Vì yêu mến tờ báo, yêu công việc viết báo, nhiều cán bộ đã tham gia viết tin, bài cộng tác với tòa soạn góp phần cung cấp thông tin nóng hổi trên chiến trường và biểu dương những tấm gương chiến đấu dũng cảm của bộ đội. Kỷ niệm 68 năm Ngày Báo Quân đội nhân dân ra số đầu, tòa soạn trân trọng giới thiệu những kỷ niệm với tờ báo của Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ, nguyên Tham mưu trưởng Quân khu 7.

Tôi viết được báo không phải là vô tình, mà có chủ ý từ trước, nó manh nha từ trong những ngày gian khổ của chiến tranh. Hồi ấy, chiến tranh đang bước vào giai đoạn khốc liệt nhất. Tại chiến trường Khu 8, địch luôn tìm mọi cách tách “Việt Cộng” ra khỏi dân vốn đã tạo hình thái “Cài răng lược” rất rõ nét. Bom pháo địch ầm ầm giội xuống ấp xóm, đánh ra bưng biền ngăn chặn quân giải phóng. Bọn tề điệp, thám báo bung ra rình mò suốt ngày đêm. Nhưng được sự giúp đỡ của nhân dân, Trung đoàn 88 của chúng tôi cùng lực lượng vũ trang địa phương liên tiếp mở các trận đánh gây cho địch nhiều tổn thất nặng nề.

leftcenterrightdel
Phóng viên Báo Quân đội nhân dân trò chuyện với cựu chiến binh Sư đoàn 356 tại Lễ khánh thành Nhà tưởng niệm các anh Anh hùng liệt sĩ mặt trận Vị Xuyên (tháng 6-2016). Ảnh: ĐÌNH PHÒNG.

Trong trung đội tôi có Sơn-một chiến sĩ mới từ quê hương “5 tấn” vừa được bổ sung. Là con một trong gia đình neo người, Sơn suốt ngày âu sầu, nằm dài trong hầm bởi ý nghĩ nếu mệnh hệ gì, lấy ai là người nối dõi tông đường. Cuộc chiến đấu gian khổ, thiếu thốn đủ bề, ăn không đủ, giấc ngủ chẳng lành; mới ăn bữa trưa, nằm sấp tác nghiệp bản đồ mà đã mơ về bữa tối. Đêm luồn lách dưới kênh rạch, muỗi bu như vãi trấu, xong việc về “cứ” lăn ra ngủ như chết, tuổi trẻ mà. Nhưng với Sơn, tâm lý “mất giống” đè nặng, khiến cậu ta bỏ bữa, trằn trọc. Mấy trận liền tôi phải kèm ở bên. Khi xung phong, người lính phải thật máu lửa, vậy mà cậu ta tụt tạt phía sau, cả trung đội buồn phiền và lo cho Sơn, bởi ở chiến tuyến không có chỗ an toàn cho kẻ nhút nhát.

Sơn rất quý một kỷ vật người yêu tặng trước ngày lên đường, đó là chiếc khăn mùi soa thêu hình đôi chim bồ câu, vẫn là mô típ con đậu, con bay, mỏ quặp vào nhau, được gói trong một mảnh báo, xen kẽ có dòng chữ con gái nắn nót: “Hẹn anh ngày cưới!”. Hành quân mấy tháng trời ròng rã mới đến được chiến trường, vậy mà khăn vẫn như mới, mảnh giấy báo gói bên ngoài có nhàu đi đôi chút, dòng lưu bút vẫn rõ nét, chứng tỏ sự nâng niu của chủ nhân.

Rồi tôi tham gia chuẩn bị cho đợt ba Mậu Thân 1968. Hơn một tháng sau trở lại “cứ”, tôi ngạc nhiên về Sơn. Cậu ta không còn buồn rầu nữa, trẻ trung và tinh nghịch, hết đi gùi gạo, lại đi bám nắm địch, canh gác bảo vệ căn cứ. Gặp tôi, cậu ta hỏi đủ chuyện, lại còn đề nghị dạy cách gỡ mìn, sử dụng bản đồ, địa bàn. Không hiểu điều gì khiến Sơn thay đổi? Cuối cùng thắc mắc của tôi cũng được giải đáp. Tác nhân chính là mảnh báo rộng vừa bằng chiếc khăn-đó là Báo Quân đội nhân dân. Báo viết về tấm gương của 7 dũng sĩ, bị địch bao vây, nhưng các anh đã tỉnh táo, dũng mãnh tiến công, đánh địch để chiến thắng, để sống và chiến đấu cùng đồng đội.

