Một trong những di tích đó là đình Bình Đông (quận 8). Tại đây, ngoài tượng chân dung Chủ tịch Tôn Đức Thắng được xây dựng hướng ra bến Bình Đông, còn có Nhà lưu niệm Bác Tôn với nhiều tư liệu, hình ảnh quý, là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống, nhất là với thế hệ trẻ.
Cùng đoàn giáo viên, học sinh Trường THCS Lý Thánh Tông (quận 8), chúng tôi đến đình Bình Đông dâng hương Chủ tịch Tôn Đức Thắng và tham quan Nhà lưu niệm Bác Tôn. Ông Nguyễn Văn Tánh, Thư ký Ban quản lý Di tích đình Bình Đông, giới thiệu: Năm 1920, đồng chí Tôn Đức Thắng từ hải ngoại trở về Sài Gòn và bí mật thành lập Công hội đỏ, phát triển mạnh trong đội ngũ công nhân nhằm đoàn kết chống tư bản đế quốc. Với mục đích làm nơi chuyển nhận, cất giữ tài liệu và hội họp của Công hội đỏ vùng Sài Gòn-Chợ Lớn, đình Bình Đông trở thành địa điểm lý tưởng được lựa chọn. Tài liệu hoạt động cũng được cất giấu cẩn thận, an toàn trong khám thờ.
Từ 1925 đến năm 1928, đồng chí Tôn Đức Thắng đã nhiều lần đến dự các cuộc họp quan trọng tại đình Bình Đông; giảng bài về chủ nghĩa Mác, về lòng yêu nước chân chính và những việc cần làm cho các công nhân nòng cốt của hội. Suốt thời gian ấy, Công hội đỏ hoạt động đều đặn, hiệu quả tại đình Bình Đông mà không hề bị lộ bí mật. Các mật thư của Nguyễn Ái Quốc được chuyển từ nước ngoài về cũng như sách, báo tuyên truyền chủ nghĩa Mác đều được cất giấu an toàn ở chính điện.
Tại khu vực trưng bày kỷ vật của Bác Tôn, có một chiêng đồng nhỏ được đặt trang trọng, ghi rõ chú thích và giá trị lịch sử. Ông Nguyễn Văn Tánh giải thích: Đó là kỷ vật hiếm hoi của Bác Tôn được lưu giữ tại đình. Chiếc chiêng đồng này được Bác Tôn giao cho bộ phận canh gác sử dụng để gõ báo động nguy hiểm khi bọn lính Pháp lùng sục, bắt bớ; đã kịp thời báo động, bảo đảm an toàn cho Công hội đỏ trong thời gian hoạt động, làm việc tại đình…
Năm 1997, đình Bình Đông được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cấp bằng công nhận di tích lịch sử-văn hóa. Cũng năm đó, chính quyền địa phương xây dựng Nhà lưu niệm Bác Tôn trong khuôn viên. Đồng chí Nguyễn Thanh Xuân, Phó bí thư Quận ủy Quận 8, cho biết: Quận ủy đã chỉ đạo đưa Di tích đình Bình Đông vào giới thiệu, giảng dạy trong chương trình của các lớp sơ cấp chính trị, lớp bồi dưỡng đảng viên mới; chỉ đạo Phòng Giáo dục tổ chức các chương trình về nguồn, tham quan học tập và triển khai các cuộc thi tìm hiểu lịch sử về Bác Tôn và di tích đình Bình Đông để tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng cho học sinh. Qua đó, thế hệ trẻ hiểu hơn, thêm tôn kính và tự hào về nhà cách mạng kiệt xuất Tôn Đức Thắng.
Bài và ảnh: CHÂU GIANG