Để kịp triển khai chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông (GDPT) mới bắt đầu từ năm học 2019-2020 đối với học sinh lớp 1 và lần lượt các năm tiếp theo đối với lớp 6 và lớp 10 theo kế hoạch, năm 2018 chắc chắn sẽ là một năm nhiều thách thức đòi hỏi ngành giáo dục gấp rút thực hiện với những việc làm cụ thể.
Phấn đấu hoàn thành sớm một năm
So với các lần cải cách và đổi mới GDPT từ năm 2000 trở về trước, quy mô và khối lượng công việc của lần đổi mới giáo dục này vô cùng lớn và hoàn toàn mới, chuyển đổi căn bản từ chương trình theo định hướng nội dung sang chương trình tiếp cận năng lực. Đây chính là thách thức lớn đối với Bộ GD&ĐT và các chuyên gia trong xây dựng chương trình. Trước thực tế trên, Quốc hội đã cho phép lùi thời điểm áp dụng chương trình GDPT mới tối đa hai năm so với lộ trình được đưa ra tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, SGK GDPT mới.
Không chỉ điều chỉnh về thời gian, cách thức thực hiện chương trình cũng được thay đổi. Nếu như trước đây, lộ trình triển khai có thể được biểu diễn bằng một hình tam giác có đáy ở trên, đỉnh quay xuống dưới (tức là năm đầu tiên triển khai ở lớp 1, lớp 6, lớp 10; năm thứ hai triển khai ở lớp 2, lớp 7, lớp 11; năm thứ ba ở lớp 3, lớp 8, lớp 12; năm thứ tư ở lớp 4, lớp 9 và năm cuối là lớp 5) thì lộ trình mới là một hình tam giác có đáy ở dưới, đỉnh ở trên, cụ thể như sau: Năm đầu sẽ bắt đầu triển khai áp dụng chương trình mới ở lớp 1; năm thứ hai áp dụng ở lớp 2 và lớp 6; năm thứ ba áp dụng ở lớp 3, lớp 7, lớp 10; năm thứ tư sẽ áp dụng ở lớp 4, lớp 8, lớp 11 và năm thứ năm sẽ là lớp 5, lớp 9 và lớp 12.
    |
 |
|
Một tiết học tại Trường THPT Kim Liên, Hà Nội. |
Việc giãn tiến độ này được các chuyên gia đánh giá là sẽ tạo điều kiện để Ban phát triển chương trình thực hiện khối lượng công việc tốt hơn và kỹ càng hơn, từ khâu soạn thảo, thực nghiệm, lấy ý kiến chuyên gia và các tầng lớp nhân dân đến việc thẩm định chương trình. Tuy nhiên, mới đây, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã đưa ra kết luận về việc triển khai xây dựng và chuẩn bị các điều kiện để áp dụng chương trình, SGK GDPT mới. Theo đó, tại thời điểm này, ngành giáo dục đang phấn đấu thực hiện sớm hơn một năm so với điều chỉnh của Quốc hội. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng chỉ đạo Vụ Giáo dục Trung học, Vụ Giáo dục Tiểu học chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thực hiện chương trình, SGK mới tuần tự theo từng cấp học, từ năm 2019-2020 đối với lớp đầu cấp của tiểu học, từ năm học 2020-2021 đối với lớp đầu cấp của THCS và từ năm học 2021-2022 đối với lớp đầu cấp của THPT.
Sẵn sàng tâm thế
Bên cạnh vấn đề về cơ sở vật chất, thiết bị dạy và học thì việc chuẩn bị đội ngũ giáo viên để thích ứng với chương trình mới là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm. Theo ghi nhận, đến thời điểm này, các địa phương đang gấp rút nâng cao trình độ chuyên môn, tập huấn cán bộ, giáo viên, chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho chương trình mới. Theo ông Nguyễn Văn Ngọc, Chánh văn phòng Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Ninh: Đối với tỉnh Bắc Ninh, khó khăn lớn nhất là cơ sở vật chất, nhưng hiện nay, ngành đã chuẩn bị tạm ổn. Về đội ngũ giáo viên, ông Ngọc thông tin, trong hội nghị sơ kết học kỳ 1 và triển khai nhiệm vụ học kỳ 2, sở sẽ triển khai, yêu cầu các địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện theo kết luận của Bộ trưởng. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ, giáo viên. Với trình độ đạt chuẩn, ông Ngọc tin tưởng, cán bộ, giáo viên tỉnh Bắc Ninh sẽ dễ dàng tiếp cận và bắt kịp với chương trình mới.
Theo Ban phát triển chương trình GDPT mới, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch tập huấn giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục về chương trình, SGK mới phù hợp với lộ trình đổi mới; đồng thời cũng đang chỉ đạo xây dựng và điều chỉnh chương trình đào tạo ở các trường sư phạm. Giáo viên vốn được đào tạo đơn ngành ở các trường sư phạm sẽ đi học thêm nhằm mở rộng kiến thức, lấy các chứng chỉ để có thể một mình đảm nhiệm được các môn học mới. Ban phát triển chương trình khẳng định tính khả thi của kế hoạch bồi dưỡng trên bởi từ nay đến lúc triển khai chương trình ở cấp THCS còn hai đến ba năm. Trong vòng một, hai năm nữa, các trường sư phạm cũng sẽ bắt đầu mở khoa, ngành đào tạo giáo viên dạy các môn học mới đáp ứng chương trình GDPT mới.
Bài và ảnh: NGUYỄN HOÀI