Mới mà không lạ

Một trong những mục tiêu của dự thảo chương trình GDPT mới đối với môn Toán là giúp học sinh có những kiến thức, kỹ năng toán học phổ thông, cơ bản, thiết yếu; phát triển khả năng giải quyết vấn đề có tính tích hợp liên môn giữa môn Toán và các môn học khác; tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào thực tế đời sống... Theo GS Đỗ Đức Thái, Chủ biên chương trình môn Toán, triết lý xây dựng môn Toán học trong chương trình GDPT mới thể hiện ở 4 yếu tố: Tinh giản, thiết thực, hiện đại và sáng tạo.

Sự đổi mới đầu tiên có thể kể đến là việc giảm tải so với chương trình hiện hành. Theo thiết kế mới của bộ môn Toán thì về cơ bản, chương trình sẽ được tích hợp xoay quanh 3 mạch kiến thức của các phân môn: Số và đại số, hình học và đo lường, thống kê và xác suất. Các kiến thức này được thiết lập trong một chỉnh thể thống nhất, phát triển cao dần liên tục từ lớp 1 đến lớp 12. Bên cạnh kiến thức cơ bản mang tính cốt lõi sẽ có mạch các kiến thức cụ thể song hành giúp hình thành năng lực cho học sinh.

leftcenterrightdel
Thầy Trần Văn Quang (Trường THCS Diễn Hải) và các em học sinh lớp 8 trong giờ học môn Toán.

Các kiến thức thực tiễn gắn liền với môn Toán được kết cấu hơn 20% tổng thời lượng của chương trình. Cách thiết kế mới này sẽ giảm bớt thời lượng học kiến thức mang nặng tính lý thuyết, đồng thời tăng cường sự trải nghiệm cho học sinh với môn Toán trong thực tiễn. 

Về cơ bản, những thay đổi của môn Toán trong dự thảo không phải là đổi mới kiến thức của bộ môn, mà chỉ là cách sắp xếp lại cho khoa học. Từng lớp lang tiếp nhận phù hợp với đối tượng học sinh ở các cấp học. Mục tiêu hình thành những năng lực mới ở người học cũng được đặt lên cao hơn là tiếp nhận kiến thức đơn thuần. Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, thầy Trần Văn Quân, Tổ trưởng Tổ khoa học tự nhiên, Trường THCS Phúc Thọ, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An (nơi đang thí điểm dạy học theo mô hình trường học mới), chia sẻ: “Kiến thức trong dự thảo môn Toán đang xây dựng hoàn toàn không phải mới lạ. Đó là cách sắp xếp hệ thống kiến thức cho khoa học hơn. Chương trình mới tăng cường thêm trải nghiệm sáng tạo. Việc lồng ghép hiệu quả trải nghiệm thực tiễn giúp học sinh hứng thú hơn và tích cực tham gia hoạt động học".

Tìm lời giải cho bài toán mới

Sự thay đổi của môn Toán theo chương trình mới căn bản sẽ là thay đổi cách thức tiếp cận và tiếp nhận, ứng dụng vào thực tiễn. Để đạt được mục tiêu đó, có lẽ cần phải chú ý tìm lời giải cho một bài toán mới. Đó là yêu cầu thay đổi căn bản về phương pháp dạy học và cách thức tư duy dạy của người thầy, tư duy học của học sinh.

Theo thầy Trần Văn Quang, giáo viên môn Toán, Trường THCS Diễn Hải, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An: Điểm quan trọng nhất là học sinh được sáng tạo và trải nghiệm thực tế nhiều hơn. Giáo viên sẽ cần phải thay đổi nhiều, kể cả về phương pháp dạy học lẫn tư duy tổ chức hoạt động dạy học. Bởi muốn xây dựng các tiết học trải nghiệm thực tế trong môn Toán và tập trung hướng dẫn học sinh hoạt động bảo đảm đúng theo chương trình, đạt được các mục tiêu đề ra, bên cạnh huy động nhiều kiến thức, giáo viên còn cần có các kỹ năng mới trong dạy học bộ môn.

Điều chia sẻ của thầy Trần Văn Quang cũng là băn khoăn chung của nhiều giáo viên môn Toán khi tiếp cận với dự thảo chương trình mới. Đây là một trong những vấn đề đặt ra trong quá trình tập huấn giáo viên mà ngành giáo dục cần lưu tâm. Theo tìm hiểu của chúng tôi, đến thời điểm hiện tại, việc tập huấn giáo viên vẫn được thực hiện theo quy trình, một số giáo viên của các địa phương được lựa chọn đi tập huấn điểm, sau đó về tập huấn lại cho giáo viên trường mình. Ghi nhận phản ánh của nhiều giáo viên thì quy trình này chưa thực sự phù hợp, hiệu quả. Bởi việc nắm bắt và truyền đạt lại những nội dung tập huấn của giáo viên được chọn chưa tốt như mong muốn. Cách làm hay hơn là đưa chính cán bộ tập huấn về giảng dạy tập trung ở các nhà trường. Dù sẽ tốn thêm thời gian và kinh phí, song điều này sẽ hiệu quả hơn, đặc biệt đối với việc tập huấn chương trình đòi hỏi những phương pháp mới mà trước đó giáo viên ít khi được tiếp cận.

Để đưa môn Toán theo chương trình mới đi vào thực tiễn, bên cạnh sự chuẩn bị về tâm thế, kiến thức cho giáo viên, sự trang bị đồng bộ về cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ dạy học sẽ là điều kiện căn bản để tổ chức hoạt động dạy học môn này bảo đảm đúng mục tiêu, yêu cầu đặt ra của chương trình GDPT mới.

Bài và ảnh: DUY VĂN