Sơn bảo: “Những tấm gương sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng đã xoáy vào suy nghĩ mình, trở thành tình cảm yêu nước, thôi thúc ý chí chiến đấu. Lại thêm lời hẹn ước của người yêu, ngày cưới phải là ngày chiến thắng, khiến mình không thể hèn nhát mãi”.

Đêm đến, trên võng, không ngủ, tôi nghĩ mãi về tác dụng của một bài báo, sức mạnh thuyết phục có khi còn hơn cả mệnh lệnh chỉ huy. Báo có khả năng rất lớn trong việc “kích hoạt” tâm lý bộ đội. Hoàn cảnh của Sơn neo đơn như thế, chiến trường ác liệt, thiếu thốn, khó khăn dễ làm tư tưởng con người ta yếu đuối, nhưng nhờ đọc báo mà Sơn vẫn gồng mình, gồng cả tư tưởng, ý chí để trụ vững. Hôm sau, tôi đã mượn Sơn mảnh báo đọc cho cả trung đội nghe. Và cứ khi nào trong trung đội có biểu hiện “nhũn” về tư tưởng là tôi lại đọc bài báo ấy, đọc cả lời hẹn ước của người yêu Sơn.

Từ đấy tôi có ý tưởng nguyện viết báo, muốn tham gia động viên tư tưởng cho bộ đội. Tôi muốn viết về tâm tư, tình cảm cách mạng của người lính, nói lên sự hy sinh vô bờ bến của quân và dân cả nước, trong đó có quân và dân Khu 8. Tôi nuôi dưỡng ý tưởng đó trong suốt những năm còn lại của chiến tranh. Động cơ là đúng đắn, nhưng phương pháp không phù hợp với tính cách con người tôi. Tính tôi nóng nảy, bộc trực, đâu có mềm dẻo, khéo léo như chính trị viên nên mãi mà chả viết nổi bài nào. Rồi chiến tranh kết thúc, đã mấy lần tôi cầm bút, ngôn ngữ ùa đến xô bồ. Viết gì? Viết như thế nào? Thế là bỏ cuộc. Tôi biết mình còn thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng chọn và xử lý thông tin, chưa có kinh nghiệm diễn đạt ngôn ngữ. Ý thích viết báo thôi thúc tôi học tập các bậc tiền nhân, nghiên cứu kỹ các bài trên báo, tập viết nhiều lần, nhờ anh em đọc và góp ý. Có bài 5 trang gọt giũa chỉ còn một trang, nhưng không nản, lại viết. Tôi kiên trì cho ra bằng được một sản phẩm, rồi gửi Báo Quân đội nhân dân. Và cái ngày mong chờ đã đến, Báo Quân đội nhân dân đăng bài của tôi. Vui đến không ngờ! Mừng đến phát khóc. Lòng kiên nhẫn đã thành công, tôi tự tin hơn, viết nhiều hơn. Mỗi bài được đăng tôi đều giữ lại, đọc kỹ nhiều lần, rút kinh nghiệm cho các bài sau. Ban đầu, những bài báo của tôi khô khốc, mộc mạc như tính cách con người, càng về sau càng mượt mà, uyển chuyển hơn.

Tôi viết báo vì ý nguyện muốn tham gia công tác tư tưởng trong quân đội, cũng là để trả món nợ với lòng mình. Nhưng còn món nợ với đồng bào, đồng đội đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh giữ nước thì có viết mấy cũng không trả nổi. Mỗi dòng chữ như thấm đượm trong đó nghĩa tình bà con cô bác Nam Bộ, hiện lên những đau thương và chiến công. Mỗi một bài báo, nhiều hay ít đều góp phần xoa dịu nỗi đau, là cầu nối lòng dân, lòng người chiến sĩ với Đảng. Vì vậy, tôi tâm niệm còn sống là còn viết.

Thiếu tướng TRẦN NGỌC THỔ