Tết bây giờ khác xưa. Chuẩn bị đón Tết Việt cũng có nhiều thay đổi. Những ngày cuối cùng của năm Ất Mùi 2015, người dân có nhiều lựa chọn cho ngày Tết của gia đình mình. Trong không khí chuẩn bị sắm Tết, đón Xuân, sự kiện "Chợ tranh Tết đương đại" gây được dấu ấn nhất định trong lòng công chúng. Điều đặc biệt của sự kiện không chỉ do các cá nhân đứng ra tổ chức vốn hiếm gặp trong những hoạt động nghệ thuật của Việt Nam, mà là cách thức tổ chức của sự kiện có hơi hướng truyền thống nhưng lại đưa người tiêu dùng Việt đến gần hơn phong cách được phục vụ chuyên nghiệp.
Bước khởi đầu vững chắc
Còn nhớ cuối năm ngoái, khi hơi Xuân, khí Tết tràn ngập các ngõ xóm Hà Nội, người ta ngơ ngác hỏi nhau về hội chợ nghệ thuật là lạ quen quen. Đó là về Tết Art “Chợ tranh Tết đương đại” do nhóm Real Art thực hiện. Hội chợ này được lập ra trên ý tưởng về việc dựng lại nét đẹp truyền thống rộn ràng sắm tranh treo Tết mỗi độ xuân về đang dần biến mất của người Việt.
Tết Art 2015 kết thúc đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng công chúng yêu nghệ thuật của Thủ đô. Trước tiên, Tết Art chính là sự kiện du lịch hấp dẫn góp phần tái hiện văn hóa Tết Việt Nam và nghệ thuật đương đại Việt tới chính công chúng Việt, đồng thời quảng bá những nét văn hóa đó tới bạn bè quốc tế. Chợ tranh nghệ thuật này cũng bước đầu kết nối được với các giám tuyển, các gallery chuyên nghiệp, tổ chức hoạt động nghệ thuật, nghệ sĩ hàng đầu Việt Nam trong nỗ lực giới thiệu những tác phẩm đẹp nhất, mới nhất của nghệ sĩ tới công chúng yêu nghệ thuật. Mong muốn hình thành văn hóa mua tranh mới của người Việt, Tết Art cũng đã tạo cơ hội cho người yêu nghệ thuật không gian trải nghiệm và tìm kiếm những tác phẩm tốt từ nhiều họa sĩ, gallery uy tín tại cùng một địa điểm với một khoảng thời gian nhất định.
Lần đầu tiên được tổ chức năm 2015, Tết Art đã tạo ra được những kỷ lục trong thị trường nghệ thuật vốn èo uột, vắng lặng bấy nay của Việt Nam, tạo dựng được ấn tượng nhất định với bạn bè quốc tế. Làm việc chuyên nghiệp, Tết Art trở thành sự kiện đầu tiên quy tụ được sự có mặt của 8 nhóm hoạt động nghệ thuật năng động nhất miền Bắc, 88 nghệ sĩ có năng lực Việt Nam và quốc tế, giới thiệu hơn 300 tác phẩm cùng nhiều loại hình sáng tác nghệ thuật đột phá, tạo dấu ấn về chất lượng nghệ thuật của một hội chợ kiểu mới. Ngoài ra, những hoạt động bên lề như: Nói chuyện nghệ thuật, tour nghệ thuật, tọa đàm nghệ thuật... cũng là cách làm sáng tạo của các nghệ sĩ để đến gần, giúp họ hiểu hơn về nghệ thuật. Họa sĩ Trịnh Tuân, sáng lập viên tổ chức nghệ thuật độc lập quốc tế Asia Art Link với hàng trăm thành viên ở khắp năm châu, có mối quan hệ sâu sắc với nhiều nghệ sĩ có ảnh hưởng lớn trên thế giới. Anh tâm sự, chính phương châm hoạt động muốn đưa nghệ thuật tới gần công chúng hơn cùng những việc thực tế đã làm của các thành viên tổ chức Tết Art, là tờ giấy thông hành thuyết phục anh đồng hành từ ngày còn “trứng nước” và sẽ sát cánh cùng sự kiện này.
Đánh giá về sự kiện này, ông Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Kinh tế và Chính sách cho rằng, cách làm của Tết Art cho thấy nghệ sĩ trẻ đã không còn chỉ giới hạn trong bản thân mà mở rộng cả cơ hội cho các đồng nghiệp của mình, do đó tạo được sự kết nối và vì thế họ được hỗ trợ của những người đi trước. Cách tiếp cận công chúng của Tết Art cũng không phải là cách làm cho vui, cho hay để bán tranh mà chứng tỏ sự thay đổi về nghệ thuật và thái độ nghệ thuật của các nghệ sĩ Việt Nam.
