Ai cũng hiểu, môn Văn thuộc khối xã hội, không phải khối tự nhiên nên không có một công thức hay quy chuẩn thống nhất về nội dung, kết quả. Ngữ văn là tiếng nói của ngôn ngữ (rất phong phú về từ, câu cú, cách diễn đạt...) kết hợp với sự sáng tạo của học trò để cho ra đời những bài tập làm văn đa dạng. Giả dụ đề bài tả cảnh về quê ngoại, nhưng lại "ngầm" buộc các em phải viết là quê ngoại phải có cánh đồng lúa mênh mông, vườn cây trĩu quả, tôm cá đầy sông... thì thật là vô lý. Tất nhiên, văn học đòi hỏi phải mượt mà, bóng bẩy (trong cách chọn từ), nhưng không vì thế mà mất đi tính chân thật. Làm văn kiểu này là thiệt thòi cho các em có quê ngoại ở thành thị, vì có bao giờ các em nhìn thấy vườn cây, đồng lúa, tôm cá... Để không làm "mất lòng" giáo viên và tránh bị điểm kém nên em nào cũng viết theo kiểu mẫu, thành ra không có sự sáng tạo, bài tập làm văn trở nên rập khuôn, nhạt nhẽo. Thậm chí, nhiều em vì không biết quê ngoại ra làm sao nên buộc phải lên “Google” tìm những bài làm văn kiểu mẫu, tìm cách "xào nấu" lại rồi nộp cho giáo viên. Ở những bài nghị luận tác giả, tác phẩm của các em THPT cũng thế, giáo viên buộc các em phải học thuộc rồi khi kiểm tra hay làm bài thi viết giống như trong giáo án, trong vở...

Đã bao năm qua người ta kêu ca rất nhiều về vấn đề này, nhưng nhiều giáo viên Ngữ văn vẫn không thay đổi cách dạy. Không ít học trò vì muốn "đột phá" trong cách viết văn nên đã bị điểm thấp oan uổng, bởi giáo viên không thay đổi tư duy cởi mở vì sự cảm tính vẫn đeo đẳng trong đầu. Thay vì cho đề bài là "Tả con mèo nhà em" thì chỉ nên viết chung chung là "Tả vật nuôi nhà em", vì đâu phải nhà học sinh nào cũng nuôi mèo. Tôi từng chứng kiến một em học sinh đã khóc vì không biết tả con lợn ra sao, khi nhà em không nuôi lợn. Mặt khác, cần phải nói cho học sinh hiểu giáo án chỉ mang tính tham khảo, để các em vận dụng dàn bài vào bài văn của mình chứ không nên sao chép hoàn toàn. Cũng nên tư vấn, giải thích cặn kẽ cho học sinh về đề tài sắp làm để các em không hoang mang, lo lắng. Cần nhớ, giáo viên dạy văn cũng từng ngồi ghế nhà trường nên phải đặt mình vào hoàn cảnh học sinh.

Ngữ văn cùng với toán là hai môn học chính. Nhưng hiện nay, nhiều học sinh dường như dần xa rời Ngữ văn. Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó cần phải nói đến là phương pháp giảng dạy. Dạy văn mà khô khốc, rập khuôn, kiểu mẫu thì khó mà hấp dẫn học sinh. Vì vậy, để học sinh yêu thích môn Văn thì giáo viên phải thay đổi tư duy, thường xuyên trau dồi nghiệp vụ sư phạm, cách dạy mở cho học sinh được bay bổng trong sáng tạo và viết đúng sự thật về nội dung. Đừng dạy học sinh nói dối theo kiểu văn mẫu nữa, dễ ảnh hưởng đến phong cách sống của trẻ về lâu dài.

TRẦN THÁI HỌC