Bài 3: Đưa bảo tàng đến gần hơn với công chúng
Tăng cường kết nối
Hiện vật độc đáo, thuyết minh truyền cảm chưa hẳn đã là yếu tố quan trọng nhất để công chúng biết đến bảo tàng mà cách thức quảng bá, công tác truyền thông là vấn đề cần thiết để người xem biết và tìm đến bảo tàng thường xuyên hơn, đó là điều mà lãnh đạo của các bảo tàng trong quân đội luôn trăn trở.
Quyết tâm để Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam có tiếng nói, vị thế nhất định trong "làng bảo tàng" Việt Nam, Trung tá Mai Thị Ngọc cho rằng, điều quan trọng nhất là phải đổi mới tư duy trong cách nghĩ và cách làm. Trước hết, bảo tàng đã tăng cường, mở rộng kết nối với các đồng nghiệp. Gần đây nhất, bảo tàng đã tham gia liên kết với Tuyến du lịch dài và Tuyến du lịch vàng; ký kết biên bản ghi nhớ phối hợp với các bảo tàng, di tích trên địa bàn Hà Nội...Thông qua các hoạt động này nhằm đẩy mạnh truyền thông, kết nối để quảng bá tới du khách trong nước và quốc tế có thêm có nguồn thông tin và dữ liệu quan trọng về Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, qua đó tăng sức hút của bảo tàng với khách tham quan.
    |
 |
|
Hiện vật trưng bày tại Bảo tàng Công binh. |
Ngoài ra, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cũng đã xây dựng các chương trình như liên kết truyền thông, quảng bá với Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng lịch sử Quốc gia Việt Nam…;tổ chức các chương trình truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng; tuyên truyền tại chỗ bằng các hình thức trực quan như pano, quảng bá các sản phẩm và hiện vật. Hoạt động kết nối với các công ty du lịch lữ hành cũng được bảo tàng thực hiện, để trong các tour đến tham quan Hà Nội của du khách luôn có điểm đến là Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
Theo Trung tá Mai Thị Ngọc, khi Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam ở địa điểm mới đi vào hoạt động, bảo tàng sẽ kết nối chặt chẽ với Tổng cục Du lịch, Sở Du lịch Hà Nội để xác định các tour tham quan, kết nối với các công ty du lịch lữ hành, điểm du lịch trên địa bàn Hà Nội để thu hút khách. Ngoài ra, với diện tích lớn hơn, bảo tàng sẽ cố gắng sử dụng các hiện vật vũ khí lớn như máy bay, xe tăng… để thu hút khách. Ngoài ra, bảo tàng cũng sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong trưng bày nhằm tăng tính sống động cho từng hiện vật...
Là bảo tàng sở hữu các tư liệu, hiện vật quý liên quan đến nhiệm vụ bảo vệ an ninh biên giới quốc gia, trong những năm qua, Bảo tàng Biên phòng đã có nhiều biện pháp thu hút khách tham quan, như phối hợp với các trường học trên địa bàn như Trường THPT Võ Thị Sáu, Trần Phú, Lê Ngọc Hân và chủ động làm việc với các nhà trường quân đội, để phục vụ học sinh, sinh viên đến tham quan. Một biện pháp độc đáo khác được bảo tàng thực hiện là phối hợp chặt chẽ với Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng các tỉnh, thành phố để thu hút và phục vụ đoàn khách của các địa phương ra thăm Hà Nội, đến tham quan Bảo tàng Biên phòng.
Thượng tá Nguyễn Trọng Phương cho biết thêm: Một trong những biện pháp quan trọng khác được chúng tôi tiến hành nhằm đưa bảo tàng đến gần hơn với công chúng, là tổ chức các cuộc triển lãm lưu động, ưu tiên triển lãm ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa...
|
|
 |
|
Áo trấn thủ và lưỡi cày của Anh hùng liệt sĩ Trần Văn Thọ trưng bày tại Bảo tàng Biên phòng. |
Hiện đại hóa công tác trưng bày
Chỉ là những hiện vật hình khối, kích thước lớn, nhỏ khác nhau nhưng nếu sắp xếp hợp lý kết hợp với hệ thống âm thanh, ánh sáng hiện đại sẽ tạo hiệu ứng tốt với khán giả. Từ nhận thức đúng đắn đó, trong những năm gần đây, hệ thống bảo tàng trong quân đội đã có nhiều cải tiến trong cách trưng bày.
