NSND Phạm Ngọc Khôi, Phó chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam: Ban hành Nghị định mới phải tốt hơn Nghị định cũ
Là một thành viên trong hội đồng đồng chuyên ngành xét tặng giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật, tôi thấy Nghị định còn có những bất cập như có những tác phẩm, cụm công trình có giá trị nhưng không ở trong điều kiện ra đời cụ thể; tác giả của những cụm công trình lớn lại ở vào giai giai đoạn trước khi có Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ về "Giải thưởng Hồ Chí Minh", "Giải thưởng Nhà nước" về văn học, nghệ thuật. Nếu hiện tại, những quy định trong Nghị định không có giải thưởng cụ thể thì phải linh hoạt, điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn và tôn vinh đóng góp của các văn nghệ sĩ. Như trường hợp của cố NSND Đinh Ngọc Liên vừa qua, nếu mang nghị định vào áp dụng là không hợp lý. Vì vậy, phải điều chỉnh Nghị định là hợp lý.
Khi chọn tác phẩm để gửi xét tặng Giải thưởng Nhà nước thì chắc chắn mỗi tác giả đều phải chọn tác phẩm hay nhất, tinh túy nhất, nhưng nếu được xét Giải thưởng Nhà nước rồi thì không được xét Giải thưởng Hồ Chí Minh nữa. Vấn đề đặt ra là nếu tác giả đã chọn những tác phẩm hay nhất để gửi xét tặng Giải thưởng Nhà nước rồi thì chắc chắn khi gửi xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh chỉ là phần còn lại. Đương nhiên, phần còn lại chắc chắn sẽ không hay và chưa thể bằng một số đồng nghiệp khác, điều này dẫn đến sự khập khiễng. Việc quy định này cần phải điều chỉnh lại cho phù hợp với thực tế.
Ban hành Nghị định mới phải tốt hơn Nghị định cũ, qua đó mới đánh giá đúng tác phẩm của người sáng tác để văn nghệ sĩ có điều kiện đóng góp nhiều hơn cho đất nước.
Nhà văn Chu Lai: Không nên cố tạo ra giải thưởng
Tôi cho rằng, Giải thưởng Nhà nước, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật sẽ là những “giọt dung dịch” nếu tinh khiết thì sẽ khích lệ tư duy, ý chí sáng tạo, còn nếu là “giọt đục” thì sẽ làm cho các tư duy đó bị “nhiễm độc”, để rồi cuối cùng chỉ có công chúng bị thiệt, các nhà văn, nghệ sĩ tự nhiên trở thành “hài hước”, như vậy sẽ không ổn. Cần phải chỉnh lại Nghị định và cơ quan chức năng phải nhìn mọi việc thấu cảm hơn, để cả người được nhận giải thưởng và người phong giải cảm thấy thỏa đáng. Sự tùy tiện phong tặng danh hiệu sẽ ngăn chặn khả năng sáng tạo, năng lực tư duy của người sáng tác.
Có khi những năm tới, tác phẩm tham dự Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật sẽ không còn nhiều bởi tài năng thì có thời vụ chứ không phải hô hào là có. Khi đã không có tác phẩm xứng tầm nữa thì có thể tạm dừng, không nhất thiết buộc phải có tác phẩm để trao giải bởi nếu tác phẩm không xứng tầm mà vẫn chiếm lĩnh giải thưởng cao quý thì sẽ gây phản ứng của những người trong nghề và công chúng. Tôi nghĩ, Nghị định của Nhà nước nên mềm mại hơn nữa, nên tùy theo thời cơ để quyết định giải, nếu không giải thưởng sẽ bị “xanh” và không “chín” được.
GS, TS Vũ Tự Lân: Quan trọng nhất là tiêu chuẩn giải thưởng
Đối với ngành âm nhạc, tôi cho rằng, sau khi hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước đưa ra ý kiến rồi thì chúng tôi có đề nghị thêm để biết được tiêu chuẩn giải thưởng, số lượng giải thưởng. Có những người có tác phẩm nhưng vì điều kiện không tham gia cuộc thi nào đó nên không có giải mà thực tế thì tác phẩm đó xứng đáng được giải. Vì vậy, vấn đề quy định số giải thưởng, cấp giải thưởng trong Nghị định nên sửa lại bởi nếu không sẽ có rất nhiều những nhạc sĩ xứng đáng nhưng không được giải.
Tôi nghĩ quan trọng nhất là tiêu chuẩn giải thưởng, như trường hợp đạo diễn Văn Hà, tôi không hiểu sao ông cứ trượt mãi. Ông không thuộc tiêu chuẩn nhạc sĩ mà là đạo diễn opera đã có nhiều cống hiến trong xây dựng một số vở opera nổi tiếng của nước ta thì lại không biết xếp vào chỗ nào nên đến giờ vẫn không được giải.
NSND Chu Thúy Quỳnh: Danh hiệu NSND, NSƯT có ý nghĩa rất lớn đối với các nghệ sĩ
Vấn đề xét giải thưởng NSND, NSƯT cho các nghệ sĩ đặc biệt là với nghệ sĩ biểu diễn nghệ thuật làm cho vị trí của nghệ sĩ được tỏa sáng trong lòng công chúng và các nghệ sĩ được thể hiện tài năng của mình, công chúng yêu nghệ sĩ hơn và thấy nghệ sĩ xứng đáng với cương vị đó. Danh hiệu NSƯT thì phải như thế nào, phải có bao nhiêu tác phẩm biểu diễn, vai chính, vở diễn, phim, điệu múa đóng vai chính... và khi nâng lên danh hiệu NSND thì ở vị trí cao hơn thì có thể sáng tác, trở thành biên đạo và không làm diễn viên nữa. Tôi thấy danh hiệu NSND, NSƯT là một danh hiệu tôn vinh rất giá trị, có ý nghĩa rất lớn đối với các nghệ sĩ hoạt động trong giới văn học nghệ thuật.
KHÁNH HUYỀN (ghi)