Nỗ lực tạo dựng một thương hiệu nghệ thuật
Tiếp nối thành công của năm 2015, năm nay, Tết Art tiếp tục trở thành sự kiện được chờ đón của nhiều nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật. Năm nay, người đồng hành và đối tác của Tết Art vì thế cũng có danh tiếng, tầm ảnh hưởng trong giới nghệ thuật hơn. Hội đồng cố vấn nghệ thuật, giám tuyển của “Chợ tranh Tết đương đại” xuất hiện những tên tuổi như: Trần Huy Oánh, nguyên Phó tổng thư ký, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Trung ương Hội Mỹ thuật Việt Nam, kiêm Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam; Natasha Kraevskaia, nhà phê bình nghệ thuật uy tín trong nhiều năm, chủ salon Natasha danh tiếng chuyên về nghệ thuật đương đại và thử nghiệm đầu tiên của Hà Nội những năm 90 của thế kỷ trước… Gương mặt nghệ sĩ đóng góp tác phẩm cho Tết Art cũng rất đông đảo và “có tiếng”, như: Vũ Dân Tân-họa sĩ có đóng góp lớn đưa tên tuổi của Việt Nam ra cộng đồng nghệ thuật quốc tế với những tác phẩm được trưng bày tại nhiều triển lãm quốc tế; Trần Lương-người được nhận giải thưởng của Hoàng tử Claus Đan Mạch 2015 dành cho những nghệ sĩ có đóng góp lớn cho nghệ thuật thế giới... Đặc biệt, nhà sưu tập Nguyễn Minh-một “dân chơi nghệ thuật có số má” của Việt Nam cũng không ngần ngại cho Tết Art mượn một số danh phẩm của bộ tứ “Nghiêm, Liên, Sáng, Phái” quý giá trong bộ sưu tập của mình để giới thiệu trong chuỗi chương trình của sự kiện này.
Những sự góp mặt đó không chỉ là liệt kê hữu cơ thông thường, mà còn là sự khẳng định niềm tin ở cách làm việc chuyên nghiệp của Tết Art. Đó là, việc bảo đảm an ninh, an toàn cho các bức họa danh tiếng theo tiêu chuẩn quốc tế từ những thứ nhỏ nhất như: Găng tay vận chuyển, đội ngũ vận chuyển chuyên nghiệp, kỹ thuật vận chuyển đúng điệu… Đó cũng là những tờ rơi, giới thiệu theo cách của quốc tế đến giấy chứng nhận tác phẩm được cấp theo quy trình nghiêm ngặt để chủ sở hữu những gì mua được của Tết Art là duy nhất và có chất lượng nghệ thuật đã được tuyển chọn… Những thứ nhỏ nhặt đó nghe qua thì tưởng chừng đơn giản, nhưng lại là thứ quyết định rất lớn vào việc đánh giá chuẩn chuyên nghiệp của mỗi sự kiện mà các nhà tổ chức danh tiếng của quốc tế vẫn đang tiến hành. Nó tạo thành thương hiệu cho sự kiện và vì thế nếu không sâu sắc, chỉn chu sẽ rất khó để sự kiện thành công.
Trao đổi với chúng tôi, họa sĩ Phạm Long cho rằng, sự kiện tổ chức chuyên nghiệp và “hơi phí” nếu không được truyền thông rộng rãi hơn để nhiều người biết đến. Theo ông Long, để tạo dựng một thương hiệu có ảnh hưởng ở tầm quốc tế, Ban Tổ chức Tết Art nên mời thêm nhiều nghệ sĩ trên thế giới, đặc biệt là các nghệ sĩ trong khu vực là nơi vốn đang có nhiều người quan tâm tới nghệ thuật Việt Nam. Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Đức Thành cũng cho rằng, Ban Tổ chức Tết Art nên kéo dài sự kiện này từ trước Tết Dương lịch để đón được những vị khách nước ngoài trước khi về, họ sẽ rất vui khi mang về nước những tác phẩm nghệ thuật thực sự của Việt Nam. Với con mắt của một nghệ sĩ đồng thời là nhà quản lý nghệ thuật nhiều kinh nghiệm, họa sĩ Trần Huy Oánh mong muốn các nghệ sĩ trẻ có thêm những cơ hội đến với công chúng và một nền nghệ thuật Việt Nam lành mạnh, vươn xa ra thế giới.
Bài và ảnh: MINH NHÃ