Cách trưng bày hiện vật theo mô típ cũ là có bao nhiêu dường như bày hết ra mà không có điểm nhấn, xử lý đồ họa, công nghệ đã lạc hậu trong hệ thống các bảo tàng trong và ngoài quân đội hiện nay. Cách trưng bày này không mang lại hiệu quả bởi người xem sẽ không quay lại lần thứ hai.
|
|
 |
|
Bộ đội tham quan hiện vật tại Bảo tàng Hậu cần Quân đội. |
Là bảo tàng đầu ngành trong hệ thống bảo tàng quân đội, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam khi về trụ sở mới sẽ áp dụng mô hình trưng bày hiện đại. Trung tá Mai Ngọc cho biết: Bảo tàng mới đi vào hoạt động phải đáp ứng được đủ dung lượng thông tin cho khách tham quan. Trưng bày có cấp độ khác nhau, chủ đề, các hiện vật gắn với câu chuyện và có chú thích dài, chẳng hạn một hiện vật là bức ảnh chú thích ngắn không thể kể hết nội dung thì phải kèm chú thích dài để nói rõ hơn đằng sau tấm ảnh đó là cái gì để khách tham quan hiểu thêm. Năm 2019, bảo tàng bổ sung bản tra cứu điện tử để thêm thông tin cho khách tham quan. Hiện nay, chúng tôi đã ứng dụng trên hệ thống trưng bày có màn hình để tra cứu các hiện vật nhưng chưa được nhiều. Vừa qua, 4 bảo tàng điện tử 3D đã được lắp đặt ở 4 điểm đảo: Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Côn Đảo, Phú Quốc. Các bảo tàng này đã phát huy rất tốt hiệu quả. Chủ trương của TCCT là tiếp tục nâng cấp, nhân rộng ra một số đầu mối trong toàn quân. Đây là tiền đề, cơ sở để các bảo tàng tiếp tục ứng dụng tiến bộ khoa học, đáp ứng tối đa nhu cầu của công chúng trong thời đại công nghiệp 4.0.
Đến Bảo tàng Phòng không-Không quân, du khách không chỉ được xem các hiện vật xe tăng, máy bay, tên lửa mà còn được tận mắt chứng kiến các tư liệu, hiện vật, hình ảnh Chiến dịch "Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không" tháng 12-1972 được tái hiện bằng sa bàn, có minh họa bằng hình ảnh, âm thanh, ánh sáng. Đổi mới trong cách trưng bày này không chỉ mang đến sự hấp dẫn, thú vị cho khách tham quan mà người xem còn được trải nghiệm, như đang được sống trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Đặc biệt, với các cựu chiến binh, khi đến với phòng trưng bày này, họ thêm bồi hồi và tự hào khi nhớ về thời thanh xuân sống dưới làn mưa bom bão đạn của quân thù, kiên cường chiến đấu bảo vệ các địa phương trên miền Bắc, đặc biệt là trọng điểm Thủ đô Hà Nội.
Hiện đại hóa công tác trưng bày cũng được coi là điểm nhấn nhằm thu hút khách tham quan, và đây cũng mục tiêu của Bảo tàng Biên phòng trong thời gian tới, khi trụ sở mới đi vào hoạt động. Theo Thượng tá Nguyễn Trọng Phương, Giám đốc Bảo tàng Biên Phòng, hiện nay bảo tàng đang phối hợp với các đơn vị để tái trưng bày hiện vật, các chủ đề gần như giữ nguyên, những chủ đề hiện tại cập nhật những hiện vật về chiến sĩ Biên phòng thời kỳ mới, gồm 12 khu trưng bày. Hệ thống trưng bày ngoài trời có cột mốc, tượng đài… khu trưng bày bên trong bố trí theo tiến trình lịch sử. Bằng nghệ thuật trưng bày hiện đại kết hợp với hệ thống ánh sáng, âm thanh, sẽ cụ thể hóa từng hiện vật...
Bài, ảnh: KHÁNH HUYỀN
Bài 4: Để bảo tàng quân đội có sức hấp dẫn hơn nữa