. Không trả được nợ, nhà cửa, xe cộ và các phương tiện, đồ dùng khác bị kẻ cho vay tịch thu. Có con nợ trở thành trắng tay, có người bất lực, bế tắc tìm đến cái chết như một cách giải thoát. Gần đây, thật xót xa khi có sinh viên quê ở vùng núi chỉ vì vay hai triệu đồng nhưng đến hẹn không có khả năng trả nợ phải tự tử. Nghĩ mà đau và cũng giận cho một thân phận khốn khó không thấy hết giá trị của cuộc sống con người, quẫn trí làm điều chẳng đáng làm. Qua đó, ta thấy được sự nghiệt ngã, hà khắc, tệ bạc, đầy bất ổn, bất an trong thế giới tín dụng đen. Một thế giới tranh tối tranh sáng mà sức mạnh, quyền uy luôn luôn thuộc về kẻ cho vay. Đứng đằng sau những thế lực cho vay nặng lãi không thể không có những tay đao búa, số má được sử dụng vào việc đi đòi nợ. Các con nợ không dễ dây dưa hay ù lì vì họ biết, biết rất rõ rằng, mình chẳng dễ thoát được sự trừng phạt nặng nề và lạnh lùng của kẻ cho vay nặng lãi. Tín dụng đen hiển hiện như một mảng tối đầy nguy hại trong xã hội mà nạn nhân trực tiếp của nó là những người cần tiền để làm ăn, mua sắm, chữa bệnh...

Phát hiện, xử lý nghiêm khắc với tệ nạn tín dụng đen là việc chính quyền các cấp đã và đang làm. Những biện pháp trấn áp, trừng phạt kẻ cho vay nặng lãi và những ai theo lệnh chủ xúc phạm, hành hung người vay phải bị pháp luật xử lý thật công minh, nghiêm khắc.

Tuy nhiên, nhìn ở phía khác, chúng ta không thể không đặt ra câu hỏi: “Vì sao một bộ phận nhân dân phải đi vay nặng lãi?”. Không có tiền, thiếu tiền người ta mới đi vay. Thiết nghĩ, đó là nhu cầu chính đáng của người dân. Ai sẽ đáp ứng nhu cầu này nếu không phải là ngân hàng, các tổ chức tín dụng hợp pháp. Khi ngân hàng và các tổ chức tín dụng không đáp ứng được nhu cầu của người dân muốn vay thì đương nhiên họ phải tìm đến nguồn cung khác. Có cầu tất yếu sẽ có cung; cầu càng cao thì cung càng lớn, tín dụng đen ra đời cũng dựa trên quy luật đó. Khi ngân hàng và các tổ chức tín dụng hợp pháp còn chưa tạo ra được sự thuận lợi về thủ tục và nhanh chóng về thời gian cho người dân vay tiền thì chắc chắn tệ nạn tín dụng đen vẫn tồn tại. Lên mạng internet, ta gặp không ít những lời mời chào, dẫn dụ ngọt ngào, lại có phần dễ dãi về việc cho vay và đó chính là sự hấp dẫn khó cưỡng lại đối với người đang cần vốn liếng làm ăn hay thiếu tiền lo công chuyện này khác. Có lẽ ngân hàng hay các tổ chức tín dụng hợp pháp nên có nhiều gói sản phẩm đa dạng, phong phú cho nhiều đối tượng khách hàng của mình. Tôi nghĩ, tính ưu việt của chế độ ta được thể hiện đầy đủ ở đây. Một ngân hàng chính sách có lẽ chưa đủ thỏa mãn nhu cầu vay tiền của người nghèo và các đối tượng cần quan tâm đang ngày một lớn và ráo riết hơn, mà các ngân hàng đều nên có những cách làm thiết thực vì dân, cho dân. Kinh doanh nào cũng cần hướng tới sự mạnh giàu và bình yên của xã hội, tôi nghĩ thế. Chẳng phải tự nhiên mà từ thế kỷ 15, Nguyễn Trãi đã nhấn mạnh trong Bình Ngô đại cáo “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Làm cho dân yên ổn là nhân nghĩa. Dân yên, nước sẽ mạnh nhờ sự đồng lòng quyết chí tăng lên. Dân chưa yên thì mọi cố gắng để làm cho đất nước mạnh giàu lên chỉ là mơ tưởng. Và còn điều này nữa, khi lòng dân được kết nối vững bền thì thế lực thù địch nào định nhòm ngó giang sơn Việt cũng phải dè chừng.

Thế đấy, đừng nghĩ chuyện tín dụng đen chẳng ảnh hưởng tới an ninh đất nước. Xã hội có muôn vàn mối quan hệ xoắn bện vào nhau, cái tích cực hay tiêu cực đều tác động đến sự sáng tối, tốt xấu của cộng đồng đông đúc, rộng lớn. Và, chúng ta cũng đừng bao giờ quên lời Bác Hồ đã từng dặn: Cái gì có lợi cho dân phải hết sức làm, cái gì có hại cho dân phải hết sức tránh. 

NGUYỄN HỮU QUÝ